سدسازیهای ترکیه برای منطقه نگرانکننده است
ایسنا| نخستین اجلاس بینالمللی مقابله با گردوغبار که هفته گذشته با حضور ۴۳ کشور برگزار شد، با حاشیههایی همراه بود. یکی از بحثبرانگیزترین حاشیهها، اظهارنظر نمایندگان هیأت اعزامی ترکیه در مورد تأثیر نداشتن سدسازیهای این کشور در طوفانهای گردوغبار منطقه بود که در این باره، رئیس ستاد ملی مقابله با گردوغبار گفت: «ضرر و زیانی که تاکنون از بابت بروز طوفانها به ایران وارد شده مسلما بر اثر کمآبی حاکم برعراق، رها شدن کشاورزی و کاهش منابع آب در این کشور بوده است اما به دلیل ناامنی در عراق و وجود عوامل مختلف در بروز گردوغبار تفکیک تأثیر سدسازیهای ترکیه از سایرعوامل ساده نیست.»
ضیاءالدین شعاعی، رئیس ستاد ملی مقابله با پدیده گردوغبار با اشاره به اظهارنظر رئیسجمهوری کشورمان درباره تأثیرات منفی سدسازیهای ترکیه بر وضع زیستمحیطی کشورهای همسایه در سخنرانی خود در افتتاحیه کنفرانس بینالمللی گردوغبار گفت: «در بیانات آقای رئیسجمهوری خیلی بهطور واضح و روشن مطرح شد که وقتی قرار است کشوری از منابع طبیعی حوزهها استفاده کند فرآیند باید برد-برد و به نحوی باشد که هم کشور بهرهبردار از اقدامات خود منفعت ببرد و هم کشورهای پاییندست متضرر نشوند. رئیسجمهوری ازجمله به کشور ترکیه اشاره کرد و گفت که در بالادست اقدام به عملیات استحصال و نگهداری آب در قالب سدهای متعدد شده است بنابراین لازم است به مدیریت آب، حوزهای نگاه کرد تا سهم پاییندست و محیطزیست رعایت شود.»
او ادامه داد: «اظهارات آقای رئیسجمهوری و تأکید سازمان حفاظت محیطزیست بر این است که بحث حقآبهها جدی گرفته شود چون ما تجربه جنگ عراق را داریم و دیدیم که وقتی مردم بر اثر ناامنی منطقه را ترک و اراضی کشاورزی را رها کردند، در کنار پدیده خشکسالی چه بحران عظیمی به صورت طوفانهای گردوغبار منطقه را درگیر کرد.»
شعاعی گفت: «نگران هستیم که وقتی توان استحصال آب در بالادست وجود دارد، در آینده ممکن است ترکیه آب را عادلانه توزیع نکند و یا بر اثر یک درگیری سیاسی آب را قطع کند و معضلی که امروز داریم در سالهای بعد هم تکرار و تشدید شود. نگاه آقای رئیسجمهوری این بود که گردوغبار مرز نمیشناسد و برای کنترل آن کشورها باید با یکدیگر تعامل داشته باشند و مدیریت آب با مشارکت همه ذینفعان و به اصطلاح با نگاه برد -برد باشد. در این صورت ترکیه مکلف است در مورد حقآبه و محیطزیست پاییندست با کشورهای همسایه وارد مذاکره شود و این مسائل را بهطور جدی در نظر بگیرد.»
او در پاسخ به پرسشی درباره میزان درستی ادعای ترکیه مبنی بر انجام ارزیابی زیستمحیطی برای سدسازیهای این کشور گفت: «در شرایط حاضر ترکیه توانی را در کنترل آب در بالادست فرات و دجله ایجاد کرده است که میتواند در شرایط وقوع بحرانهای سیاسی صددرصد آورد فرات و
۶۰ درصد آورد دجله را کنترل کند. این وضع با در نظر گرفتن بحرانهای سیاسی منطقه، موضوع نگرانکنندهای است.»
شعاعی ادامه داد: «اگر منشأ و مصرف آب داخل مرز باشد نگرانیها به این شکل نیست. کرخه و هورالعظیم یک نمونه واضح است چون در شرایطی که ما آب کافی در پشت سد کرخه داریم و تشخیص دهیم که رفع بخشی از بحران گردوغبار در جنوب خوزستان با استفاده از این آب قابل حل است میتوان با انتقال آب کرخه به هورالعظیم، بهخوبی بحران را کنترل کرد. برای همین هم از سال ۹۳ تاکنون ٤,٢میلیارد مترمکعب آب به سمت هورالعظیم رها شد و امروز مشکل طوفان گردوغبار از این منشأ مرتفع شده است این درحالی است که در صورت استقرار منبع آب در خارج از مرزها مثل دریاچه هامون در شرق و بینالنهرین در غرب،کنترل آب در اختیار کشورهای دیگر قرار میگیرد و این مسأله، نگرانکننده میشود. بدیهی است باید در محاسبات حقآبههای پاییندست به مدیریت گردوغبار توجه شود و در رودهای هیرمند، دجله و فرات، رهاسازی آب کافی توسط کشور کنترلکننده آب به منظور مقابله با بحرانهای گردوغبار
تضمین شود.»
رئیس ستاد مقابله با گردوغبار گفت: «درست است که امروز ترکیه میتواند ادعا کند خشکسالی، خشک کردن دو سوم هورالعظیم برای اکتشافات نفتی و احداث سدهای بسیار و آبگیری در دریاچه صدام (دریاچه مرکزی) توسط دولت عراق عامل بروز مشکلات بروز طوفانهای گردوغبار با منشأ کشور عراق است که اثبات یا نفی این ادعا کار آسانی نیست ولی مسلم است وقتی کنترل آب در دست کشور بالا دست است و قرارداد روشنی هم در نشان دادن میزان تعهد این کشور در رعایت حقآبههای پاییندست وجود ندارد، مسأله نگرانکننده میشود.»
دیدگاه تان را بنویسید