زیان‌های تغییرات اقلیمی ؛ این بار دامن‌گیر تولیدات باغی

تهران-ایانا-تغییر اقلیم واقعیتی است که روی شاخ و برگ درختان نشسته، در طعم میوه‌ها تغییر ایجاد کرده است و در حساب دخل و خرج باغداران به‌وضوح احساس می‌شود. باغ‌هایی که سال‌ها بر اساس نظم اقلیمی بار داده‌اند، حالا به‌دلیل تابستان‌هایی که زودتر می‌رسند، زمستان‌هایی که کوتاه‌تر شده‌اند و باران‌هایی که دیگر به‌موقع نمی‌بارند، دچار آشفتگی شده‌اند. اقلیم، این شالوده‌ی طبیعی تولید باغی، به‌هم خورده و اثراتش یکی‌یکی در باغ‌ها رخ نشان می‌دهند.

افزایش دما، افت منابع آبی و بالا رفتن شدت تبخیر، باغداری را از اساس دگرگون کرده است. کشاورزی که روزگاری در دل اردیبهشت منتظر شکوفه بود، حالا نگران است که گرمای زودهنگام، گل‌ها را بسوزاند. دمای بالا به‌ویژه در مرحله‌ی گل‌دهی بسیاری از محصولات باغی، مثل زردآلو و را کاهش عملکرد مواجه کرده است. کیفیت میوه نیز از زیان‌های تغییرات اقلیمی بی‌نصیب نبوده؛ میوه‌ها یا به اندازه‌ی کافی رنگ نمی‌گیرند، یا مزه‌شان تغییر می‌کند، یا دیگر آن دوام و قابلیت انبارمانی سابق را ندارند. در برخی مناطق کشور، تغییرات اقلیم باعث شده زمان گل‌دهی و میوه‌دهی به‌شدت جابه‌جا شود و همین جابه‌جایی گیج‌کننده، محصولات را در معرض سرمای دیررس یا گرمای زودهنگام قرار دهد.

در مواجهه با این چالش‌های فزاینده، انفعال به معنای پذیرش شکست  است. امروز، باغداران و سیاست‌گذاران بخش کشاورزی بیش از هر زمان دیگری نیازمند اتخاذ رویکردهای نوآورانه و پایدار هستند. توسعه‌ی ارقام باغی مقاوم به تنش‌های محیطی نظیر خشکی، گرما و سرما، استفاده‌ی هوشمندانه از منابع آب از طریق سیستم‌های نوین آبیاری، و اجرای برنامه‌های مدون برای مدیریت آفات در شرایط اقلیمی متغیر، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند تاب‌آوری بخش باغبانی را افزایش دهد. همچنین، احیای پوشش گیاهی در مناطق باغی، به حفظ کیفیت خاک و ذخایر آبی کمک شایانی خواهد کرد. این اقدامات، تنها راه حفظ میوه‌هایی است که بر سفره‌های ما می‌آیند و تضمین‌کننده‌ی امنیت غذایی نسل‌های آینده.