اینجا امنیت غذایی کشت می‌شود

از لب جاده ساختمان مرکز تحقیقات پیداست. جایی که پشتش تا چشم کار می‌کند فقط سبزی دیده می‌شود و کوه‌هایی که تنگ هم ایستاده‌اند. زیر سایه غروب و ابرها رنگ سبز خوشه‌های گندم، تیره و روشن است و کارگری که برای جمع‌آوری محصول بالای سر بوته‌ها ایستاده با عجله غنچه‌ گل‌های محمدی را می‌چیند.

ایستگاه تحقیقاتی چندمنظوره چرداول در سرابله استان ایلام جایی است که می‌توان گفت تکه‌ای از بهشت است. ایستگاهی کوچک با حدود 20 سال سابقه، با انواع اقسام گونه‌های گیاهی اصلاح‌شده یا در حال اصلاح. از بذر و قلمه گرفته تا گیاهان (دارویی و غیردارویی) کاشته شده و نهال‌های پرورشی اصلاح‌شده، همه و همه محصولات این ایستگاه چندمنظوره تحقیقاتی سرابله هستند. البته در این ایستگاه مرکز هواشناسی نیز وجود دارد.

ایستگاه‌های چندمنظوره بیشتر برای تحقیق و بررسی برای تصحیح گونه‌‌های گیاهی و به دست آوردن محصول بهتر یا پوشش گیاهی مقاوم‌تر، احیای گونه‌های در حال انقراض و به‌طورکلی بهبود گونه‌های گیاهی - زیستی و بهبود سلامت و تغذیه در جامعه کاربرد فراوانی دارد. در ایستگاه تحقیقاتی سرابله سعی شده بیشتر گونه‌های گیاهی و دارویی در منطقه احیا شود و انواع بهتری را نیز پرورش دهد. جزو این گیاهان بوته‌های گل محمدی نیز هست که با توجه به آب‌وهوا و نوع پرورش هم گونه مقاوم‌تری هستند و هم عطر و اسانس بیشتر و ماندگارتری دارند. مسلم مهین‌خواه رئیس ایستگاه تحقیقات چندمنظوره چرداول است. او در مورد نحوه عملکرد و کارکرد این مرکز می‌گوید: بیشتر گیاهان این مرکز تحقیقاتی گیاهان دارویی و بومی منطقه، غلات و حبوبات هستند. علاوه بر این‌ها، بذرهای پرورشی، قلمه و پایه پسته (گونه‌ای بتواند در این استان رشد کند)، گل محمدی، تولید نهال و... است.

او اضافه می‌کند: یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های این مرکز، اصلاح ارقام گیاهی و درجه‌بندی خلوص به‌ویژه در حوزه حبوبات و غلات است. ارقام گندم و جو یا در بخش حبوبات مانند نخود و لوبیا، علوفه‌ها مانند یونجه و شبدر، دانه‌های روغنی مانند سویا و کلزاست.

مهین‌خواه می‌گوید پرورش گیاهانی مانند گندم که با یک بذر مشخص انجام می‌‌شود بسیار اهمیت دارد. او توضیح می‌دهد: در این شیوه، کشت فقط با یک نوع بذر انجام شده و محصول به‌دست‌آمده به‌طور کامل شامل فقط یک نوع بذر است. چنین محصولی بسیار گران‌بها و باارزش است که هر کیلوگرم از این نوع گندم حداقل 20 هزار تومان قیمت دارد. این نوع بذرها درواقع بذر یا پایه مادر هستند.

او اضافه می‌کند: در این واحد حدود 9 رقم گندم مختلف (با ویژگی‌های مختلف) و حداقل پنج رقم جو کشت می‌شود. این کشت با سخت‌گیرانه‌ترین استانداردها انجام می‌شود تا بذر به‌دست‌آمده از خلوص بالا، سلامت و یکدستی کامل برخوردار باشد. کشت این بذرها بیشتر توسط پیمانکار یا کشاورزان بومی در همین محل انجام می‌شود. محصول نهایی یک کرت حدود 150 تا 200 کیلوگرم است و دولت بابت همین مقدار حدود 40 میلیون تومان یارانه هم پرداخت می‌کند.

رئیس ایستگاه تحقیقاتی چندمنظوره از اقلامی می‌گوید که برای بررسی و مطالعه در این مرکز کشت می‌شوند و به احتمال زیاد در آینده‌ای نه‌چندان دور تولید انبوه می‌شوند. او توضیح می‌دهد: این مرکز، باغ تأمین پیوندک برای اقلامی مانند پسته نیز دارد. پسته به‌عنوان یکی از گیاهانی است که به‌عنوان طرح آزمایشی کشت محصول جدید، در استان ایلام بررسی و مطالعه می‌شود.

او اضافه می‌کند: پسته جزو محصولاتی است که قرار است (با توجه به انواع قابل کشت در ایلام) کشت انبوه شود. هرچند که ممکن است اقلام آن متنوع و به میزان صادراتی، رفسنجان، دامغان و... نباشد، اما برای کشت آن برنامه‌ریزی شده است.

مهین‌خواه از گیاهان دارویی این مرکز که با مهارت و وسواس بسیار انتخاب شده‌اند می‌گوید. با توجه به اینکه استان ایلام مستعد پرورش گیاهان دارویی کمیاب است، این مرکز به شیوه خاص بر این موضوع تمرکز دارد. او اضافه می‌کند: گیاهان دارویی که در این منطقه بسیار سریع و خوب رشد می‌کنند، زیاد هستند. گیاهانی که هم از خود گیاه و هم از اسانس و عرقیات آن به‌خوبی می‌توان استفاده کرد. بادرنجبویه، مرزنجوش، آویشن، نعنا فلفلی، بابونه، رازیانه، اسطوخودوس (لاوندر)، زیره، افسنطین، کاسنی و... ازجمله این گیاهان هستند. حتی گیاهانی مانند شبدر و یونجه نیز ازجمله گیاهانی هستند که نوع کشت آن‌ها در این مرکز مورد مطالعه و بررسی است.

رئیس این ایستگاه تحقیقاتی چندمنظوره می‌گوید: اینجا به‌نوعی خودگردان است و متأسفانه از بودجه تحقیقاتی بهره‌ای ندارد. وجود بودجه تحقیقاتی و حمایت (نه تأمین همه هزینه‌‌‌‌‌‌‌ها) باعث می‌شود افرادی که در چنین مجموعه‌هایی کار می‌کنند با امید بیشتری به کار خود ادامه دهند. کار ما بسیار حساس است چون به امنیت غذایی و بهداشت و سلامت کل جامعه مربوط می‌شود. درواقع ما حمایت از سلامت و امنیت غذایی کشور است که باید به آن توجه جدی شود./