تصویب لایحه حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی، اقدامی تاریخی و قابل مقایسه با لایحه ملی شدن نفت

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی لایحه حفاظت و بهره‌برداری از منابع ژنتیکی با 139 رأی موافق، 16 رأی مخالف و چهار رأی ممتنع از مجموع 215 نماینده حاضر در جلسه با کلیات آن موافقت کردند.

به گزارش ایانا از سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مدیر طرح کلان ملی ذخایر ژنتیکی این سازمان با اشاره به تصویب لایحه حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی کشور از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت: تنوع زیستی به عنوان یک سرمایه بزرگ ژنتیکی تلقی می شود که در دنیا یکی از شاخص های توسعه پایدار است، از این جهت برای حفظ ذخایر ژنتیکی در کشور که به صورت عمومی بیش از یک هزار و 200 گونه جانوری و نزدیک به هشت هزار گونه گیاهی وجود دارد، برای صیانت از این تنوع زیستی نیازمند قانون مشخصی هستیم تا از خروج درصد بالایی از این گونه ها از کشور که هرساله برای انجام پژوهش و قاچاق و صادرات غیرمجاز انجام می‌شود، جلوگیری شده و پیگیری حقوقی این ذخایر محقق گردد.

دکتر جواد مظفری از وجود ۴۰ هزار نمونه ژنتیکی در بانک ژن منابع طبیعی و بیش از ۱۵ هزار نمونه غلات و گندم در بانک ژن پردیس کشاورزی دانشگاه تهران خبر داد و تصریح کرد: علاوه بر این، بانک‌های ژن غیرگیاهی نیز در مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی جهاد دانشگاهی و همچنین منابع ژنتیکی دامی و منابع ژنتیکی شیلات حفاظت می‌شوند.

وی افزود: منابع ژنتیکی اعم گیاهی و جانوری یکی از ارزشمندترین منابع طبیعی هر کشوری محسوب می‌شود، به ‌طوری که اساس حیات، محیط زیست، امنیت غذایی، صنایع دارویی و شیمیایی به این منابع بستگی دارد و این ذخایر امروزه ارزشمندتر از ذخایر معدنی مانند نفت و طلا تلقی می‌شوند.

مدیر طرح کلان ملی ذخایر ژنتیکی سازمان تصویب لایحه حفاظت از ذخایر ژنتیکی کشور را مهم ترین گامی عنوان کرد که در کشور در راستای مدیریت منابع ژنتیکی که بستر اصلی فعالیت های کشاورزی هستند برداشته شد.

مظفری خاطر نشان ساخت : تصویب این لایحه برای کشور یک اقدام تاریخی است که می‌توان آن را با لایحه ملی شدن صنعت نفت مقایسه کرد.

شایان ذکر است که جزئیات لایحه حفاظت از ذخایر ژنتیکی در کمیسیون‌های تخصصی مانند کمیسیون‌های کشاورزی، صنایع و معاون و آموزش و تحقیقات مجلس مورد بررسی قرار گرفته بود و مدتها منتظر ورود به صحن علنی مجلس شورای اسلامی بود.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این نشست علنی، در جریان بررسی "لایحه حفاظت و بهره برداری از منابع ژنتیکی کشور" پس از بررسی و تصویب ماده 1 تا 9 این لایحه، به بند (الف) ماده 8 آن سوال هایی را وارد دانسته بودند، لذا آن را به کمیسیون مربوطه جهت بررسی مجدد ارسال کردند. بنابراین طبق گفته عضو هیأت رئیسه رأی‌گیری اصلی و کلی در رابطه با تمامی مواد این لایحه به پس از بررسی این بند در کمیسیون و ارسال مجدد آن به صحن موکول شد.

بنا بر این گزارش نمایندگان به دنبال اخطار قانون اساسی محمدجواد فتحی نماینده مردم تهران، بند (الف) ماده (8) این لایحه را به دلیل آن که به نوع مجازات متخلفین در حوزه منابع ژنتیکی اشاره مستقیم داشته است؛ آن را خلاف قانون اساسی دانستند لذا با 121 رأی موافق، 15 رأی مخالف و 10 رأی ممتنع از مجموع 209 نماینده حاضر با ارجاع آن به کمیسیون مربوطه جهت بررسی مجدد و رفع ایرادات موافقت کردند.

در بند الف ماده 8 ارجاع شده این لایحه آمده بود؛ الف- دسترسی و بهره برداری ژنتیکی بدون رعایت آئین نامه اجرایی موضوع ماده (6) این قانون و صادرات و خارج ساختن منابع ژنتیکی به منظور دسترسی و بهره برداری از منابع ژنتیکی بدون مجوز نهاد متولی مربوط به ترتیب مستوجب یک یا چند نوع از مجازات های تعزیری درجه 5 و 6 قانون مجازات اسلامی است./