پیام رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی به مناسبت روز جهانی خاک

متن کامل پیام شهرام شفیعی، به شرح زیر است:

به نام خدا

هفته خاک و روز جهانی خاک، فرصتی ارزشمند برای یادآوری این حقیقت بنیادین است که خاک سالم، زیربنای امنیت غذایی، سلامت جامعه و پایداری محیط‌زیست است. امروز بیش از هر زمان دیگری، نقش حفاظت از خاک به‌عنوان یک سرمایه ملی و بین‌نسلی، در توسعه کشاورزی پایدار و تاب‌آوری اکوسیستم‌های طبیعی استان اهمیت یافته است.

استان آذربایجان شرقی با وجود تنوع چشمگیر اقلیمی و تولیدات کشاورزی، متأسفانه در سال‌های اخیر با چالش‌هایی نظیر افزایش فرسایش و فشردگی خاک، کاهش مواد آلی، بهره‌برداری بی‌رویه و تخریب ساختار طبیعی اراضی مواجه است. استمرار خشکسالی، تغییرات اقلیمی و مصرف غیراصولی نهاده‌ها نیز روند تخریب خاک را تشدید کرده و ضرورت اجرای برنامه‌های حفاظتی را دوچندان ساخته است.

بر اساس برآوردهای کارشناسی، استان آذربایجان شرقی به‌دلیل شیب زیاد اراضی، کاهش پوشش گیاهی، خشکسالی‌های پیاپی و الگوهای کشت نامتوازن، جزو استان‌هایی است که در معرض فرسایش خاک قرار دارد. با این وضعیت بخشی از خاک‌های استان با فرسایش شدید و بسیار شدید مواجه‌اند و ضرورت دارد طرح‌های کشاورزی حفاظتی، مدیریت بقایای گیاهی، توسعه پوشش گیاهی و اصلاح الگوی بهره‌برداری با سرعت بیشتری دنبال شود تا از کاهش حاصلخیزی و از بین‌رفتن خاک‌های زراعی جلوگیری گردد.

با توجه به شعار سال «خاک‌های سالم برای شهرهای سالم»، شهرداران شهرهای بزرگ و کوچک استان و مدیران حفاظت محیط‌زیست نقش تعیین‌کننده‌ای در صیانت از خاک شهری و پیرامونی دارند. شهرداران موظف‌اند با ساماندهی پسماندها، جلوگیری از رهاسازی نخاله در اراضی کشاورزی، مدیریت روان‌آب‌های شهری، توسعه فضاهای سبز اصولی، تثبیت خاک در حاشیه شهرها، کنترل ساخت‌وسازهای غیرمجاز در اراضی شیبدار و اجرای طرح‌های کاهش گردوغبار به حفظ خاک کمک کنند. از سوی دیگر، اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان باید با پایش مستمر تخریب خاک، جلوگیری از بهره‌برداری غیرمجاز، مقابله با آلودگی‌های صنعتی و شهری، تقویت پوشش گیاهی، اعمال قانون برای متخلفان و ارائه برنامه‌های آموزشی و آگاهی‌بخشی زمینه حفاظت مؤثر از خاک را فراهم سازد. هم‌افزایی میان شهرداری‌ها و دستگاه محیط‌زیست می‌تواند نقش مهمی در کاهش فرسایش، افزایش تاب‌آوری زیست‌محیطی و تحقق شهرهای سالم مبتنی بر خاک سالم داشته باشد.

سازمان جهاد کشاورزی استان با همکاری مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی و شبکه ترویج، مجموعه‌ای از طرح‌های محوری شامل توسعه کشاورزی حفاظتی، کشت‌های کم‌نیاز آبی، مدیریت پسماندهای کشاورزی، تغذیه‌ متعادل گیاه و افزایش ماده آلی خاک، طرح‌های آبخوان‌داری و بیابان‌زدایی، آموزش و توانمندسازی بهره‌برداران را در دستور کار خود قرار داده و خوشبختانه نتایج امیدوارکننده‌ای در بسیاری از شهرستان‌ها حاصل شده است.

در هفته خاک با شعار «خاک‌های سالم برای شهرهای سالم»، همه ما کشاورزان، مدیران، فعالان محیط‌زیست، دستگاه‌های اجرایی و عموم مردم به ویژه شهرداران محترم باید بیش از پیش برای حراست از این سرمایه ارزشمند احساس مسئولیت کنیم. حفاظت از خاک نه یک وظیفه اداری، بلکه یک رسالت ملی و اخلاقی است.

اینجانب ضمن گرامیداشت هفته خاک و روز جهانی خاک، از همه تلاشگران عرصه تولید، کارشناسان، پژوهشگران و همکارانم در بخش کشاورزی استان که برای پایداری خاک و امنیت غذایی کشور تلاش می‌کنند، صمیمانه قدردانی می‌کنم و امیدوارم با هم‌افزایی و برنامه‌ریزی دقیق، آینده‌ای پایدارتر برای خاک و کشاورزی آذربایجان شرقی رقم بزنیم.

شهرام شفیعی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی