توسعه کشاورزی پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

امروز با امضای سند همکاری بین سازمان حفاظت محیط زیست، دولت ژاپن و سازمان ملل متحد، فاز چهارم برنامه مشترک بین این سه مجموعه آغاز شد. به گفته مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های کشور، در فاز چهارم، 20 روستای دیگر به مجموعه‌ روستاهای تحت پوشش برنامه‌های آموزشی اضافه خواهند شد تا کشاورزی پایدار در آنها توسعه پیدا کند.

به گزارش خبرنگار ایانا، صبح امروز سند همکاری سه جانبه‌ای در سازمان حفاظت محیط زیست در راستای بهبود وضعیت دریاچه ارومیه امضا شد.

در این مراسم، ابوالفضل آبشت، مدیرملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران اعلام کرد: در فاز چهارم این پروژه مشترک، 90 روستای تحت پوشش برنامه‌های آموزشی به 110 روستا ارتقا خواهد یافت.

وی در ابتدای سخنان خود اظهار امیدواری کرد که امسال شاهد اجرای هیچ پروژه انتقال آبی به بهانه احیای تالاب‌های ایران نباشیم.

به گفته آبشت سابقه همکاری ایران و ژاپن برای اجرای مدیریت پایدار کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه از سال 2014 است و با اجرای فاز چهارم این پروژه تقریبا نیمی از 250 روستای موجود در محدوده اکولوژیک دریاچه ارومیه تحت پوشش طرح‌های سازمان حفاظت محیط زیست قرار خواهند گرفت. این در حالی است که در این حوضه آبریز، سه هزار و 150 روستا وجود دارد.

وی یادآور شد: امیدوارم روزی برسد که بتوانیم تمام روستاهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه را تحت پوشش برنامه‌های مشارکتی قرار دهیم.

آبشت بیان کرد: با شکل‌گیری صندوق خرد روستایی در هشت روستای اطراف دریاچه ارومیه، فرصت ایجاد اشتغال برای زنان را فراهم شد. همچنین سعی کردیم برنامه حفاظت تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه را نیز تدوین کنیم. افزون بر اینها موضوع تشکل‌های آب بران و پرداخت برای خدمات اکوسیستم در کانی برازان هم برای اولین بار مورد توجه قرار گرفت .

این مقام مسول گفت: محور اول پروژه مشترک ایران و ژاپن بر اطلاع رسانی و آگاهی رسانی متمرکز است. محور دوم توسعه کشاورزی پایدار و محور سوم بحث ابزارهای تکمیلی است .

وی با اشاره به اینکه برای اطلاع‌رسانی به کشاورزان از ابزارهای مختلفی استفاده شده است، به‌کارگیری مبلغان مذهبی، طراحی بازی برای کودکان و غیره را ابزارهایی دانست که زمینه مشارکت آحاد جامعه برای نجات دریاچه ارومیه را فراهم می‌کند.

به گفته مدیرملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی از جمله تلگرام، اینستاگرام و سایت‌ها نیز برای اطلاع‌رسانی در زمینه دریاچه ارومیه استفاده شده است. کمپین‌های اطلاع رسانی شکل گرفته و فیلم‌های مستند در رابطه با دریاچه ارومیه تهیه شده است.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران با اشاره به اینکه در فاز اول اجرایی این پروژه با 41 روستای اطراف دریاچه ارومیه کار خود را آغاز کردیم، افزود: در سال سوم تعداد روستاها به 90 رسید و در فاز چهارم اجرای پروژه احیای دریاچه ارومیه 110 روستا تحت پوشش قرار می‌گیرند. 250 روستا در اطراف دریاچه ارومیه داریم که تا کنون نصف آنها تحت پوشش قرار گرفته است و امیدواریم تمام یک هزار و 350 روستاهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه تحت پوشش این پروژه قرار گیرد .

به گفته آبشت اقدامات انجام شده در پروژه توسط دانشگاه ارومیه و دانشگاه تربیت مدرس پایش شده است. اقدامات انجام شده در این پروژه سبب شده که در محصولات بهاره 35 درصد صرفه جویی آب انجام شود و 45 درصد کاهش مصرف آب، در باغات داشته‌ایم .

آبشت عنوان کرد: در فاز چهارم، 41 روستایی که در فاز اول اجرای برنامه، تحت پوشش برنامه‌های آموزشی سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته‌اند به وزارت جهاد کشاورزی واگذار می‌شود

وی ادامه داد: در فاز چهارم پنج پایلوت برای معیشت جایگزین، دو پایلوت برای مصرف بهینه آب، دو پایلوت برای صندوق خرد زنان، دو پایلوت برای پرداخت اکوسیستمی و سه پایلوت برای حفاظت از گونه‌های در معرض خطر در تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه و همچنین نصب ابزارهای پایش آنلاین خواهیم داشت .

وضعیت دریاچه ارومیه تثبیت شده است

فرهاد دبیری معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این مراسم از تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه خبرداد.

وی تاکید کرد: تا رسیدن به احیای کامل دریاچه ارومیه راه طولانی در پیش داریم.

دبیری با بیان اینکه دریاچه ارومیه با سه عنوان پارک ملی، ذخیره گاه زیست کره و تالاب بین‌المللی شناخته می‌شود به اقدامات دولت در زمینه فعال سازی ستاد احیای دریاچه ارومیه اشاره کرد.

وی اضافه کرد: در کنار اقدامات ملی برای احیای دریاچه ارومیه، اقدامات بین‌المللی نیز آغاز شده است. همکاری با جمهوری اسلامی ایران و ژاپن نیز بر مبنای مذاکره رئیس جمهور ایران و نخست وزیر ژاپن در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2013 اتفاق افتاد .

افزایش 25 درصدی درآمد کشاورزان

سوزوکی وزیر مختار سفارت ژاپن نیز اظهار امیدواری کرد: اقدامات انجام شده با حمایت این دولت سبب شود علاوه بر نجات دریاچه ارومیه، معیشت مردم بهبود یابد.

وی افزود: این چهارمین سال است که به صورت متمادی همکاری بین ایران و ژاپن ادامه می‌یابد. این همکاری در پی مذاکره رییس جمهور ایران و نخست‌وزیر ژاپن در سال 2013 صورت گرفته و آغاز شد .

وزیر مختار سفارت ژاپن با تاکید بر اینکه نجات دریاچه ارومیه یک شبه صورت نمی‌گیرد، گفت: با توجه به اقدامات شکل گرفته، شرایط دریاچه ارومیه رو بهبود است. این وضعیت حاصل تلاش همه گروه‌هایی است که دغدغه دریاچه را دارند. ایران و ژاپن از نتایج خوب این همکاری راضی و خرسند هستند.

گری لوئیس نماینده مقیم سازمان ملل متحد نیز با تاکید بر اینکه وضعیت دریاچه ارومیه نسبت به گذشته بهبود یافته است، بازگشت دریاچه به شرایط عادی گذشته را نیازمند صرف زمان زیاد اعلام کرد.

وی افزود: حجم آب دریاچه ارومیه در سال 1997، 30 میلیارد متر مکعب بوده است که این حجم در سال 2013 به نیم میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کرده بود اما در سال 2017 حجم دریاچه ارومیه به 2.5 میلیارد متر مکعب رسید .

لوییس بیان کرد: سطح دریاچه ارومیه در سال 1997، 5000 کیلومتر مربع بود. این میزان در سال 2013 به 500 کیلومتر مربع کاهش یافته بود اما در سال 2017 سطح آن به 2300 کیلومتر مربع رسید .

وی افزود: رهاسازی آب از سدها به سمت دریاچه ارومیه، لایروبی کانال‌ها و رودخانه‌های منتهی به دریاچه و کشاورزی پایدار عوامل اصلی در بهبود وضعیت دریاچه ارومیه هستند.

این عضو سازمان ملل متحد با بیان اینکه کشاورزی پایدار ضمن مدیریت بهتر آب باعث صرفه جویی منابع آبی و انتقال آن به پیکره دریاچه ارومیه می‌شود، ادامه داد: این مقوله‌ای است که مورد تمرکز ما قرار دارد. درگیر کردن و جلب مشارکت کشاورزان منطقه بحث مهمی است که در موضوع کشاورزی پایدار باید صورت گیرد. در عین حال این دشوارترین و زمان‌برترین کاری است که باید انجام شود ولی پایدارترین اقدامی است که نتایج خوبی در بر خواهد داشت .

وی با بیان اینکه در نتیجه رونق کشاورزی پایدار در منطقه و استفاده از روش‌های آبیاری نو می‌توان مصرف آب در حوزه کشاورزی را کاهش داد، گفت: در مدت اجرای پروژه مشترک ایران و ژاپن، 35 درصد آب مصرفی کشاورزی صرفه جویی شده و نیاز به مواد شیمیایی تا 40 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که متوسط محصولات کشاورزی تا 25 درصد افزایش یافته است .

لوییس با اشاره به اهداف مهم پروژه عنوان کرد: اولین هدف این پروژه اجرای فرایند کشاورزی پایدار در 41 روستای اطراف دریاچه ارومیه و تثبیت این شرایط در این روستاها و سپس واگذاری آنها به وزارت جهاد کشاورزی است. رویکرد پایین به بالا دومین بحث مورد اهمیت در این پروژه است که منجر به آگاهی رسانی به کشاورزان می‌شود. نکته سوم مورد توجه در پروژه آن است که رویکرد احیای دریاچه ارومیه به سایر نقاط ایران که از مشکل مشابه دریاچه ارومیه رنج می‌برند، انتقال یابد ./

L-960120-06