سرخ کردن سلامتی روی ماهی‌تابه تلویزیون!

در تیزر دیگری آقای بازیگر با تلفن از همسرش -که اتفاقا او هم بازیگر است- سفارش تاکیدی برای خرید چندین بطری روغن مایع می‌گیرد تا احتمالا از قِبَلِ شهرت این دو چهره طنزهای شبانه تلویزیون، مردم تشویق به مصرف بیشتر محصول مذکور شوند. رفتاری که البته بنا بر اقتضای حضور در دنیای اغراق آمیز تبلیغات از این دو سر می‌زند، ولی در واقعیت بی‌شک مردم را به سوق اقدامات مشابه سوق می‌دهد.

در تیزر دیگری کدبانوی منزل چنان هنرمندانه انواع غذاهای رنگین را با روغن مایع «فلان» برشته کرده و با روغن جامد «بهمان» به طبخ رسانده که بیننده ناخودآگاه هوس چشیدن تک‌تک غذاهایی که تصاویرشان را دیده به سرش می‌زند!

خب! در این هجمه تبلیغاتی چشمگیر و شدید تلویزیون نباید چندان عجیب باشد که بشنویم مصرف روغن در کشور ما هشت کیلوگرم از میانگین سرانه مصرف جهانی بالاتر است.

مردم در زیر این بمباران تبلیغاتی و به لطف سیاست‌های واحد بازرگانی صدا و سیما ظاهرا این روزها حسابی روغن خور شده‌اند. فرهنگ غذایی ایرانی که از دیرباز غذای چرب یا در لسان عامه چرب و چیل را غذای مطبوع می‌داند، در مواجهه با چنین تبلیغاتی بر ادامه روند قبلی تهییج و تشویق نیز می‌شود. غافل از آنکه روغن‌های صنعتی که به عموما به عنوان روغن خوراکی مصرف می‌شوند، در دمای ۴۰ درجه سانتیگراد در کبد منجمد می‌شوند، به قلب و عروق آسیب می‌رسانند، چاقی و پرفشاری خون به همراه دارند و هزار و یک درد دیگر برای مصرف کننده مشتاق به بار می‌ورند.شمای بیننده در تلویزیون تصویر شاداب مصرف‌کنندگان این روغن را می‌بینید، ولی عاملان این جریان تبلیغاتی در دیپلماسی سودجویانه‌ای حرفی از نتایج مضر آن به شما نمیزنند!

مسئولان چه می گویند؟!

روایت مسئولان و کارشناسان هم از این مسئله شنیدنی و هشدار دهنده است.

امیر طالبی معاون توسعه مدیریت سازمان توسعه تجارت، اواخر پاییز پارسال در همایش روغن‌های خوراکی و دانه‌های روغنی درباره‌ سرانه مصرف روغن نباتی در ایران، گفت:«در دهه ۴۰ حدود ۲.۵ کیلوگرم روغن در کشور مصرف می‌شد که این رقم در حال حاضر به حدود ۲۰ کیلوگرم رسیده است و حدود هشت کیلوگرم از میانگین سرانه مصرف جهانی بالاتر است».

معاون کمیسیون درمان مجلس شورای اسلامی نیز در همان مقطع از تراریخته (یا همان محصولات دستکاری شده) بودن خیلی از روغن‌های موجود در بازار خبر داد. روغن‌هایی که از سویا و یا ذرت تراریخته تولید می‌شوند.

این در حالی است که معاون وقت غذا و داروی وزارت بهداشت در او‌اخر دهه 80 گفته بود:«هر ایرانی سالانه 21 کیلوگرم روغن جامد یا مایع مصرف می‌کند و گرچه مصرف روغن نباتی جامد در کشور از سال 83 تا 86 حدود 56 درصد کاهش یافته، اما هنوز سرانه مصرف روغن خوراکی در ایران بالاست و هر ایرانی در سال به طور متوسط 21 کیلوگرم روغن مصرف می‌کند به همین علت بیماری‌های قلبی و عروقی بار اول بیماری‌ها در کشور است».او همچنین اظهار امیدواری کرده بود که با همکاری رسانه‌ها و آگاهی رسانی مناسب، شاهد کاهش سالانه 10 درصدی مصرف روغن بین مردم باشیم؛حال آنکه اکنون پس از گذشت یک دهه این امیدواری جنبه واقعیت به خود نگرفته است.اتفاقی که قطعا تبلیغات تلویزیون در شکل گیری و رشد آن نقش انکار ناپذیر داشته است.

تاثیر مخرب آگهی‌های مصرف گرایانه تلویزیون

در آمارهای منتشر شده طی چهار دهه اخیر حجم تولید این محصول، یعنی روغن در کشور ما بیش از ۳۶ برابر افزایش داشته است. پس در شرایطی که سرانه مصرف روغن‌های نباتی در کشور ما در دهه ۴۰ معادل ۲.۵ کیلوگرم، در هه ۵۰ معادل ۴.۷ کیلوگرم، در دهه ۶۰ معادل هشت کیلوگرم، در دهه ۷۰ معادل ۱۲ کیلوگرم و در دهه ۸۰ معادل ۱۶ کیلوگرم اعلام بوده،نباید هم تعجب کرد وقتی در این بحبوحه آگهی‌های متراکم روغنی، این رقم در حال حاضر به حدود ۲۰ کیلوگرم رسیده باشد.

حال آنکه متوسط سرانه مصرف روغن نباتی در برخی کشورهای اروپایی سه تا پنج کیلوگرم بوده که در مقایسه با میزان استفاده داخلی، لزوم تجدید نظر در فرهنگ غذایی مان را یادآور می‌شود.

در صورتی که ضمن تلاش برای صادرات این محصول و ارزآوری‌اش به جای افزایش مصرف داخلی و حتی واردات آن، می‌توان به بهبود فرهنگ تغذیه در کشور طی سال‌های آتی امید بست. مدیران تلویزیون نیز می‌توانند با برنامه‌ریزی در جهت ساخت تولیداتی آگاهی بخش در این زمینه، دست کم زهر آگهی‌های خوش رنگ و لعاب روغنی را بگیرند و ذهن مردم را درباره تبعات استفاده بی رویه از این محصول روشن کنند.