هشدارهای تکان دهنده «مادرکشی» درباره بحران آب

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر ایانا، مستند «مادر کشی» با پژوهش، کارگردانی و نویسندگی کمیل سوهانی و تهیه کنندگی محمد شکیبانیا سال 94 پروسه تولید را طی کرد،ولی حاصل کار چنان ملتهب و صریح از کار درآمد که در نهایت بخشی از بدنه دولت عیه آن وارد عمل شد و از پخش آن در تلویزیون جلوگیری کرد. گفته می شود وزارت نیرو یکی از مخالفان جدی این مستند است؛ چرا در آن انتقادات تندی نسبت به نحوه عملکرد این وزارتخانه در قبال بحران آب و خشکسالی مطرح شده است

طی این فیلم 76 دقیقه ای، فیلمساز به سراغ کشاورزان، صنعت‌گران و دیگر افرادی رفته که در این زمینه صاحب دیدگاه و تجربیات میدانی و عملی هستند و تبعات بحران خشکسالی و کم آبی را بر حرفه آنان جویا شده است.

مشکلات دریاچه ارومیه، تالاب هامون، سفید رود، کارون و سدهای آن، سد پرحاشیه گتوند علیا و انتقال آب زاینده‌رود نیز از دیگر مباحث مطرح شده در این مستند است.

این مستند هرچند به سفارش مرکز بررسی‌های نهاد ریاست جمهوری ساخته شد، اما به دلیل رویکرد بی واسطه و تکان دهنده اش با استناد به تحقیقات رسمی در این حوزه، گویا با مخالفت وزارت نیرو از پخش بازماند.

فیلم نخستین بار 24 آذر 1395 در نهمین جشنواره بین المللی سینما حقیقت در سینما فلسطین تهران با حضور برخی از اعضای هیات دولت و تماشاگران علاقه مند به اکران درآمد. پس از آن تنها چند نمایش از جمله در دانشگاه آیت الله حائری میبد، دانشگاه فردوسی مشهد و ... داشت.  پخش تلویزیونی فیلم اما با وجود اینکه قرار بود در 14 دی ماه سال 95 از شبکه مستند صورت بگیرد، گویا با دخالت های خارج از سازمان منتفی شد و فیلم به محاق رفت.

تاثیر سدسازی های غیرکارشناسی  و بی‌رویه بر ایجاد بحران آب در طول تمام دولت‌های پس از انقلاب ، دخالت های آسیب رسان به اکوسیستم طبیعی و خشکیدگی دریاچه‌ها و رودها و آبخوان‌ها ، حفر غرقانونی و بی‌رویه چاه‌های عمیق، انتقال آب بین حوزه‌های آبریز، از بین رفتن منابع آب زیرزمینی، بهره‌وری پایین و برنامه ریزی غلط در کشاورزی و ... در این مستند به چالش کشیده شده و اتهاماتی نیز در این باره به وزارت نیرو زده شده است.

حتی محمدحسین پاپلی یزدی استاد دانشگاه فردوسی در اشاره به این فیلم، برای اولین بار بحران آب را با مافیای آب در کشور مرتبط دانسته است.

فیلم تحسین شده پنجمین جشنواره فیلم سبز تهران، نهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت، جشنواره Green Festival Network Award، جشنواره Green me 2016 برلین و ... اما بر اثر همین فشارها از دو سال پیش امکان پخش عمومی ندارد.

هرچند امکان دانلود فیلم در اینترنت وجود دارد، اما قطعا پخش آن از تلویزیون می تواند بازتابهای گسترده ای برای اثر داشته باشد و در تنویر افکار عمومی نسبت به شدت و عواقب این بحران و راه های گذر از آن تاثیر عمده ای داشته باشد. با این حال یک فرد آگاه در تلویزیون به خبرنگار ایانا می گوید به دلیل آنکه صدا وسیما مالک فیلم نیست، نمی تواند نسبت به پخش آن تصمیم گیری کند.

پیش از این هم روابط عمومی شبکه مستند اعلام کرده بود:«مالک فیلم پخش مستند را مشروط به رضایت وزارت نیرو دانست که از چندی قبل به دنبال جلوگیری از پخش مستند «مادرکشی» بود، تا به این ترتیب پخش اولین قسمت برنامه «به اضافه مستند» از سوی مالک فیلم یعنی بخش دیگری از دولت لغو شود. این توقیف در حالتی اتفاق افتاد که پیشنهاد اضافه شدن یک آیتم توسط وزارت نیرو از سمت این نهاد رد شد و این وزارتخانه ترجیح داد به جای معرفی نماینده جهت شرکت در برنامه و ارایه نقطه نظرات، با اعمال فشار مانع پخش مستند شود».

در هر حال به نظر می رسد بهتر است به جای پاک کردن صورت مسئله و گریز از پاسخگویی به محتوای پرسشگر و اصلاح جویانه چنین آثاری، با حمایت از آنها و تشویق سازندگانشان، راه را برای طرح و بسط نگاه ها و استدلالهای کارگشا در حوزه بحران کم آبی، به عنوان یکی از مشکلات مهم امروز کشور گشود.