فیلتر اینستاگرام، مرگ قارچهای سودجوی فضای مجازی

ایانا،گروه فرهنگ و هنر، هادی اعتمادی مجد|| آیا با فیلتر اینستاگرام سینما نفسی به راحتی خواهد کشید یا در جریان حذف بخشی از تبلیغاتش گرفتار ضررهای مالی خواهد شد؟! این پرسشی است که در روزهای اخیر و با انتشار خبر احتمال فیلتر این شبکه اجتماعی در ذهن خیلی از هنرمندان و فیلمسازان و اهالی رسانه شکل گرفته است. محمد مصدق، معاون دادستانی کل کشور اخیرا اعلام کرد فیلتر اینستاگرام در دستور کار این دادستانی قرار گرفته است.

این  شبکه اجتماعی همرسانی عکس و ویدئو که از سال 2010 پا گرفت و یکی – دو سال بعد در ایران نیز همه گیر شد، امروز برای برخی بدل به بستری شده برای تجارت بدون واسطه و ابزاری رایگان تا از طریق آن مشتری محصولاتشان را بیابند و درآمدزایی کنند. این در حالی است که همین روال در عرصه فرهنگی  و هنری نیز شکل گرفته است.

با وجود بیزینس های گسترده ای که سالهاست در اینستاگرام رونق گرفته اند و در جریانی سالم مشغول انجام تجارت خود هستند، تعدادی از صفحه های اینستاگرامی که سرعت رشد قارچ گونه شان هر روز بیشتر نیز می شود، با سواستفاده از این بستر در چند سال اخیر به نام فعالیت تبلیغاتی،فقط جیب سینمای ایران را خالی می کنند. آن هم بدون اینکه روی فروش فیلمها تاثیر خاصی بگذارند و یا رقم درآمد گیشه را دچار نوسانات قابل توجهی کنند.

اصولا سبک زندگی اینستاگرام به بخش تبلیغات هنری و فرهنگی هم سرایت کرده و رویه ای کم اهمیت و تفننی را به رخ کاربر می کشد که همخوانی خاصی با فضای حرفه ای معرفی فیلمها ندارد. ادمین های این پیج ها که فالوورهای چند میلیونی دارند، اغلب درکی از حرفه خبرنگاری و مناسبات ژورنالیسم ندارند و صرفا به عنوان افرادی موبایل باز شناخته می شوند. امروز این صفحات با سواستفاده از امواج خبری کاذب در این شبکه اجتماعی، با ارائه تعرفه های بالا و نجومی به سینماگران، تلاش دارند تا این بازار را کاملا به نفع خود قبضه کنند. آن هم بدون اینکه آورده خاصی برای سینمای ایران داشته باشند و به سواد سینمایی و ذوق بصری سینماروها کمک خاصی کنند. هر چند شاید اینستاگرام را نتوان ابزاری برای آموزش  و انتقال مفاهیم جدی بویژه در عرصه هنر  و فرهنگ تلقی کرد، اما کارکرد پیج های به اصطلاح سینمایی فعلی و در واقع دلالان فضای مجازی، حتی از حیث پرداختن حرفه ای به بخش فان قضیه نیز عاجزند و در بیشتر موارد روی زردترین ابعاد خبر تمرکز می کنند و یا برای دریافت لایک بیشتر دست به شایعه سازی می زنند. انتشار خبر درگذشت مهدی فخیم زاده که در بیمارستان مراحل سخت درمان خود را سپری می کرد، از جمله همین موارد اخیر شایعه سازی های نگران کننده در اینستاگرام بود.

دریافت هزینه های بالا برای گذاشتن پُست در استوری یا اینستاگرام امروز برای خیلی از این پیج های بی هویت بدل به یک عادت شده است. یک یا دو میلیون برای استوری های یک روزه و پنج تا بیست میلیون تومان برای ُپست های چند روزه مبالغ زیادی را از جیب سینمای ایران، آن هم با این اقتصاد رنجورش خارج  می کندبدون اینکه بتواند بازگشتی داشته باشد و در جریان اطلاع رسانی تاثیر مشهود بگذارد.

در این میان شبه هنرمندانی هم با وجود اینکه ماه ها و سالهاست جلوی دوربین نرفته اند و کارنامه خاصی هم ندارند، به مدد توسل به پیج شخصی شان درآمدهای هنگفت دارند و تقریبا هر روز با انتشار پُست های سطح پایین، فالوورهایشان را بی نصیب نمی گذارند.

جالب آنکه دست بخشی از سلبریتی ها که تا دو –سه سال پیش به صورت نامحسوس اقدام به تبلیغ می کردند، با افشاگری رسانه ها رو شد و حالا مدتهاست از واهمه اعتراض فالوورها کمتر به سمت چنین رفتارهایی می روند.

فارغ از تمام اینها، دلیل یا توجیه فیلترِ ظاهرا قریب الوقوعِ اینستاگرام، فعالیت شماری از سلبریتی ها در جمع‌آوری پول به بهانه‌ کمک به افراد بی‌بضاعت عنوان شده.اقدامی که به گفته مسئولان قضایی، منجر به کلاهبرداری‌های متعددی شده و بنابراین دادستانی کل کشور به عنوان مدعی‌العموم به این موضوع ورود کرده است.معاون اول دادستان کل کشور در همین رابطه اخیرا اعلام کرد:«در همین راستا فیلترینگ اینستاگرام در دستور کار قرار گرفته است و آقای خرم‌آبادی در معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور به‌صورت جدی پیگیر این موضوع شده و باید ببینیم چه اتفاقی می‌افتد».

با این وجود و به رغم نکاتی که در این مطلب ذکر شد، به نظر می رسد فیلتر یکباره اینستاگرام صرفا پاک کردن صورت مسئله و نه حل آن باشد.

این شبکه اجتماعی به هر حال ظرفیت های مناسبی هم دارد که در صورت فیلتر کلی، کاربران داخلی از تمام مواهب آن محروم خواهند ماند.

ضمن اینکه بعد از فیلتر تلگرام، خیلی از فعالیت های سالم اقتصادی به اینستاگرام کوچ کردند و از آن استفاده بهینه ای نیز می کنند. فیلتر کلی اینستاگرام هر چند دست سودجویان فضای مجازی را از سر سینما و سایر عرصه های فرهنگی و اجتماعی تا حدود زیادی کوتاه می کند، اما بی شک امتیازهای این شبکه اجتماعی را نیز برای کاربران بی حاشیه و سلامت،به یکباره از میان می برد.

بی تردید تجدید نظر در فیلتر کلی اینستاگرام و از آنسو،تلاش برای کوتاه کردن دست دلالان و سودجویان و سلبریتی های پوشالی از این شبکه، به مراتب حرکتی راهگشاتر خواهد بود و رضایت مردم را نیز بهتر جلب خواهد کرد.