چرا توافق انتقال غلات از دریای سیاه متوقف شد؟

به گزارش ایانا، انعقاد این توافق سبب شده بود با وجود استمرار جنگ اوکراین، در روند تامین غلات و گندم در جهان معضل چندانی ایجاد نشود. توافق صادرات غلات اوکراین از طریق دریایی سیاه ژوئیه ۲۰۲۲ با میانجی‌گری ترکیه و سازمان ملل متحد در استانبول امضا شده بود. توافق غلات که پیش‌تر دو بار تمدید شده است، طی سال گذشته این امکان را به‌وجود آورد تا با وجود درگیری‌‌ها، نزدیک به ۳۳ میلیون تن غلات از بنادر اوکراین خارج شود .اما اکنون چنین امکانی وجود ندارد!

به‌نظر می‌رسد تشدید مداخله گرایی ناتو در میدان نبرد از طریق ارسال گسترده تسلیحات به اوکراین، نقش به‌سزایی در اتخاذ این تصمیم از سوی روسیه داشته است. فراتر از آن، مقامات روسی معتقدند توزیع غلات اوکراین در جهان بر اساس نوعی الگوی متوازن ( به سود مصرف کنندگان فقیر) صورت نگرفته است. هدف از امضای این توافق جلوگیری از بحران غذایی در جهان و تسهیل صادرات غلات به کشورهای نیازمند در آفریقا، خاورمیانه و آسیا عنوان شده بود که به دلیل قطع صادرات غلات و محصولات کشاورزی اوکراین با تهدید کمبود و بالارفتن قیمت مواد غذایی روبرو بودند.

این در حالی است که کرملین معتقد است که چندین هدفی به‌صورت کامل تحقق نیافته و کشورهای فقیر سهمی ناکافی از غلات صادر شده از بنادر اوکراین داشته‌اند.علاوه بر این،‌ کرملین تاکید دارد که خواسته‌های مسکو در ارتباط با توافق جداگانه‌ای که همزمان با توافق غلات، بر سر انتقال مواد غذایی و کود روسیه حاصل شده و صادرات این اقلام را در بحبوحه تحریم‌های غرب تسهیل می‌کرد، برآورده نشده است.هر دو کشور درگیر در جنگ از تامین‌کنندگان عمده گندم، جو، روغن آفتابگردان و سایر محصولات غذایی مقرون به صرفه در جهان به شمار می‌‌روند که کشورهای در حال توسعه به آنها متکی هستند.

اکنون، ازیک سو احیای توافق انتقال غلات از دریای سیاه جهت جلوگیری از تشدید بحران غذایی در جهان ضروری به شمار می‌آید و از سوی دیگر، تعییت تکلیف دوباره این توافق به سرنوشت جنگ اوکراین گره خورده است. با توجه به تشدید منازعات میان کی‌یف و مسکو از جمله انفجار اخیر در پل کریمه توسط اوکراینی‌ها، فعلا فضای مساعدی جهت شکل‌گیری این گفت و گوها وجود ندارد. بعید است بازیگرانی مانند ترکیه و سازمان ملل متحد نیز این بار بتوانند نقش یک واسطه را در شکل‌گیری این توافق احیا کنند زیرا روابط آنکارا و مسکو نیز به واسطه چرخش دولت اردوغان به سوی آمریکا و اتحادیه اروپا متزلزل شده است.

پیش‌بینی می‌شود آثار و تبعات توقف توافق انتقال غلات از دریای سیاه تا ماه‌ها خود را در بازارهای جهانی نشان دهد. البته پیش‌بینی می‌شود برخی کشورهای اروپایی برای جلوگیری از تشدید تورم ناشی از این بحران، مذاکراتی را به‌صورت غیر رسمی و پنهان با مقامات روسی صورت دهند. مذاکراتی که نتیجه بخش بودن آن بستگی به عملکرد و رویکرد عینی بازیگران اروپایی در جنگ اوکراین خواهد داشت.