باور به توسعه پایدار یعنی ارج‌ نهادن به کشاورز

 مسعود نمازی

مدیرعامل مؤسسه جهاد استقلال

در آستانه هفته جهاد کشاورزی، بر خود لازم می‌دانم به‌عنوان عضوی کوچک از بدنه بزرگ خدمت‌گزاران بخش کشاورزی، نگاهی دوباره بیندازم به مقام شامخ کشاورز، کار سترگ کشاورزی و مسئولیت تاریخی‌مان در صیانت از امنیت غذایی این سرزمین.

تصویر یک کشاورز، پیش از آنکه به محاسبات اقتصادی یا آمارهای کلان بازگردد، با طلوع آفتاب در ذهن ما نقش می‌بندد؛ مرد یا زنی خمیده بر خاک، آغشته به بوی باران، مشغول گفت‌وگوی بی‌کلام با زمین. کشاورزی تنها «کاشت» و «برداشت» نیست، «باور» است؛ باوری به اینکه زندگی می‌تواند از دل خاک و رنج، به ثمر بنشیند. کشاورز، پیش از آنکه تولیدکننده باشد، نگهبان یک عهد تاریخی است: عهد تأمین نان مردم.

امروز، امنیت غذایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های پایداری جوامع، از مرزهای مزرعه و روستا فراتر رفته و به میز مذاکرات جهانی رسیده است. جهان درگیر بحران‌های زنجیروار اقلیمی، جنگ‌های منطقه‌ای، کم‌آبی و نوسانات قیمت انرژی است و همین زنجیره‌های شکننده، بیش از هر زمان دیگر نشان داده‌اند که استقلال غذایی، ستون فقرات استقلال ملی است. در چنین شرایطی، کشاورزان ایران نه‌تنها تولیدکننده‌اند، بلکه سنگربانان آینده کشورند.

بر ماست که این واقعیت را هم‌صدا با مردم بازگو کنیم: امنیت غذایی، با دست‌های پینه‌بسته کشاورزان و در دل زمین‌های داغ جنوب و کوهپایه‌های سرد شمال تضمین می‌شود، نه با وعده‌های دور و واردات پرهزینه. کشاورزی، صنعتی نیست که از آن چشم بپوشیم یا تنها هنگام بحران به یادش بیفتیم؛ کشاورزی شریان حیاتی کشور است. اگر قرار است اقتصاد مقاومتی، معنای عملی بیابد، نخست باید از مزارع و دامداری‌ها آغاز کنیم؛ از آنجا که ریشه در زمین دارند.

در موسسه جهاد استقلال، با افتخار در مسیر پشتیبانی از این حوزه قدم برمی‌داریم؛ از تأمین نهاده‌های دامی و سرمایه‌گذاری‌های فناورانه گرفته تا توسعه زیرساخت‌های بیمه، حمل‌ونقل، و زنجیره‌های تأمین محصولات کشاورزی. ما خوب می‌دانیم که کشاورز تنها نیست، اگر سیاست‌گذار و نهاد حامی، نقش خود را به درستی ایفا کند.

با این حال، نباید از واقعیات نیز غافل ماند. کشاورزان ما امروز با چالش‌های متعددی مواجه‌اند: کم‌آبی، فرسایش خاک، ناپایداری بازار، تورم هزینه‌های تولید، عدم دسترسی کافی به فناوری‌های نوین، و گاه سیاست‌های غیرهم‌افزا. از همین‌رو، گرامیداشت هفته جهاد کشاورزی نباید صرفاً تشریفاتی باشد، بلکه باید فرصتی باشد برای بازاندیشی جدی در سیاست‌گذاری‌ها، نگاه به نسل جوان روستا، و برنامه‌ریزی برای پایداری کشاورزی در دهه پیش‌رو.

کشاورزی امروز ما نیازمند پیوندی هوشمندانه با علم، دانش‌بنیان‌ها، فناوری‌های نو، و همچنین سیاست‌های حمایتی پایدار است. باید از خام‌فروشی زمین و محصول فاصله بگیریم و زنجیره ارزش را از مزرعه تا سفره با دقت، حمایت و نظارت بسازیم. جهان امروز، کشاورزی را نه تنها مأمن تأمین غذا، بلکه بستر خلق ثروت، اشتغال و دیپلماسی غذایی می‌داند. ایران نیز، با ظرفیت‌های اقلیمی منحصربه‌فرد و نیروی انسانی خلاق، شایسته آن است که در افق ۱۴۰۴ به یکی از بازیگران مهم امنیت غذایی منطقه بدل شود.

اینجا، در این خاک، هر دانه‌ای که کاشته می‌شود، پیامی دارد: زندگی هنوز جاری‌ست. هر کشاورز، بی‌آنکه خطابه‌ای بخواند، فریاد استقلال را در دل زمین تکرار می‌کند. ما اگر به توسعه پایدار، عدالت اجتماعی، اشتغال جوانان، کاهش مهاجرت روستایی، و امنیت غذایی باور داریم، باید با صدایی رسا بگوییم: کشاورز، شایسته تکریم است، نه تنها در هفته جهاد کشاورزی، بلکه در تمام سال.

بیایید، در این هفته مبارک، با نگاهی عمیق‌تر به نقش کشاورزان در توسعه ایران، قدردان آن‌ها باشیم. و بیش از آن، در سیاست، برنامه و عمل، پشتیبانشان بمانیم. چرا که آینده این سرزمین، از دل همین خاک حاصلخیز، سبز خواهد شد.