نیاز به تولید و مصائب آن
دکتر علیاکبر نیکواقبالنیک - عضو هیئتعلمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران: علم اقتصاد علم تولید و توزیع و مصرف است. پایگاه اولیه تأمین زندگی مادی انسانها از طریق تولید انجام میشود و با همین تولید است که درآمد و اشتغال برای مردم تحقق پیدا میکند. بحث حمایت از تولید در ایران تاریخ طولانی دارد و میتوان گفت، وابستگی ایران به نفت بلای تولید ما شده است.
همه اینها در حالی است که شاهد هستیم کشورهایی مانند کره و ژاپن که چنین منابعی را نداشتند شاهد پیشرفتهای اقتصادی بزرگی بودهاند و در ایران بیماری اقتصاد از همین مصیبت منابع حاصل شده است. ما با تکیه به نفت، حمایتی که باید از تولید میکردیم را از دست دادیم.
برای درک درست از مسائلی که برای تولید ایران پیش آمده باید وضعیت اقتصادی چند دهه گذشته را بررسی کنیم تا حقیقت بیشتر آشکار شود. سرمایهگذاری بسیار ضعیف خارجی و داخلی در کشور که حجم آن درصد بسیار کمی از تولید ناخالص ملی است، باعث نابسامانی وضعیت تولید و اشتغال شده است. اگر ما میتوانستیم چیزی حدود 20 درصد تولید ناخالص ملی، سرمایهگذاری داشته باشیم آن موقع در بسیاری موارد شاهد توسعه پایدار در تولید و اشتغال میشدیم و همین عرضه و تولید میتوانست جلوی تورم را هم بگیرد. در عوض شاهد هستیم که در تولید ناتوان شدهایم و مجبور به واردات بسیاری از اقلام موردنیاز خود شدهایم.
این روزها، وضعیت تولیدکنندگان مهم در کشور ما اصلاً خوب نیست و صنعت نساجی که زمانی در منطقه حرفی برای گفتن داشت، زمینخورده. صنعت خودروی ما هم نیازی به گفتن نیست که چقدر از همردههای خود عقب مانده است. در کشور ما متأسفانه دلایل ناتوانی بخش تولید بسیار زیاد است که ازجمله دلایل آن میتوان به نامناسب بودن فضای کسبوکار اشاره کرد. ما برای ایجاد یک واحد صنعتی در یک شهرک صنعتی به حدود 100 مجوز و کاغذبازیهای عجیبوغریب نیاز داریم. از سوی دیگر خصوصیسازی ما 15 ساله است و بهدرستی هم انجام نشده و اگر بخواهیم خود را با کشورهای پیشرفته مقایسه کنیم میبینیم در آلمان شرقی این اتفاق طی چهار سال رخ داد. بحث وابستگی دولت به عوارض گمرکی هم مشکل دیگری است که باعث تقویت واردات و ضربه به تولید شده است. درآمدهای گمرکی ناشی از واردات حدود 40 میلیارد تومان است و این وابستگی بودجه به درآمدهای گمرکی یکی از دلایل عقبافتادگی بخش تولید است. همه این مشکلات را در کنار فساد گسترده اداری بگذاریم، میبینیم تغییر رویه از واردات بهسوی تولید امری بسیار سخت است، ولی به دلایل دیگر مثل اشتغال و درآمدزایی، نیاز شدیدی به حمایت از تولید داریم و باید رویهها را تغییر دهیم تا بتوانیم حمایتی مناسب و نتیجهبخش از تولید کشور داشته باشیم./
دیدگاه تان را بنویسید