بایدونبایدهای حقوق شهروندان کشاورز

تا پیش‌ازاین در ایران، شهروندی تنها از منظر شهر و شهرنشینی مطرح می‌شد اما استفاده از واژه شهروند و شهروندی یا حقوق شهروندی در سال‌های اخیر در میان حقوقدانان و مجامع قانونی و حقوقی دید جامع‌تری یافته است، اما باوجود اهمیت و جایگاه کشاورزی در ایران، تاکنون بحث جدی که منتج به نتیجه مشخصی درباره حقوق کشاورزی و کشاورزان شده باشد، مطرح نشده است. این در حالی است که حق حیات، سلامت و کیفیت زندگی از مهم‌ترین اصول حقوق شهروندی است و حق سلامت نیز به تغذیه برمی‌گردد؛ بنابراین، غذایی که در اختیار مردم قرار می‌گیرد باید به‌منظور حفظ سلامت دارای کیفیت و متناسب با استانداردهای جهانی باشد و این مهم ارتباط مستقیم با تأمین حقوق روستائیان و کشاورزان به‌عنوان عمده‌ترین تولیدکنندگان غذای جامعه دارد.

امروزه این اندیشه و اعتقاد وجود دارد که افراد به‌منزله شهروند، همچنان که حقوق و آزادی‌هایی دارند که حکومت مکلف است از آن‌ها حمایت کند، تکالیف و مسئولیت‌هایی نیز در قبال حکومت دارند؛ بنابراین برای توسعه فرهنگ شهروندی و تبیین، تضمین و حفظ حقوق شهروندی، ابتدا باید حقوق شهروندی را در متن جامعه و قوانین شناسایی کرد، اما هیچ اطلاعاتی درباره اینکه کشاورزان، دامداران و روستاییان کشورمان تا چه حد از جایگاه و حقوق و مسئولیت‌های خود مطلع هستند، وجود ندارد؛ بنابراین، در اولین گام، در بخش کشاورزی باید خانواده‌های کشاورزی، زنان روستایی و اقشار محروم را از حقوق خود مطلع کرد و اینجاست که فرهنگ‌سازی، ترویج و اطلاع‌رسانی در زمینه حقوق شهروندی در جامعه کشاورزان، تولیدکنندگان و به‌ویژه زنان روستایی ضرورت می‌یابد.

باید چارچوب مشخصی برای مسائل بیمه کشاورزان و اقدامات لازم برای پیشگیری ازکارافتادگی کشاورزان و دامداران و بیمه‌های لازم برای بیماری و فوت و در کل ارتقای وضعیت امنیت شغلی آن‌ها ایجاد شود. امنیت اقتصادی و وجود بازار مناسب برای محصولات کشاورزی مسئله مهم و اساسی درباره حقوق کشاورزان و یکی از مهم‌ترین عوامل رونق و رشد کشاورزی است، به همین دلیل لازم است که ارزیابی دقیقی از کیفیت خرید محصولات کشاورزی به‌ویژه خرید تضمینی محصولات با توجه به حقوق کشاورزان انجام شود. باید امکانی ایجاد شود تا کشاورزان از تسهیلاتی که صندوق­های حمایتی برای آن‌ها و کشاورزی کشور در نظر می‌گیرند، به‌موقع مطلع شوند و به سهولت بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند. کشاورزان باید این امکان را بیایند که بتوانند صنایع تبدیلی کوچک و بزرگ در کنار مزارع خود ایجاد کنند و تسهیلات و امتیازاتی در این زمینه برای آن‌ها در نظر گرفته شود که بتوانند به‌راحتی از بهترین و جدیدترین تجهیزات و ماشین‌آلات مدرن کشاورزی بهره‌مند شوند.

نتیجه اینکه، حمایت از حقوق کشاورزان به‌نوعی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان است و هر حمایتی از کشاورزان که به تولید محصولات سالم منتج شود، نوعی حمایت مؤثر از حقوق و سلامت آحاد جامعه و مصرف‌کنندگان این محصولات و گامی مؤثر در حفظ و ارتقای سلامت جامعه است. امنیت غذایی از مسائل مهم اجتماعی و حقوق مسلم شهروندان و از نکات مورد تأکید رئیس‌جمهوری در منشور حقوق شهروندی است، در کنار تعریف و تدوین حقوق کشاورزان باید توجه به تولید محصولات غذایی سالم و حفظ و ارتقای سلامت و امنیت غذایی مردم به‌عنوان مسئولیت‌های آنان در نظر گرفته شود.

در حال حاضر، با انتصاب دستیار وزیر جهاد کشاورزی در امور حقوق شهروندی این امید به وجود آمده است که بتوان روستاییان و کشاورزان را بیش از گذشته با حقوق خود آشنا کرد، مطالبات این بخش از جامعه را هرچه مؤثرتر تحقق بخشید و به این شکل، گامی بلند در جهت تأمین حقوق شهروندان کشاورز و نیز ارتقای امنیت غذایی و سلامت جامعه برداشت.