ریزگرد، کشاورزی را خفه کرد

ایانا| مهمان ناخوانده نام گرفت، از همان مهمان‌هایی که با ماندگاریش در استان‌های غربی کشور از سال 1380 تاکنون اختلالات زیادی را برای ساکنین این استان‌ها ایجاد کرده است. پدیده ریزگردها ماجرای تازه‌ای نیست که به عنوان بحرانی از راه رسیده از آن یاد شود، بلکه این پدیده سال‌هاست زندگی مردم غرب و جنوب غربی کشور را درگیر خود کرده و فعالیت کشاورزان این مناطق را تا سر حد فلج کردن پیش برده است.

ریزگردها سال‌هاست نماد درهم ریختگی اکولوژیکی هستند که علاوه بر انسان‌ها حیات گیاهان و تولیدات زراعی، باغی وگیاهی را به مخاطره انداخته‌اند‌.

در این راستا این داستان نه تنها تبعات زیادی از نظر سلامت جسمانی، روانی و نیز ابعاد گسترده اجتماعی، محیط زیستی و اقتصادی دربرداشته، بلکه کشاورزان و باغداران را نیز مجاب کرده تا به دنبال یافتن راه‌حل‌هایی برای مقابله با این بحران باشند.

به گفته کارشناسان کشاورزی، ریزگردها از جمله مواردی هستند که با بستن روزنه‌های ریز برگ گیاهان و درختان، عمل تنفس آنها را مختل می‌کنند و حیات گیاهان را با خطر جدی روبه رو می‌سازند.

گفته می‌شود خسارت‌های ناشی از ذرات گرد و غبار در بخش کشاورزی بسیار هنگفت بوده و در روزهایی که طوفان گردوغبار برپا می‌شود، آبیاری مزارع نیز دردی را در برابر این طوفان‌ها دوا نمی‌کند.

درباره این موضوع درخشنده رحیمی، مدیر بحران جهاد کشاورزی استان ایلام به خبرنگار ایانا می‌گوید: «پدیده گردوغبار یکی از مخاطراتی است که در چند سال اخیر به عنوان مهمانی ماندگار، وارد بسیاری از شهرهای غربی کشور از جمله ایلام شده است. این پدیده خشکیدگی بسیاری از درختان بلوط این منطقه را درپی داشته. از تبعات دیگر این بحران می‌توان به مهاجرت پرندگان، اختلال در متابولیسم جانداران، تشدید مناطق بیابانی، تاثیر بر روی رشد گیاهان و اختلال در تولیدات گیاهی اشاره کرد.»

او با اشاره به سایر تبعات پدیده ریزگردها در غرب کشور ادامه می‌دهد: «در سال‌های اخیر بحران ریزگردها در منطقه تشدید شده و تاثیر منفی بر روی اجتماع و مقوله گردشگری گذاشته. همچنین کاهش سطح زیر کشت تولید محصولات زراعی، کاهش حاصلخیزی مراتع و جنگل‌ها، افزایش مرگ و میر دام‌ها و جانداران از سایر تبعات منفی پدیده ریزگردها در حوزه کشاورزی بوده است. در پی موارد عنوان شده متاسفانه معیشت کشاورزان به خطر افتاده، قیمت مواد غذایی بالا رفته و بیکاری در منطقه رشد یافته است. همچنین برای نمونه می‌توان به تاخیر در پرداخت تسهیلات کشاورزی اشاره کرد که درآمد کشاورزان کفاف پرداخت آن را ندارند، بنابراین کشاورزان منطقه را به شدت در این راستا مقروض کرده است. در این راستا باید به جرات گفت که این موضوع تبعات غیرمستقیم زیادی را با خود در برداشته. »

رحیمی معتقد است که پدیده ریزگردها کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری در مناطقی مانند ایلام را درپی داشته و می‌گوید: «کاهش سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف استان به ویژه در حوزه کشاورزی نارضایتی مردم را درپی داشته و این مساله به نارضایتی بر علیه دولت دامن زده است. همچنین پدیده‌ ریزگردها کاهش قیمت اراضی استان و نیز زمین‌های کشاورزی را در پی داشته و این داستان مساله سودآوری مزارع کشاورزی و دامی را کاهش می‌دهد. به طور کلی تمام این مسائل کاهش عرضه نهادهای تولیدی و حمایتی را با خود به دنبال دارد.»

او با انتقاد از اینکه دستگاه‌های مسئول در این زمینه عملکرد خوبی تاکنون نداشته، ادامه می‌دهد: «پدیده ریزگردها مهاجرت جمعیت زیادی از مردم روستاها و شهرهای این استان را در پی داشته است. به ویژه دشت‌های مهران و دهلران بیشتر در این زمینه مورد تهدید قرار گرفته‌اند. بنابراین جهاد کشاورزی استان در زمینه بهبود وضعیت ریزگردها اقدام به کاشت درخت در این مناطق کرده بلکه بتوان میزان خسارت ناشی از ریزگردها را کاهش دهد. گفتنی است پدیده ریزگردها در سطوح کشاورزی اراضی و باغات 50درصد کاهش تولید را در پی داشته است.»

متاسفانه پدیده ریزگردها تا کنون خسارات زیادی را در حوزه کشاورزی و باغداری به مردم مناطق غرب کشور وارد کرده. این موضع نارضایتی بخش زیادی از کشاورزان و مردم را نسبت به اقدامات ناکافی دستگاه‌های مسئول در پی داشته است. درحال حاضر به گفته کارشناسان مربوطه آمار مهاجرت در این استان بالا رفته، اما خبر چندانی از اقدامات موثر برای مقابله با این پدیده در این استان‌ها نیست.

♦