راه طی‌شده ـــ برنامه‌های آینده

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - علیرضا صفاخو:

همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد پس از کش و قوس‌های فراوان محمود حجتی به‌عنوان وزیر جهاد کشاورزی دولت دوازدهم معرفی شد تا وزیری که سوابقی مانند اجرای پروژه ملی سد کرخه، وزارت راه و ترابری از سال 76 تا 79 و همچنین مدیریت و هدایت وزارتخانه جهاد کشاورزی پس از ادغام را به عهده داشته است، ادامه‌دهنده اتفاق‌های مثبتی مانند خوداتکایی دوباره کشور به گندم در دوره دولت یازدهم و اقدامات دیگری باشد که در برنامه تقدیمی وی تبیین و اعلام شده است.

در این برنامه که رویکردها و برنامه‌های مورد نظر وزیر جهاد کشاورزی در 25 صفحه گردآوری شده است، با اشاره به اسناد بالادستی مورد استناد که تکالیف شفاف و صریح ارتقای ضریب امنیت غذایی در آن مورد وثوق قرار گرفته و در آن توسعه پایدار و پایداری تولید و توسعه کانون‌های تولید برای بخش کشاورزی و منابع طبیعی ترسیم شده است؛ عقلانیت و بهره‌گیری هرچه بیشتر از نظرات نخبگان و استفاده از تجربیات جهانی به‌عنوان رویکرد نوینی که مدیریت راهبردی بخش کشاورزی و منابع طبیعی در دولت دوازدهم را ایجاد خواهد کرد، مورد تأکید قرار گرفته است. کمااینکه در برنامه وزیر پیشنهادی، دستاوردهای مناسبی که در بخش کشاورزی طی دوره دولت یازدهم رخ داد، مرهون استفاده از تکنولوژی‌های نوین دانسته شده است.

در این برنامه با اشاره به این که بخش کشاورزی و منابع طبیعی بستری برای خلق ثروت از مسیر تولید و اشتغال مولد است و حدود 90 درصد از ارزش مواد غذایی مورد نیاز و 19 درصد اشتغال مولد کشور را تأمین می‌کند، با استناد به محاسبات علمی انجام‌شده، سهم این بخش از ارزش افزوده ناشی از کسب و کار کشور نیز بیش از 32.5 درصد عنوان شده است.

همین موقعیت باعث شده است تا وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی که کوله‌باری از تجربه در فعالیت‌های عمرانی و جهادی در بخش کشاورزی را در کارنامه دارد، با یادآوری رویکردهای حمایت گرایی در اغلب کشورها به‌ویژه کشورهای دارای اقتصاد پیشرفته و عضو oecd آن را به‌عنوان اصلی غیر قابل انکار عنوان کند. کما اینکه در این بخش از توضیحات برنامه وزیر به مصوبه سال‌های اخیر کنگره آمریکا برای پیش‌بینی حدود یک‌هزار میلیارد دلار در قالب برنامه 10 ساله و همچنین کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه اشاره شده که روزانه یک میلیارد دلار به بخش کشاورزی یارانه می‌دهند.

در ادامه این گزارش اقدامات و دستاوردهای بخش کشاورزی در دولت یازدهم با اشاره به جداول و نمودارهای اخذ شده از منبع بانک مرکزی توضیحات جامع و کاملی از فرآیند تغییرات رخ داده از سال 92 تا پایان سال 95 مورد اشاره قرار گرفته که چکیده آن دستیابی به شاخص‌های کلانی مانند این است که متوسط نرخ رشد ارزش افزوده این بخش طی چهار سال بیش از 5.3 درصد و کسری تراز تجاری بخش کشاورزی و غذا از حدود 8.1 منفی میلیارد دلار در سال 92 به حدود منفی 3.09 میلیارد دلار در سال 95 ارتقا و در واقع بهبود یافته است.

در بخش دیگری از این برنامه چالش‌های اساسی بخش کشاورزی و منابع طبیعی که باعث ایجاد موانع جدی در رشد سریع و پایدار تولید شده است، مورد توجه قرار گرفته که محور آن‌ها در زمینه زنجیره‌های منسجم از مزرعه تا سفره، اقتصادی شدن تولید، توسعه صنایع مرتبط، ثبات و پایداری حمایت دولت از تولید و ایجاد و توسعه تشکل‌های مولد بوده است. البته در اشاره به این چالش‌ها به موارد دیگری هم اشاره شده است که وجود مخاطرات و ریسک بالای سرمایه‌گذاری و کسب و کار و ضعف پوشش بیمه حمایتی دولت در بخش و تأمین یارانه‌های مورد نیاز تولید؛ فاصله زیاد در فرآیند تولید تا عرضه محصول نهایی و سوداگری و دلالی در عرضه مواد غذایی، محدودیت منابع آبی کشور و افت کمی و کیفی و عدم تعادل در آبخوان‌ها؛ ضعف مکانیزاسیون در فرآیندهای تولید، بهره‌برداری، فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری؛ کمبود زیربناها و زیرساخت‌های حمل و نقل، ذخیره‌سازی، پایانه‌های صادراتی و... نیز مورد تأکید وزیر پیشنهادی حسن روحانی برای وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است.

همچنین در ادامه راهبردهای دستیابی به این اهداف در 11 بند مورد اشاره قرار گرفته است که در کنار ارائه برنامه‌های اجرایی که زیربخش‌هایی مانند تولید محصولات و نهاده‌های راهبردی؛ برنامه اجرایی توسعه زنجیره‌ها و مدیریت کلان بازار و توسعه تشکل‌ها؛ برنامه اجرایی حفاظت و صیانت از منابع طبیعی و عملیات آبخیزداری و برنامه اجرایی توسعه زیرساخت‌ها، پشتیبانی و انتقال دانش نوین را مورد تأکید قرار داده است.

به کانال ایانا در تلگرام بپیوندید

و البته در بخش پروژه‌ها و برنامه‌های اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی نیز که در راستای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی پروژه‌ها و برنامه‌های اولویت‌دار تصویب و ابلاغ شده است، 42 پروژه مورد نظر و مصوب را نام برده است.

البته در کنار این 42 پروژه چند پروژه به شکلی ویژه مورد تأکید قرار گرفته است که پروژه‌های گندم؛ پروژه دانه‌های روغنی؛ پروژه برنج؛ پروژه چغندرقند و نیشکر؛ پروژه حبوبات؛ پروژه پنبه؛ پروژه تولید نهاده بذر و نهال؛ پروژه ایجاد و توسعه سامانه‌های نوین آبیاری؛ پروژه ایجاد شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی؛ پروژه افزایش تولید زیتون؛ پروژه توسعه تولید و فرآوری گیاهان دارویی؛ پروژه توسعه گلخانه‌ها؛ پروژه توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار (در مناطق پرباران غرب کشور)؛ پروژه گوشت قرمز و شیر؛ پروژه مرغ و تخم‌مرغ؛ پروژه افزایش نوغانداری؛ پروژه پرورش ماهی در قفس؛ پروژه زنجیره‌های عرضه؛ پروژه مدیریت بازار و تأمین عرضه کل محصولات راهبردی؛ پروژه حمایت از توسعه صادرات؛ پروژه آبخیزداری؛ پروزه توسعه زراعت چوب؛ پروژه نظام بهره‌برداری؛ پروژه ایجاد سامانه نوین انتقال و ترویج دانش نوین به بهره‌برداران؛ پروژه مکانیزاسیون و در نهایت پروژه صنایع تبدیلی و تکمیلی در کنار اهداف و الزامات هر یک به تفکیک مشخص شده است.

در دولت دوازدهم در چهارچوب اسناد بالادستی به‌ویژه در راستای محورهای ششم و هفتم سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و محور دوم سیاست کلی کشاورزی و ماده 31 قانون ششم برنامه توسعه اهداف و راهبردها حسب مورد اتخاذ و ارائه شود که عملیاتی شدن آن‌ها مستلزم طراحی و پیاده‌سازی چهار برنامه اجرایی و تداوم اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های اولویت دار ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی شامل برنامه اجرایی تولید محصولات و نهاده‌های راهبردی، برنامه اجرایی توسعه زنجیره‌ها و مدیریت کلان بازار و توسعه تشکل‌ها، برنامه اجرایی حفاظت و صیانت از منابع طبیعی و عملیات آبخیزداری، برنامه‌ اجرایی توسعه زیرساخت‌ها، پشتیبانی و انتقال دانش نوین و تداوم اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی است.

وزارت جهاد کشاورزی در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی و با رویکرد تولید و اشتغال به‌منظور عملیاتی شدن پروژه‌ها و برنامه اجرایی ارائه شده، نسبت به تعیین اهداف کمی و کیفی و الزامات مورد نیاز آنها به شرح زیر برنامه‌ریزی و برای یکایک این پروژه‌ها برنامه عملیاتی در سطوح ملی و استانی تنظیم و اقدام لازم را معمول داشته است.

بدیهی است این اقدامات توسط مجریان و معاونت‌ها و سازمان‌های مرتبط استانی حسب مورد با اتکا به پشتیبانی سازمان‌های آموزش، تحقیقات و ترویج، سازمان دامپزشکی، سازمان حفظ نباتات، سازمان تعاون روستایی، صندوق بیمه، بانک کشاورزی و صندوق حمایت از سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی به مرحله اجرا گذاشته شده است.

در ادامه این برنامه آمده است: پروژه‌های تعریف شده در برنامه محمود حجتی در برنامه دوازدهم شامل پروژه‌های گندم، دانه‌های روغنی، برنج، چغندر قند و نیشکر، حبوبات، پنبه، نهاده بذر و نهال، ایجاد و توسعه‌ سامانه‌های نوین آبیاری، ایجاد شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی، افزایش تولید زیتون، توسعه، تولید و فرآوری گیاهان دارویی، توسعه برنامه‌ها، توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار، گوشت قرمز و شیر، مرغ و تخم‌مرغ، افزایش نوغانداری، پرورش ماهی در قفس، زنجیره‌های عرضه، مدیریت بازار و تامین عرضه محصولات راهبردی، حمایت از توسعه صادرات، آبخیزداری، زراعت چوب، نظام بهره‌برداری، ایجاد سامانه نوین انتقال و ترویج دانش نوین به بهره‌برداران، مکانیزاسیون و صنایع تبدیلی و تکمیلی است که در ادامه نیز به هفت مورد از الزامات اجرایی این برنامه اشاره شده است.

این در حالی است که در جمع‌بندی این برنامه پیشنهادی، الزامات اجرای برنامه ارائه شده مورد اشاره و تأکید قرار گرفته که نیازمند حمایت‌های مجلس شورای اسلامی و دولت است. الزاماتی که در هفت بند مورد اشاره قرار گرفته است. الزام به اولویت در برخورداری طرح‌های ویژه از ابزارهای حمایتی (بیمه‌ها، تعرفه‌های ترجیحی، قیمت کالاها و خدمات دولتی)؛ برقراری تعرفه‌های مؤثر واردات محصولات کشاورزی در راستای حمایت از تولید داخلی؛ اعلام به‌موقع قیمت‌های تضمینی؛ ایجاد و راه‌اندازی صندوق‌های حمایتی؛ فراگیری بیمه تأمین اجتماعی و بازنشستگی کشاورزان؛ افزایش سرمایه صندوق بیمه؛ تأمین نیروی انسانی و منابع مالی در اجرای قانون حفاظت از منابع طبیعی کشور از الزامات اجرای اهداف و برنامه پیشنهادی وزیر جهاد کشاورزی است./

* فایل pdf برنامه پیشنهادی وزیر جهاد کشاورزی برای دولت یازدهم را از اینجا دانلود کنید

S-960518-01