Iranian Agriculture News Agency

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان به ایانا خبر داد:

برنامه‌های اجرایی طرح تنفس به مجلس ارسال شد

دولت در آذرماه سال 92 "برنامه بهینه‌سازی پایش، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت جنگل‌های کشور" را به تصویب رساند. بر اساس این برنامه، بهره‌برداری چوب از طرح‌های مدیریتی جنگل‌های شمال باید حذف شود. به‌تازگی رئیس سازمان جنگل‌ها اعلام کرده است که گیلان به‌عنوان پایلوت طرح تنفس انتخاب شده و داوود زارع، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری این استان نیز از ارسال برنامه‌های این اداره برای تصویب در مجلس و تخصیص بودجه به‌منظور اجرای مصوبه دولت خبر می‌دهد.

برنامه‌های اجرایی طرح تنفس به مجلس ارسال شد

خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - لیلا مرگن:

دولت در آذرماه سال 92 "برنامه بهینه‌سازی پایش، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت جنگل‌های کشور" را به تصویب رساند. بر اساس این برنامه، بهره‌برداری چوب از طرح‌های مدیریتی جنگل‌های شمال باید حذف شود. به‌تازگی رئیس سازمان جنگل‌ها اعلام کرده است که گیلان به‌عنوان پایلوت طرح تنفس انتخاب شده و داوود زارع، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری این استان نیز از ارسال برنامه‌های این اداره برای تصویب در مجلس و تخصیص بودجه به‌منظور اجرای مصوبه دولت خبر می‌دهد.

اجرای برنامه بهینه‌سازی پایش، حفظ، بهره‌برداری و مدیریت جنگل‌های کشور موسوم به "طرح تنفس" بیش از دو سال است که با وجود تصویب هیأت وزیران، روی زمین مانده است. در واقع بحث‌های کارشناسی بر سر اجرای این برنامه با گذشت بیش از دو سال هنوز به اتمام نرسیده و تنها اقدام سازمان جنگل‌ها به‌عنوان متولی مدیریت عرصه‌های جنگلی، به تعیین استان گیلان به‌عنوان پایلوتی برای اجرای این ایده خلاصه می‌شود. داوود زارع مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا درباره اقدامات انجام شده برای اجرای طرح تنفس می‌گوید: برنامه‌های لازم تدوین و به مجلس ارسال شده تا در صورت تصویب نهایی و تأمین بودجه این برنامه‌ها به مرحله اجرا درآید.

وی سطح جنگل‌های گیلان را 564 هزار هکتار اعلام کرده و ادامه می‌دهد: برای 450 هزار هکتار از این جنگل‌ها، طرح تهیه شده است، اما فقط 150 هزار هکتار از عرصه‌های طرح‌دار فعال بوده و مجری طرح در آن حضور دارد.

به گفته زارع، قرار است طرح تنفس در سطح 450 هزار هکتار از جنگل‌های گیلان به مرحله اجرا برسد.

بر اساس ماده 9 مصوبه بهینه‌سازی مدیریت جنگل‌های کشور، وزارت جهاد کشاورزی موظف است منابع مورد نیاز برای اجرای تصویب‌نامه هیأت وزیران را از محل بودجه عمومی، ردیف‌های درآمد - هزینه و سایر منابع در اختیار، تأمین کند، اما از آنجا که وظایف این وزارتخانه بسیار گسترده بوده و بودجه آن برای تأمین امنیت غذایی هم کافی نیست، همچنین درصد تخصیص اعتبارات دولتی در سال‌هایی که نفت ارزان شده وضعیت مطلوبی ندارد، برای بدنه کارشناسی و مجریان طرح‌های جنگلداری این اطمینان وجود ندارد که اعتبارات مورد نیاز توقف طرح‌های جنگلداری به‌موقع و به اندازه تأمین می‌شود یا خیر.

مدیرکل منابع طبیعی استان گیلان درباره اهداف طرح‌های تدوین شده در راستای اجرای مصوبه دولت بیان می‌کند: در بحث تنفس، حفاظت در درجه نخست است. جلوگیری از تجاوز، تخریب و قاچاق چوب و احیای مناطقی که نیاز به بازسازی دارند، همچنین حفظ گونه‌ هایی که تحت عنوان ذخایر جنگلی است، اولویت‌های بعدی طرح‌های تدوین شده‌ است.

وی اضافه می‌کند: در برنامه‌ها، مناطقی که به‌عنوان حفاظتی تعریف می‌شوند. همه اینها نیاز به برنامه‌ریزی مدونی دارد که هرکدام یک طرح جنگلداری مجزا است.


قاچاق سازماندهی شده نداریم

در حالی که زارع جلوگیری از قاچاق چوب را یکی از اهداف اصلی طرح‌های دوران گذار برای اجرای استراحت جنگل مطرح می‌کند، اما بر این باور است که قاچاق چوب در گیلان وضعیت نگران‌کننده‌ای نداشته و سالانه 700 تا 800 متر مکعب چوب از این جنگل‌ها قاچاق می‌شود. آن هم در مناطقی که به‌صورت سنتی این برداشت‌ها انجام می‌شده‌ است.

به گفته وی در منطقه‌ای به نام چوبر، چوب به‌صورت سنتی برداشت می‌شده و چند منطقه دیگر هم هستند که قطع درخت در آنها سابقه دارد.

ورود بخش خصوصی به هر طرحی باید با صرفه اقتصادی همراه باشد. طرح‌های جنگلداری نیز از این قاعده کلی مستثنی نیستند. در طرح‌های جنگلداری، برداشت درختان درآمدی برای شرکت‌های بهره‌بردار حاصل می‌کند، اما تعهداتی را نیز برای آنها در پی خواهد داشت. این تعهدات در قالب طرحی مدون به نام "طرح جنگلداری" در اختیار شرکت‌های بهره‌بردار قرار می‌گیرد تا آنها در ازای برداشت درخت به اندازه رویش جنگل که با محاسبات کارشناسی تعیین می‌شود، از این اکوسیستم در برابر قاچاقچیان محافظت کرده و یا اقدام به جنگل‌کاری، احیا و توسعه جنگل کنند. ساخت جاده‌های جنگلی نیز جزء وظایف مجریان طرح‌های جنگلداری یا شرکت‌های بهره‌بردار است. با حذف برداشت چوب از جنگل، ادامه فعالیت در این طرح‌ها برای بخش خصوصی اقتصادی نیست و دولت باید این هزینه‌ها را تأمین کند. البته مدیرکل منابع طبیعی گیلان می‌گوید: تا قبل از تصویب نهایی طرح‌های ارائه‌شده به مجلس، برای جلوگیری از تعطیل شدن طرح‌های جنگلداری بر اساس بند (6) مصوبه دولت طرح‌های جنگلداری مناطق جلگه‌ای را فعال کرده‌اند و از درختان شکسته و بادافتاده برداشت چوب انجام خواهند داد تا اعتبارات مورد نیاز برای بقای طرح‌های جنگلداری فراهم شود.

وی همچنین برداشت از جنگل‌های گیلان را نیز متعادل و به اندازه رویش اعلام کرده و ادامه می‌دهد: بهره‌برداری از جنگل زمینه کاهش تراکم در این اکوسیستم طبیعی را فراهم نکرده‌ است.


برداشت از جنگل تا شش برابر رویش

اگر در محاسبه حجم برداشت برداشت درختان اشتباهی صورت گیرد یا بهره‌برداری‌ها غیراصولی انجام شود، تراکم جنگل با مشکل روبه‌رو شده و زمینه فروپاشی این اکوسیستم پیچیده فراهم می‌شود. در حالی که مدیرکل منابع طبیعی گیلان برداشت‌های انجام شده از درختان این استان را مطابق با استانداردها می‌داند، هادی کیادلیری رئیس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه علوم و تحقیقات در گفت‌وگو با ایانا بیان می‌کند: در برخی نقاط گیلان میزان برداشت از درختان بین چهار تا شش برابر رویش بوده است.

وی ادامه می‌دهد: این مسئله سبب شده تمام جنگل تهی شود و تا توانسته‌اند از این اکوسیستم بهره‌کشی کرده‌اند.

کیادلیری در واکنش به اظهارات مدیرکل گیلان درباره تدوین طرح برای مناطق پایلوت گیلان، این اقدام را دیر هنگام توصیف کرده و می‌گوید: دولت در سال 92 تصویب کرد که بهره‌برداری تجاری از جنگل‌های شمال متوقف شود و مدیرکل منابع طبیعی گیلان به تازگی اعلام می‌کند که اقدام به تهیه طرح کرده‌ است.

وی همچنین تأکید می‌کند: ماده (6) مصوبه دولت دارای اشکالاتی است، اما به افراد فرصت می‌دهد که بخشی از اعتبارات طرح‌ها را از محل درختان باد افتاده تأمین کنند.

رئیس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه علوم و تحقیقات ادامه می‌دهد: بند (6) مصوبه دولت به این مفهوم نیست که تمام درختان شکسته و بادافتاده از جنگل خارج شود و بیش از ظرفیت برداشت کنند. در حال حاضر در برخی مناطق بیش از حد ظرفیت از درختان شکسته برداشت انجام می‌شود یا مجریان طرح به جای برداشت در سطح پارسل، درختان شکسته سطح کل سری را برداشت کرده‌اند. پارسل و سری، تقسیم‌بندی‌هایی هستند که در مدیریت جنگل کاربرد دارند. معمولا هر سری به چند پارسل تقسیم می‌شود و برنامه‌های مدیریتی در سطح یک یا چند پارسل در هر سال پیگیری می‌شود.

کیادلیری می‌گوید: طرح‌های دوران گذار مشخصات خاصی دارند. برنامه‌های کاشت، احیا و توسعه در طرح‌های جنگلداری دیده شده و معمولاً توسط مجریان طرح‌های جنگلداری اجرایی نمی‌شوند و مجریان به تعهدات خود عمل نمی‌کنند. در دوران گذار، مدیریت محدود و مدیریت جامع و وسیع داریم.

وی با تأکید بر اینکه دو سال در اجرای طرح تنفس کارشکنی شده، ادامه می‌دهد: البته همه بار اجرای طرح تنفس را نباید به دوش سازمان جنگل‌ها بگذاریم. دانشگاه‌هایی که جنگل آموزشی دارند نیز باید پاسخی برای این پرسش داشته باشند که اگر چوب جنگل پاسخگوی نیازها نبود، با کدام مدل می‌توان جنگل را مدیریت کرد. مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع هم باید برای این دوره، مدل ارائه کند.

به اعتقاد رئیس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی علوم تحقیقات، در ایران درآمد پنج هزار و 700 نفر به‌طور مستقیم به بهره‌برداری از جنگل گره خورده که با تأمین اعتبارات طرح‌ها توسط دولت می‌توان برای این گروه در قالب برنامه‌های احیایی طرح، اشتغال ایجاد کرد. ماده اولیه مورد نیاز صنایع چوب هم از طریق واردات قابل تأمین است.

وی اضافه می‌کند: برای اجرای طرح تنفس و دوران گذار، نیاز به طرح‌های مدیریتی جدید با اهداف نوین داریم. باید آمایش کلی انجام شود، اولویت‌بندی ها مشخص شود و بعد در دوره گذار تزریق مالی هم انجام شود تا طرح‌های تدوین شده روی پای خود بایستند.

کیادلیری اضافه می‌کند: برای این مسئله کمیته‌های مختلفی در سازمان جنگل‌ها شکل گرفت و حتی یک سال نیز روی این مسائل بحث و بررسی انجام شد، اما در نهایت نفهمیدیم نتیجه چه شد./

L-950631-01

انتهای پیام

دیدگاه تان را بنویسید