نخستین سالن فرآوری و پوشش‌دهی بذر کشور افتتاح شد/ افزایش 15 درصدی عملکرد محصول با پوشش‌دهی بذر

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - علیرضا صفاخو:

از زمانی که خبر توفیق پژوهشگران مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند در تولید پلیمر پوشش‌دهی بذر گیاهان زراعی منتشر شد، بیش از سه سال می‌گذرد. در آن روز محققان، ضمن سنتز پلیمری مشابه با پلیمر خارجی که در حال حاضر استفاده می‌شود، پلیمر تولید شده را با نمونه وارداتی از لحاظ تأثیر بر صفات کیفی بذر و روند زوال بذر مقایسه کردند. استفاده از پلیمرهای مناسب باعث می‌شود آفت‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها به‌طور مؤثرتری به بذور بچسبند تا متعاقب این امر پس از کاشت بذور وعملیات آبیاری، بذور تازه جوانه زده و همچنین گیاهچه‌های جوان، از گزند آفات و بیماری‌های ابتدای فصل به مدت چندین روز مصون باشند.

اتفاقی مهم که باعث افزایش استقرار گیاهچه‌ها در مزرعه خواهد شد؛ بنابراین نیازی به سم‌پاشی مزارع در اوایل دوره رشد نبوده و این امر علاوه بر حصول تراکم و پوشش گیاهی مناسب و افزایش عملکرد، از نظر مسائل زیست محیطی اهمیتی انکارناپذیر دارد.

کارکرد پوشش پلیمری

پوشش پلیمری، معمولاً برای ایجاد یک لایه یکنواخت و نازک از پلیمر دور بذر بدون افزایش قابل توجهی در اندازه و وزن بذر به کار می‌رود. فیلم، هیدروفیل و محلول در آب است؛ بنابراین مانع جوانه‌زنی بذر نمی‌شود.

نتایج جوانه‌زنی بذور در آزمایشگاه و نتایج تجزیه کمی و کیفی مزرعه نیز نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین بذور پوشش‌یافته با پلیمر خارجی و داخلی وجود ندارد؛ بنابراین با توجه به تولید مقادیر متنابهی از بذور گیاهان مختلف در کشور با تشویق به استفاده از این پلیمرها در جهت ارتقاء کیفیت فرآوری بذور داخلی و با توجه به مزایای مهم این محصول در افزایش استقرار گیاهان در مزرعه و متعاقباً افزایش عملکرد می‌توان چالش پیش رو را برطرف کرد.

روز خوش محققان مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند

پس از چالش‌های فراوانی که پیش روی تأمین تجهیزات لازم برای فرآوری و در کل فرآیند مراحل پوشش‌دهی بذر وجود داشت و برخی موانع تحریم و تأمین مالی باعث کندی استقرار ماشین‌آلات لازم تخصصی در این امر شده بود، مسئولان این مؤسسه ازجمله دکتر محمودی با حمایت‌های سازمان تحقیقات به سکانداری اسکندر زند، موفق به تکمیل این کارخانه و افتتاح سالن فرآوری بذر در شامگاه دیروز دوشنبه 29 خرداد 96 شدند تا با افتتاح این سالن مجموعه ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری کرج قادر باشد روزانه 10 تن بذر انواع گیاهان را پوشش‌دهی کند و پلیمر و مواد همراه سموم آفت‌کش و حشره‌کش و سایر مواد محرک رشد مورد نیاز گیاه روی بذر قرار گیرد.

دکتر محمودی، رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند در حاشیه مراسم افتتاح در گفت‌وگو با خبرنگار اعزامی ایانا با اشاره به این که در نتیجه این امر، دستگاه‌های کارنده به سهولت می‌توانند کشت کنند و در ضمن گیاهچه حاصل از این بذر، دو ماه در مقبال انواع امراض گارانتی است و یک‌بار سم‌پاشی در مزرعه نیز کم می‌شود، اعلام کرد: سیستم تعبیه شده بذور پوشش داده شده را در بسته‌های نیم کیلویی تا شش کیلویی بسته‌بندی می‌کند.

وی با بیان اینکه به‌دلیل ضعف صنعت بذر در ایران در سال قبل روی کلزا هم اقدام مشابه صورت گرفت، گفت: در واقع تجهیز این سالن با امکانات داخلی پیرو این امر رخ داد که برای همه بذور اقدام مشابه صورت گیرد. کمااینکه در برنامه داریم طی سه تا چهار سال آینده 14 محصول زراعی نیز در همین ایستگاه پوشش‌دهی شود.

به گفته محمودی، دانش فنی پوشش‌دهی این بذور که با کیفیت اقدام مشابه اتحادیه اروپا انجام می‌شود، به بخش خصوصی واگذار خواهد شد.

رئیس مؤسسه تحقیقات اصلاح بذور چغندرقند، چغندرقند، کلزا، پنبه، آفتابگذردان، کنجد، سبزی و صیفی مثل خیار و هندوانه و خربزه را ازجمله برنامه‌های در دست اقدام در امر فرآوری و پوشش‌دهی برشمرد.

وی در اشاره به تأثیر این دانش فنی در بخش کشاورزی به‌طور نمونه به تأثیر این اقدام روی تولید پنبه اشاره کرد که در نهایت منجر به مصرف بذر پنبه در هکتار خواهد شد؛ به‌گونه‌ای که در صورت پوشش‌دهی به جای 40 کیلوگرم بذر، با 20 کیلو بذر پوشش داده شده، ضمن کاهش یک مرتبه سم پاشی 200 درصد نیز بر عملکرد تولید افزوده خواهد شد.

دستاوردهای محققان ایرانی در توسعه صنعت بذر

اسکندر زند، معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج جهاد کشاورزی نیز در حاشیه آیین افتتاح سالن فرآوری بذر در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری کرج گفت: سازمان تحقیقات و مؤسسه‌های تابعه آن در سه زمینه روی بذر کار می‌کند. یک، معرفی ارقام که در سه سال اخیر روند انجام آن تسریع یافته است تا آنجا که در سال 95 با مقداری تسهیلات بیشتر برای کمیته تعیین رقم، 28 رقم معرفی شده که در تاریخ ارقام رکورد خوبی است.

زند با بیان اینکه بر خلاف گذشته پنج رقم از 28 رقم معرفی شده در سال 95 توسط بخش خصوصی معرفی شده است، افزود: دوم نکته مورد توجه سازمان در حوزه توسعه تولید بذر به هسته اولیه بذر مربوط بوده است تا آنجا که در این دولت 30 درصد افزایش تولید رخ داده است. موضوع سوم نیز بذر گواهی شده است که در این دولت 74 درصد افزایش یافته است.

به گفته رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موضوع چهارم فرآوری و پوشش بذر است که در این امر دو مسئله مورد توجه قرار دارد. یک بوجاری که روند اجرای آن در کشورمان مثبت است و دوم در پوشش‌دهی بذر تکنولوژی ما باید مطابق دانش روز جهان شود.

وی با بیان اینکه محققان مؤسسه تحقیقات اصلاح بذر چغندرقند به دانش فنی پوشش‌دهی بذر دست یافته‌اند، گفت: البته این امر نیاز به تجهیزات و ادواتی داشت که خوشبختانه اخیراً با طراحی مهندسان داخلی ساخته شده که به لطف آن کارخانه فرآوری و پوشش‌دهی بذر که امروز افتتاح شد.

افزایش 15 درصدی عملکرد محصول با پوشش‌دهی بذر

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با یادآوری اهمیت پوشش‌دهی بذور در 60 - 50 روز اول گیاه که با توجه به دغدغه مبتلا نشدن گیاه به آفت و رشد طبیعی گیاه مورد توجه است، گفت: از آنجا که پوشش‌دهی بذر باعث افزایش 15 درصدی عملکرد می‌شود، امید می‌رود به‌زودی این کارخانه 14 محصول بذر را که در حال حاضر با اولویت محصولات بهاره است، پوشش‌دهی کند.

زند در دفاع از تغییر رویکرد سازمان تحقیقات طی سال‌های اخیر در افزایش تعامل و همکاری با بخش خصوصی گفت: تاکنون 200 دانش فنی واگذار شده است و مؤسسه‌های ما با دیدگاه همکاری با بخش خصوصی همراه شده‌اند.

وی مانع اصلی بر سر توسعه تولید بذر داخلی و معرفی ارقام محققان کشورمان را گرایش دیرینه و رایج در اذهان ایرانیان در استفاده محصولات خارجی برشمرد.

زند با بیان اینکه سازمان تحقیقات اصراری ندارد که به مجموعه داخلی پوئن خاصی داده شود، افزود: مهم این است که اگر یارانه به خارجی می‌دهیم، به تولیدکننده داخلی هم داده شود تا در رقابتی با شرایط یکسان به فعالیت بپردازند./

عکس: سیدمرتضی عرب‌زاده

S-960330-01