آب تجدیدپذیر فقط 10 درصد کل منابع است

استفاده از آب‌های مرزی و و آبخوان‌های مشترک بر انتقال این آب‌ها به داخل و استفاده از حقابه برنامه‌ریزی شده و امیدواریم این کار فعالیت‌ تشکل‌های کشاورزی را وسعت ببخشد.  

حسین شیرزاد، معاون وزیر و رئیس سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در گردهمایی مدیران تعاونی‌های تولید کشاورزی که با حضور تعدادی از مدیران بخش خصوصی و شرکت‌های مهندسین مشاور طرح جامع شبکه‌های آبیاری و زهکشی فرعی رودخانه‌های مرزی کشور برگزار شد، عنوان کرد: استفاده‌ از آب‌های مرزی برانتقال آب حوضه‌های مرزی به حوضه داخلی استوار است. بهترین الگوی آن هم، تفاهم با کشور همجوار برای بهره برداری مشترک و تثبیت حقابه و استفاده از حقابه ملی در قلمرو سرزمینی است ولی در محدوده‌هایی که بدلیل ساختار ژئومرفولوژیک یا سیاسی و ناهمگنی فضایی دو سوی مرز چنین امکانی وجود ندارد یا محقق نشده، رویکردهای متفاوتی شکل گرفته است. که زمینه بهره برداری مناسب و پایدار از منابع آب مرزی که از کشور خارج می‌شود را فراهم می سازد و مهمترین هدف آن ممانعت از خروج آب از کشور در درجه اول و پی آمدهای توسعه ای در حوضه‌های داخلی است.

شیرزاد ادامه داد: در این رابطه براساس سیاستهای وزارت جهاد کشاورزی، طرح جامع شبکه‌های آبیاری و زهکشی فرعی رودخانه‌های مرزی کشور در شش استان با مساحت 216805 هکتار که شامل استانهای آذربایجان شرقی در 3 شهرستان با مساحت 18840 هکتار، آذربایجان غربی در 6 شهرستان با مساحت 61570 هکتار، اردبیل در 4 شهرستان با مساحت 37888 هکتار، ایلام در 4 شهرستان با مساحت 29694 هکتار، کرمانشاه در 7 شهرستان با مساحت 52003 هکتار، کردستان در 3 شهرستان با مساحت 16810 هکتار در دست اجرا است.

او یاد آور شد: بطور کلی طرح در شش استان، 27 شهرستان و 74 پروژه اجرا می‌شود. وضعیت مطالعات و اجرای نظام‌های بهره‌برداری در کل طرح شامل 107684 هکتار در دست اجراء، 111439 هکتار آماده بهره‌برداری است.

مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، با اشاره به اینکه ایران با کشورهای همجوار دارای مرزهای آبی متعدد و متنوعی است گفت: حدود 22درصد (1918 کیلومتر) از مرز مشترک کشور را 26 رودخانه کوچک و بزرگ تشکیل می‌دهند. بزرگترین مرز رودخانه‌ای مربوط به روخانه ارس به طول 475 کیلومتر و کوچکترین مرز رودخانه ای مربوط به رودخانه دیرج به طول تنها 2.5 کیلومتر و قسمتی از مرز مشترک ایران با عراق است. نزدیک به 22 درصد (1918 کیلومتر) از مرز مشترک کشور را 26 رودخانه کوچک و بزرگ تشکیل می‌دهند. (کل مرزهای کشور حدود 8755کیلومتر است که از این مقدار 2700 کیلومتر از آن دریائی و 4137 کیلومتر نیز خشکی است).

او اضافه کرد: در حال حاضر، 10 درصد از کل منابع آب تجدیدپذیر کشور (حدود 130 میلیارد مترمکعب) از منابع ورودی، از حوضه‌های مشترک با کشورهای همجوار تامین می‌شود که با توجه به بحران عمومی آب در کشور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. حجم کل آب خروجی از کشور که در بیلان‌های سالانه منعکس نمی‌شود حدود 3 تا 4 درصد کل آب تجدیدپذیر برآورد می‌شود. در نتیجه موضوع اولویت برنامه‌ریزی راهبردی مدیریت منابع آب در این حوضه‌ها و قلمرو سرزمینی مرزی، از اولویت و اهمیت ویژه برخوردار شده است.

رئیس سازمان تعاون روستایی گفت: پیگیری این مسئله، توام با درک عمیق این قضیه است که به طور تاریخی ایران، همواره بر سر تقسیم آب‌های مرزی با همسایگان خود مسئله داشته است و در چهارسوی خود حوضه‌های آبریز مشترک و رودخانه‌های مرزی مهمی مانند اروندرود، هیرمند، هریرود، اترک و ارس با همسایگان خویش دارد، معاهده‌ها و حکمیت‌های صورت گرفته درطول سالیان گذشته نشان از اهمیت موضوع رودخانه‌های مرزی درمناسبات با همسایگان دارد. روشن شدن جنبه‌های حقوقی این اختلافات و شفاف سازی در مورد حق و حقوق و اختیارات دولت‌های ساحلی می‌تواند راهگشای حل تنش و حتی جلوگیری از بروز تنش باشد. در کنار مباحث بسیار مهمی نظیر توسعه پایدار حوضه‌های رودخانه‌ای و مدیریت یکپارچه منابع آبی و حفاظت از محیط زیست بررسی دکترین‌های حاکم بر بهره‌برداری از آب‌های مشترک ضرورت پیدا می‌کند تا راه را برای رسیدن به توافقی پایدار هموار کند.

شیرزاد افزود: برای تحقق الگوی توسعه جامع سرزمینی در حوضه رودخانه مرزی با محوریت منابع آب، باید برنامه‌ریزی راهبردی توسعه فضایی، صورت پذیرد در این خصوص مقرر است در این طرح طبق تفاهم نامه منعقد شده فی‌مابین سازمان مرکزی تعاون روستایی و مجری طرح، پروژه‌ای به مساحت 216805 هکتار در قالب 189 تشکل در الگوهای مختلف نظام بهره‌برداری ساماندهی شود. از جمله اهداف مهم این طرح افزایش بهره‌وری عوامل و منابع تولید، حفظ و پایداری مشارکت کشاورزان در بهره‌برداری و نگهداری شبکه‌های آبیاری و ارتقاء نقش ذی‌نفعان اصلی در اعمال مدیریت واحد و یکپارچه در عرصه مدیریت آب و کشاورزی است.