آلودگی هوا و قطعنامه‌ای بر ای دوچرخه

سه سال پیش، وقتی که یک پروفسور لهستانی به نام لِژِک سیبیلسکی - Leszek J. Sibilski - پژوهشی دانشگاهی را با هدف کشف نقش دوچرخه در توسعه آغاز کرد؛ تصورش را هم نمی‌کرد که این پژوهش ممکن است به یک تلاش بزرگ همراه با پشتیبانی از جانب برنامه "تردد پایدار برای همه" تبدیل شود. اما نه تنها چنین شد، بلکه سازمان ملل را واداشت تا روزی را برای بزرگداشت و ترویج دوچرخه در سراسر دنیا انتخاب و نام‌گذاری کند. روز ١٢ آوریل ٢٠١٨ - برابر با ۲۳ فروردین ۱۳۹۷ - همه ١٩٣ عضو سازمان ملل قطعنامه‌ای موسوم به A/Res/72/272 را تصویب کردند که در پیشنهاد شده بود جهانیان هر سال روز سوم ژوئن برابر با سیزدهم خرداد را به عنوان روز جهانی دوچرخه گرامی داشته و برای ترویج این وسیله حمل‌ونقل پاک تلاشی درخورتر انجام دهند. جالب است که در تصویب این قطعنامه، کشور ترکمنستان با همراهی و رایزنی نمایندگان ٥٦ کشور دیگر بودند که بسیار تلاش کردند و نه کشورهایی چون هلند و دانمارک!

در ادامه مصاحبه‌ای که اخیراً با این پروفسور لهستانی انجام شده را مرور می‌کنیم:

آیا هیچ‌وقت انتظار داشتید که این پروژه به یک قطعنامه سازمان ملل متحد ختم شود؟

راستش من عمیقاً اعتقاد دارم که این بخشی از سرنوشت من بود تا کمکی برای به ثمر رسیدن این (قطعنامه) باشم. اجازه دهید تا چرایش را توضیح دهم. من برای 10 سال عضو تیم ملی دوچرخه‌سواری لهستان بودم و آموزش عالی خود را در رشته تربیت‌بدنی با تخصص در دوچرخه‌سواری به دست آوردم. پس از آن به عنوان گزارشگر ورزشی برای نشریه‌ای که اخبار دوچرخه‌سواری از سراسر دنیا را پوشش می‌داد، کار کردم. دوچرخه‌سواری زندگی من بود. اکنون همه تجربیات در این زمینه با تعهد من در محدوده خدمات اجتماعی ترکیب شده است. من دکترای خود را در رشته جامعه‌شناسی کاربردی با تمرکز بر کنش‌ها و جنبش‌های اجتماعی تکمیل کردم و مدتی به عنوان عضو یک گروه تخصصی برای کمک به سازمان‌دهی کنوانسیون سازمان ملل در زمینه حقوق افراد معلول فعالیت داشتم. به‌عبارت‌دیگر من دوچرخه‌سواری بودم که می‌خواست تفاوتی ایجاد کند.

چه وقت و چگونه برای نخستین بار خواهان روزی به مناسبت دوچرخه‌سواری شدید؟

همه ماجرا با دو یادداشت از من در یک وبلاگ شروع شد. نخستین آن در فوریه ٢٠١٥ با تیتر "دوچرخه‌سواری به همه مربوط است". یک سال پس از آن یادداشت دیگری تحت عنوان "چرا روزی جهانی برای دوچرخه وجود ندارد؟" با این استدلال که دوچرخه با بخشیدن سلامتی به انسان، استحقاق آن را دارد که جشن گرفته شود. این مقاله به هدف زد. دو هفته پس از آن من در یک سخنرانی در جریان کنفرانس "دانشمندان برای دوچرخه" که در تایپه/تایوان برگزار می‌شد، مورد روز جهانی دوچرخه را مطرح کردم. سخنرانی من متقاعدکننده از آب درآمد: در طول آخرین سخنرانی، کنفرانس به این نتیجه رسید که درواقع تخصیص یک روز برای بزرگداشت دوچرخه خوشایند خواهد بود."

چگونه ترکمنستان به آنجا رسید که از این قطعنامه حمایت کند؟

راستش نخستین درخواست همکاری ما در سال ٢٠١٦ به نماینده کشور کاملاً متفاوتی در سازمان ملل ارائه شد که درواقع به عنوان یکی از دوچرخه دوست‌ترین ملت‌ها در دنیا به شمار می‌رود. اما با کمال تعجب او این پیشنهاد را رد کرد. با این کار بسیاری از سازمان‌های حمایتگر از این ایده، ناگهان توجه خود را به این مورد از دست دادند. با این وجود من ناامید نشدم. با نوشتن یادداشتی تحت عنوان "چرا تردد پایدار اهمیت دارد" توانستم به بانک جهانی برای رسیدن به قهرمانان حمل‌ونقل پایدار دیگری که حاضر به گفتگو دراین مورد باشند، دسترسی پیدا کنم. آن‌ها مرا به برنامه‌ای موسوم به (SuM4AlI) ارتباط دادند که از سازمان‌های پیشرو در بخش حمل نقل تشکیل شده و تعهد به تبدیل این بخش از راه‌هایی دارد تا بتوان به هدف‌های توسعه پایدار رسید. مدیر این برنامه مرا تشویق کرد تا استراتژی خود را تغییر دهم و به‌جای آن بر کشورهایی تمرکز کنم که برنامه حمل‌ونقل پایدار سازمان ملل را به‌طور کامل ترویج می‌کنند. با داشتن این توصیه در ذهن، من به ترکمنستان رو آوردم. ترکمنستان تا به حال برای خود در سازمان ملل به عنوان قهرمانی در زمینه تردد و حمل نقل پایدار نامی دست‌وپا کرده است. این کشور میزبان نخستین کنفرانس حمل‌ونقل پایدار بود و با موفقیت از قطعنامه‌های مربوط به حمل‌ونقل در سازمان ملل پشتیبانی کرده است. من با نماینده دائمی ترکمنستان در سازمان ملل در نیویورک در اواخر نوامبر ٢٠١٧ تماس گرفتم. خوشبختانه آن‌ها قبول کردند که این مورد را در دست بگیرند. همکاری حرفه‌ای ما شکلی بسیار عالی گرفت. من دانسته‌های خود را درباره دوچرخه و دوچرخه‌سواری در اختیار گذاشتم و دیپلمات‌ها تجربیات خود را بر سیستم سازمان ملل تمرکز دادند. همان‌طور که می‌بینید تلاش سخت ما ارزشش را داشت.

اگر به عقب نگاه کنید، چه درس‌هایی را می‌توانید با آن‌ها به اشتراک بگذارید که می‌خواهند در دنیا مؤثر باشند؟

شور و عشق داشته و ثابت‌قدم باشید و نیز بی‌امان و پیگیر. می‌دانید، زمانی که پیشنهاد آغازین ما از جانب نماینده دائمی دوچرخه دوست‌ترین کشور دنیا رد شد، من دست از تلاش برنداشتم. آن زمان گفته‌ای از ایلان ماسک به ذهنم آمد: "اگر چیزی برایتان به‌اندازه کافی مهم باشد، آن را انجام می‌دهید، حتی اگر شرایط بر وفق مرادتان نباشد."من اعتقاد داشتم که این ایده به اندازه کافی مهم است. در ضمن می‌بایست در طول این پروسه ذهن خود را باز نگه دارم و انعطاف‌پذیر باشم، نکته‌ای که موجب شد بتوانم استراتژی خود را تغییر بدهم. ما باید که ثابت‌قدم باشیم اما درعین‌حال نیز به اندازه کافی حساس تا بتوانیم در مواقعی که باید نرمش به خرج داده و انعطاف‌پذیر باشیم تا به هدف برسیم.

خواننده عزیز خبرگزاری ایانا!

همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، ترکمنستان حتی یک‌صدم بحرانی که ما در حوزه ترافیک، آلودگی هوا، آلودگی صوتی و کم‌تحرکی شهروندان با آن روبه‌رو هستیم، ندارد، اما سزاوارانه کوشیده و می‌کوشد تا آینده را از همین حالا به نام شادی، نشاط و سلامتی فرزندانش سند زند. بیاییم از او الگو گرفته و تلاش کنیم تا با شتابی بیشتر شهرهایی ایمن برای دوچرخه‌سواری بنا نهیم. جامعه ۸۰ میلیون نفری ایران می‌تواند به الگویی شایسته در منطقه خاورمیانه برای تغییر سبک زندگی بدل شده و بدین ترتیب، در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، مهار جزیره گرمایی شهری و مدیریت بهینه آب هم در کنار مبارزه هوشمندانه با آلودگی هوا، ترافیک و کم‌تحرکی موفق و پیشتاز باشد.

http://blogs.worldbank.org/transport/world-bicycle-day-meet-man-who-made-it-happen