هفته خاک با محوریت روایات اسلامی؛ از پاسداری زمین تا ساختن شهرهای سالم

حجت‌الاسلام والمسلمین مجید نجفی،  در جلسه ستاد برگزاری برنامه‌های روز جهانی خاک و هفته خاک (۱۱ تا ۱۷ آذرماه) با اشاره به شعار امسال این مناسبت، «خاک‌های سالم برای شهرهای سالم»، گفت: این شعار به‌خوبی نشان می‌دهد که کیفیت زندگی شهروندان، سلامت انسان‌ها و پایداری محیط‌زیست، به‌طور مستقیم به سلامت خاک وابسته است و بی‌توجهی به آن، تهدیدی جدی برای آینده جامعه خواهد بود.

وی با بیان اینکه سلامت خاک از دیدگاه اسلام نیز جایگاهی ویژه دارد، یادآور شد: در روایات اسلامی، خاک به عنوان «مادر انسان» و «بستر رزق و روزی» معرفی شده است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «اَلْأَرْضُ اُمُّنا»؛ یعنی زمین مادر ماست و باید همان‌گونه که از مادر خود مراقبت می‌کنیم، از آن نیز پاسداری کنیم. همچنین در روایات متعدد، بر جلوگیری از اسراف، تخریب منابع طبیعی و حفظ امانت الهی تأکید شده است. سلامت خاک، مصداق روشن این امانت‌داری است. از نگاه قرآن کریم نیز زمین نشانه‌ای برای خردمندان شمرده شده و انسان به تدبر در سرنوشت آن دعوت شده است.

حجت الاسلام والمسلمین نجفی افزود: در تعالیم اهل‌بیت(ع) نیز زمین و خاک جایگاهی معنوی و اخلاقی دارد؛ امام صادق(ع) می‌فرمایند: «خداوند زمین را پاکیزه آفرید و آبادانی آن را بر عهده انسان گذاشت». این روایت نشان می‌دهد که حفظ سلامت خاک تنها یک وظیفه فنی یا زیست‌محیطی نیست، بلکه تکلیفی شرعی و اخلاقی است. هرگونه تخریب، آلودگی یا فرسایش خاک، نوعی تضییع نعمت الهی و خیانت به نسل‌های آینده محسوب می‌شود.

 وی تأکید کرد: فرهنگ قرآنی و روایی می‌تواند پشتوانه‌ای قدرتمند برای ترویج رفتارهای مسئولانه در مواجهه با خاک باشد.

مسئول حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان جهادکشاورزی استان همچنین با اشاره به تهدیدهای موجود از جمله فرسایش شدید، کاهش مواد آلی خاک و مصرف بی‌رویه نهاده‌ها، خواستار آن شد که برنامه‌های هفته خاک با رویکردی فرهنگی، جهادی و اثرگذار طراحی شود. وی گفت: نشر آموزه‌های دینی، جلب مشارکت مردمی، آموزش کشاورزان و تقویت همکاری میان دستگاه‌ها می‌تواند گفتمان حفاظت از خاک را در جامعه نهادینه کند.

وی تأکید کرد: اگر امروز برای حفظ خاک اقدام نکنیم، فردا با بحران‌های جدی در امنیت غذایی و سلامت شهرها مواجه خواهیم شد. اجرای طرح‌ها و برنامه‌های این هفته باید با انسجام، دقت و نگاه راهبردی پیش برود تا «خاک‌های سالم برای شهرهای سالم» از یک شعار به یک راهبرد دائمی تبدیل شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین نجفی بر حساس‌سازی ائمه جمعه و جماعات نسبت به اهمیت خاک تأکید کرد و افزود: تریبون‌های نماز جمعه و مساجد، یکی از مؤثرترین ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی برای آگاه‌سازی مردم درباره ضرورت حفاظت از خاک هستند.

 وی گفت: وقتی پیام اهمیت خاک و تهدیدهای ناشی از فرسایش و تخریب آن از زبان روحانیون مورد اعتماد مردم مطرح شود، جامعه روستایی و شهری با عمق بیشتری این پیام را درک می‌کند و موضوع به یک دغدغه عمومی تبدیل خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه روحانیون در طول تاریخ نقش هدایت‌گر در پاسداری از نعمت‌های الهی داشته‌اند، خاطرنشان کرد: امروز نیز انتظار می‌رود ائمه جمعه و جماعات با تبیین آموزه‌های دینی درباره حفظ زمین، اسراف‌نکردن، آبادانی و جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، مشارکت مردم و کشاورزان را در صیانت از خاک افزایش دهند و این موضوع را به یک گفتمان ثابت در جامعه تبدیل کنند.