جان دادن آب در میان تناقض‌ها

خشکسالی و بحران کمبود آب در ایران از مرز هشدارها گذشته و هر روز هشدارهایی مبنی بر ایجاد چالش‌های جدی ناشی از بحران کم‌آبی از جای‌جای ایران شنیده می‌شود. جلوگیری از هدر رفت آب ازجمله مواردی به شمار می‌رود که به‌صورت یک احساس مشترک در همه انسان‌ها وجود دارد، اما اغلب مردم خود را درگیر این مسئله نمی‌کنند و حاضر نیستند تغییری در زندگی روزمره خود ایجاد کنند. اما این شرایط در استان قم بحرانی‌تر است.

آب شرب استان قم از سرشاخه رود دز یا دشت علی‌آباد که خود در شرایط بحرانی به سر می‌برد، تأمین می‌شود. به گفته کارشناسان در صورت عدم صرفه‌جویی در مصرف آب قم، آب شرب این استان تا سال 1402 مجدد شور خواهد شد. در حال حاضر سرانه مصرف آب برای هر فرد در  قم 180 لیتر است.

در این میان برخی مسئولان محلی مشکل کم‌آبی را به  گردن یکدیگر می‌اندازند و حاضر نیستند قبول کنند که مشکل کم‌آبی یک معضل جدی است.

آمارهای متفاوت از مصرف آب

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی قم معتقد است: بخش ناچیزی از آب در صنایع قم مصرف می‌شود و مشکل اصلی بخش کشاورزی است.

امیر هوشنگ طیبی‌نژاد به ایانا می‌گوید: تنها 1.5 تا 2 درصد آب قم در صنایع استفاده می‌شود این در حالی است که صنعت 48 درصد از اقتصاد قم را پوشش می‌دهد.

وی افزود: حدود 90 درصد آب قم در کشاورزی مصرف می‌شود؛ بنابراین نباید صنعت را در کاهش آب قم مقصر دانست.

طیبی نژاد با بیان اینکه کاشت یونجه در استان قم باعث کاهش شدید آب می‌شود، اظهار کرد: اگر آبی که برای کاشت یونجه مصرف می‌شود، در صنایع مصرف کنند اشتغال‌زایی و شکوفایی اقتصادی بیشتر خواهد داشت.

این در حالی است که رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر قم توسعه صنایع آب بر و پرمصرف را بدون توجه به مؤلفه‌های زیست‌محیطی و آلایندگی‌های صنعتی جنایت می‌داند.

حسن بختیاری بابیان اینکه متأسفانه سهم آب در صنعت بالاست، به ایانا می‌گوید: انتقال آب از حوزه‌ای به حوزه دیگر برای استفاده از آب شرب است و یک قطره آب شرب نباید در صنعت استفاده شود، چراکه مردم آن را نمی‌پذیرند. نیاز آبی برای برخی از صنایع در ذوب فلز و صنعت فولاد بالاست و آلایندگی‌هایی را به همراه دارد.

وی با اشاره به اینکه در دو سال گذشته 11 واحد به‌عنوان صنایع فلزی جهت دریافت مجوز در قم معرفی شدند، اظهار کرد: با این شرایط قم تبدیل به شهری صنعتی با رویکرد بازیافتی می‌شود و روغن‌های بازیافتی، آب‌وخاک منطقه را آلوده می‌کند.

نایب‌رئیس شورای اسلامی شهر قم با اشاره به تشکیل دریاچه‌ای از مواد بازیافتی در قم اظهار کرد: در یک دهه گذشته چندین واحد صنعتی استان همچنان فعال‌اند و هنوز به‌عنوان صنعت آلاینده اعلام‌ نشده‌اند که باید نام این واحدها اعلام شود.

بختیاری بابیان اینکه قم یک شهر زیارتی و گردشگری است، عنوان کرد:  این شهر به‌جای توسعه صنایع آب‌بر، ظرفیت خوبی برای توسعه گردشگری دارد، چرا قم تا به امسال نتوانسته است یک هتل 5 ستاره داشته باشد؟

وی توسعه صنعت چاپ و نشر را امری ضروری برای قم دانست و تصریح کرد: به‌جای توسعه صنعت فلزی باید صنعت چاپ توسعه یابد زیرا قم مستعد این فعالیت است.

بختیاری معتقد است که در سال 98 رشد جمعیت اگر 3 درصد باشد؛ کمبود آب جدی است و آب باکیفیت خوب از سرشاخه دز یا دشت علی‌آباد نباید صرف صنعت شود.

صرفه‌جویی 50 درصدی آب در کشاورزی

مدیر آب‌وخاک و امور مهندسی سازمان جهاد کشاورزی قم نیز با اظهار امیدواری از صرفه‌جویی 50 درصدی آب در بخش کشاورزی، به ایانا می‌گوید: تا به امروز با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ساعت استفاده از چاه‌های آب از 8 هزار ساعت به 4 هزار و 600 ساعت کاهش پیداکرده است.

اسدالله مرتضوی با بیان اینکه تا به امروز در سطح 11 هزار هکتار آبیاری تحت‌فشار اجراشده است، اظهار کرد: خشک‌سالی یک امر ملی است که تمامی مسئولان باید آن را جدی بگیرند. در سال گذشته استان قم به دلیل خشک‌سالی 15 درصد کاهش کشت داشته است.

وی با انتقاد از احداث برخی از سدها گفت: در یک برهه از زمان، نیاز به احداث سد شد؛ اما پس از احداث، به دلیل عدم مدیریت صحیح، نظم حق آبه‌ها به هم خورد.

وی افزود: در گذشته، قبل از احداث برخی از سدها، با بارش برف و باران در زمستان، سفره‌های زیرزمینی تغذیه می‌شدند و این آب‌ها در کشت پاییزه مورد استفاده قرار می‌گرفتند؛ اما حالا با ایجاد سد، کشاورزان پایین‌دستی بدون آب ماندند.

 مدیر آب‌وخاک و امور مهندسی سازمان جهاد کشاورزی قم معتقد است باید در هر تصمیمی، سهم هر حوزه را در نظر گرفته شود.