گام‌های نجات آب در مرند؛ دعوت به کشاورزی هوشمند و سازگار با کم‌آبی

اسماعیل الهیاری، با اشاره به وضعیت بحرانی منابع آب زیرزمینی شهرستان مرند، گفت: ادامه کشت محصولات صیفی و جالیزی، اکوسیستم منطقه را به‌طور جبران‌ناپذیری تخریب خواهد کرد.

وی افزود: براساس آمار رسمی، حجم آبخوان‌های شهرستان مرند در سال‌های گذشته با کاهش چشمگیر ۶۴۳ میلیون مترمکعبی مواجه شده و سطح آب زیرزمینی تنها در یک سال، ۵۰ سانتی‌متر افت داشته است.

مدیر جهادکشاورزی شهرستان ویژه مرند بیان کرد: در هفت ‌ماهه نخست سال زراعی جاری تا 12 اردیبهشت ، بارندگی تنها 105.4 میلی‌متر بوده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از 57 درصد کاهش یافته و پایین‌ترین میزان در نیم قرن اخیر محسوب می‌شود لذا مدیریت جهاد کشاورزی مرند کشاورزان را به کشت محصولات کم‌آب‌بر و استراتژیک مانند گندم، جو، دانه‌های روغنی و گیاهان علوفه‌ای توصیه می کند.

 الهیاری تأکید کرد: اطلاعیه‌های هشداردهنده در مزارع نصب شده و تخصیص نهاده‌ها مانند بذر و کود به کشت‌های خارج از الگوی توصیه‌شده متوقف خواهد شد.

وی هشدار داد: تداوم شرایط فعلی ممکن است منجر به تشکیل فروچاله‌ها و تبدیل منطقه به کانون ریزگردها شود، مشابه آنچه در دشت ورامین رخ داده است. این امر می‌تواند امنیت غذایی ۶۰ درصد جمعیت منطقه و تأمین آب صنایع و مصارف شرب را در معرض خطر قرار دهد.

الهیاری بیان کرد: از جمله راهکارهای پیشنهادی برای عبور از بحران، می‌توان به استفاده از سامانه‌های نوین آبیاری مانند قطره‌ای، بارانی و زیرسطحی به جای روش‌های غرقابی، جلوگیری از توسعه باغات جدید، انتقال آب با لوله از منبع به مزرعه، انتقال کشت محصولات پرآب‌بر به گلخانه‌ها با راندمان بالاتر، استفاده از پساب تصفیه‌شده در بخش صنایع، مقابله با حفر چاه‌های غیرمجاز، حمایت مالی از کشاورزان برای تغییر الگوی کشت و قیمت‌گذاری واقعی آب با در نظر گرفتن هزینه‌های اکولوژیک اشاره کرد.

الهیاری همچنین بر لزوم کشت گیاهان مقاوم به خشکی مانند کینوا تأکید کرد که مصرف آبی بسیار پایین دارند.

وی اعلام کرد: نظارت بر چاه‌های آب توسط مدیریت امور آب و نظارت بر مزارع توسط کارشناسان در مناطق دورافتاده تشدید خواهد شد. متخلفان از دریافت نهاده‌ها و تسهیلات محروم خواهند شد. همچنین برنامه‌ریزی برای آموزش یک هزار کشاورز در زمینه روش‌های نوین آبیاری تا پایان تابستان ۱۴۰۴ در دستور کار قرار گرفته است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان ویژه مرند گفت: طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، هم‌اکنون ۱۲ استان کشور در مرحله تنش آبی فوق‌حاد قرار دارند. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون گذار از مدیریت بحران به مدیریت پیشگیرانه، کشور با خطراتی بزرگ‌تر از خشکیدن دریاچه ارومیه روبه‌رو خواهد شد.