افزایش کشت پنبه درگلستان، کاهش در اصفهان

صنایع نساجی کشور سالانه 100 تا 120 هزارتن پنبه نیاز دارد که کمتر از نیمی از آن در داخل تولید می‌شود و سهم واردات از تامین این نیاز بسیار زیاد است. در پی این وابستگی، در سال‌های اخیر برنامه‌ریزی‌های بسیاری برای خودکفایی در تولید پنبه از سوی وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفته و هدف‌گذاری شده تا در افق  1404 در داخل کشور تامین شود.

بر این اساس و با توجه به محدودیت‌های آبی کشور، تغییراتی در سیاست‌های الگویی کشت پنبه به وجود آمد تا این محصول زراعی که کشت آن برای مناطق گرم و معتدل شمال کشور مناسب است، خاستگاه خود را پیدا کند و در راستای این تغییر قرار است کشت پنبه جایگزین شالیکاری در استان گلستان شود.  به گفته مجری طرح پنبه معاونت امور زراعت، در افق 1404 حدود 35 درصد کشت پنبه در استان گلستان صورت خواهد گرفت و سطح کشت این محصول افزایش 3.5 برابری خواهد داشت.

ابراهیم هزارجریبی، در بازدید از خبرگزاری ایانا، با اشاره به اینکه افزایش سطح کشت پنبه در استان‌های گلستان و اردبیل صورت خواهد پذیرفت، یادآوری کرد که  در استان‌های اصفهان و یزد نیز کاهش میزان کشت پنبه برنامه‌ریزی شده است.

آنچه می‌خوانید مشروح گفت‌وگویی است که با مجری طرح پنبه کشور در جریان بازدید از خبرگزاری ایانا انجام شد.

***

- در باره برنامه توسعه ششم و کشت پنبه در افق 1404 توضیح دهید؟

75 درصد از کل نیاز پنبه کشور در برنامه پنج ساله ششم توسعه تامین و همچنین در افق 1404 نیز تمامی نیاز کشور در داخل تامین خواهد شد. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در بهره‌وری آب، در کشت پنبه به منابع آبی فشار بیش از حد وارد نخواهد شد.

- سهم تولید داخلی و میزان واردات کشور چه مقدار است؟

در وضعیت فعلی حدود 75 هزار هکتار سطح زیرکشت پنبه در کشور وجود دارد که تقریباً نیمی از نیاز سالانه کشور را تامین می کند و در حدود 120هزار تن نیز از این محصول وارد کشور می شود.

- وضعیت کنونی سطح زیر کشت پنبه  و کیفیت آن به چه صورت است ؟ آیا در صورت خوداتکایی  باز هم در مواردی نیاز به واردات وجود دارد؟

در حال حاضر با توجه به محدودیت‌های آبی، بیشترین تکیه بر افزایش عملکرد در واحد سطح است. همچنین کیفیت الیاف پنبه ایرانی در آیتم‌های مختلف مناسب صنایع نساجی است. در بعضی آیتم‌ها ممکن است در مناطق مختلف مثلاً شمال کشور پنبه باکیفیت‌تری نسبت به سایر مناطق تولید شود، البته ممکن است قسمتی از نساجی نیاز به الیاف با تور تار بلند داشته باشد که در کشور تولید نمی‌شود که اجازه واردات این محصول نیز وجود دارد.

- چه اطمینانی برای کشاورزان پنبه در خصوص تولید این محصول و رسیدن به اهداف تعیین شده، وجود دارد؟

تعیین قیمت خرید تضمنی این اطمینان را به کشاورزان می‌دهد تا این محصول را کشت کنند، چرا که محصول‌شان خریدار دارد. همچنین می‌توان با اطمینان گفت در صورتی که محصولاتشان در  بازار فروش نداشته باشد، آن را مانند هرسال خریداری خواهیم کرد. قیمت پایه امسال نیز 3200تومان است که با توجه به تنوع و کیفیت، افزایش یا کاهش خواهد داشت.

- به خرید تضمینی پنبه اشاره کردید، ما در خرید تضمینی گندم، همواره شاهد نارضایتی‌هایی از سوی گندم‌کاران هستیم، وضعیت خرید تضمینی پنبه چگونه است؟

طبیعتا سیاست دولت پرداخت به صورت اقساط نیست، البته در بعضی سال‌ها با تاخیر پرداخت شده. این مساله ممکن است برای محصولات با قیمت خرید تضمینی اتفاق بیفتد و  وظیفه دولت است که به‌سرعت بدهکاری‌اش را پرداخت کند. ممکن است به دلایل مختلف از جمله عدم تامین نقدینگی بانک‌ها این پرداخت‌ها به تعویق بیفتد اما سیاست وزارت جهادکشاورزی پرداخت سریع در خریدهای تضمینی است. قیمت خرید تضمینی سال جاری نسبت به سال گذشته تغییر نکرده و امیدواریم سال آینده جبران شود.

- تسهیلات دولتی در بحث مکانیزاسیون به چه صورت است؟

یکی از برنامه‌های توسعه برداشت ماشینی با کمباین‌های مخصوص برداشت پنبه برای بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌‌های برداشت است که دولت به متقاضیان را با تسهیلات یارانه‌ای پرداخت می‌کند.

- وضعیت کشت نشایی پنبه در کشور چگونه است؟

با توجه به اینکه کشت نشائی میزان بهره‌وری عملکرد تولید را افزایش می‌‌دهد، در عرصه سیاست کاهش مصرف آب توسعه الگوی کشت نشائی را در دستور کار قرار داده‌ایم. البته این موضع  به‌صورت الگویی آغاز شده است، در سال جاری نیز به‌صورت گروهی تا پایان خردادماه 100 هکتار کشت نشائی صورت گرفته و  پیش‌بینی می‌شود که این عدد در آینده بیشتر شود.

این برنامه در استان‌های گلستان، خراسان جنوبی، قم و استان خراسان رضوی در حال اجرا است و امیدواریم بتوانیم این کشت را گسترش دهیم و کشاورزان را با این نوع از الگوی کشت آشنا کنیم و در سال‌های آینده سطح بیشتری را به الگوی کشت نشائی اختصاص دهیم.

- با توجه به کمبود منابع آبی کشور و موضوع خشکسالی، پیش‌بینی از احتمال کاهش تولید پنبه در کشور وجود دارد؟

خیر، طبق برنامه‌های صورت گرفته در پنبه شاهد افزایش تولید خواهیم بود. بر طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در افق 1404، 35 درصد کشت پنبه در استان گلستان صورت خواهد گرفت و سطح کشت این محصول افزایش 3.5 برابری خواهد داشت؛ قصد داریم در راستای سیاست‌های بهره‌وری آب، کشت پنبه را جایگزین شالیکاری در استان گلستان قرار دهیم. افزایش سطح کشت پنبه در استان های گلستان و اردبیل صورت خواهد پذیرفت. همچنین در برخی استان ها نیز مانند خراسان رضوی قصد افزایش سطح زیر کشت پنبه را نداریم، البته در استان های اصفهان و یزد و برخی دیگر نیز قصد کاهش میزان کشت پنبه برنامه ریزی شده است.

- اشاره کردید قرار است، کشت پنبه جایگزین شالیکاری در استان گلستان شود، این در حالیست که خبرهایی از استان گلستان شنیده‌ می‌شود مبنی بر اینکه در بسیاری از زمین‌هایی که در گذشته پنبه کشت می‌شد، کشت گندم جایگزین شده است. این جایگزینی برنامه‌های خودکفایی تولید پنبه را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد؟

در سال‌‌های گذشته درصدی از کشت پنبه استان گلستان تبدیل به مزرعه گندم شده و هم اکنون درصدد آن هستیم که این کشاورزان را به کاشت پنبه و دانه‌های روغنی سوق دهیم. به صورت کلی پنبه رقابتی با گندم ندارد و بیشترین رقابت آن با برنج است. به طور مثال در شرایط کنونی 10هزار هکتار مزرعه پنبه در استان گلستان وجود دارد و دولت برنامه جایگزینی این محصول را دررسیدن به 35 هزار هکتار پنبه در دستور کار دارد.

- وضعیت بذر اصلاح ‌شده پنبه در کشور چگونه است؟

در سال‌‌های گذشته تامین نیاز بذر اصلاح‌ شده در کشور به صورت کامل صورت نمی‌پذیرفته است خوشبختانه در سال جاری 75 درصد از نیاز کشور تامین شده و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته‌؛ امید می‌رود برای سال آینده 100درصد این نیاز تامین شود. بذرهای  اصلاح‌شده نسبت به سایر بذرها دارای شناسنامه بوده و از یکنواختی خاصی برخوردار هستند. قوه نامیه و جوانه‌زنی بذرهای اصلاح شده تست شده و منتظر تأییدیه از مراجع رسمی است. اکثرا بذرهای اصلاح شده تولید داخل است و حدود 10 نوع بذر در انواع مختلف با توجه به آب و هوا و اقلیم تولید شده است.

سطح زیر کشت سال جاری نسبت به سال گذشته چگونه بوده است؟

پیش‌بینی می‌شود به اندازه 75 هزار هکتار در سال 97 باشد. در صورت افزایش سیاست‌های حمایتی ، باعث رونق کشت خواهد شد.

سیاست‌های حمایتی چیست؟

یکی از سیاست‌‌های حمایتی سیاست‌های تعرفه‌‌ای است؛ با افزایش تعرفه می‌توانیم به نفع تولید داخلی در مقابل واردات عمل کنیم و تولیدکننده‌‌های داخلی به تولید ترغیب می‌شوند. سیاست اعلام قیمت تضمینی که حداقل سود را برای کشاورزان داشته باشد؛ یارانه‌‌های نهاده‌ها مانند کود،  بذر و... است که دولت انجام می‌دهد. سیاست‌های حمایتی و تأمین نقدینگی و ارائه تسهیلات به کشاورزان که بتوانند هزینه کاشت، داشت و برداشت را انجام دهند هم از کشاورزان انجام می‌شود. همچنین به‌دنبال افزایش مزیت اقتصادی هستیم؛ یعنی افزایش محصول در واحد سطح تا این مهم از طریق بذرهای اصلاح‌ شده، بهره‌وری زراعت و کاهش عوامل خسارت‌زا مانند آفات و بیماری‌ها صورت گیرد.