کشاورزی پایدار، شاهراه احیای دریاچه ارومیه/ گسترش سطح زیر کشت، اصلاح آبیاری و الگوی کشت

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، تصویب تشکیل ستاد دریاچه ارومیه در نخستین جلسه هیأت دولت در شهریور 92 به‌عنوان نخستین مصوبه، نشان از اهمیت رسیدگی به این سرمایه ملی و حفظ تالاب‌های موجود در کشور دارد.

از سال 2014 کشور ژاپن برای احیای دریاچه به کمک ایران آمده و طی دو سال گذشته در مجموع دو میلیون دلار برای این طرح هزینه کرده است. دیروز برای تداوم همکاری و اجرای فاز سوم، یک میلیون دلار دیگر از طرف دولت این کشور به احیای دریاچه اختصاص یافت و سند همکاری بین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران به امضا رسید.

معصومه ابتکار در این نشست که شامگاه دیروز در محل سازمان حفاظت از محیط زیست و محل پارک پردیسان برگزار شد، ضمن اشاره به اینکه دریاچه از نظر طبقه‌بندی حفاظتی، پارک ملی محسوب می‌شود، گفت: در سال 94 حدود یک‌هزار و 500 میلیارد تومان از طرف دولت به این طرح اختصاص داده شد که در کنار همکاری‌های دولت ژاپن برای احیا هزینه شد.

به گفته وی، وزارت نیرو مسئولیت جلوگیری از احداث سدهای جدید و برنامه‌ریزی برای کنترل رهاسازی حق‌آبه حوضه دریاچه را بر عهده گرفته و وزارت جهاد کشاورزی نیز مسئولیت جلوگیری از گسترش سطح زیر کشت و اصلاح آبیاری و الگوی کشت را در دستور کار قرار داده است.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: امید است با این همکاری‌ها که بعد جهانی داشته و باید آن را به‌صورت یک مسئله بین‌المللی دید، دوستی‌ها و روابط بین کشورهای مختلف از جمله ژاپن عمیق‌تر و گسترده‌تر شود.

در این باره نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران با بیان اینکه خشک شدن دریاچه ارومیه، اکولوژی، معیشت و سلامت مردم را به خطر می‌اندازد، اظهار داشت: تمرکز باید بر بخش کشاورزی باشد تا بتوانیم در مصرف آب صرفه‌جویی کرده و آن را به سمت دریاچه تشنه ببریم که در این راه، مشارکت و همکاری کشاورزان بسیار مهم و ضروری است.

گری لوییس خاطرنشان کرد: البته باید هم‌زمان معیشت کشاورزان را نیز مد نظر قرار داده و این مهم را به‌صورت پایدار حفظ کنیم. خوشبختانه در سه سال انتهای این سفر، کشور ژاپن به صورت داوطلبانه وارد عمل شده و در پروژه احیا ما را یاری می‌کند.

کاهش مصرف آب و مواد شیمیایی در 75 روستا تا یک‌سوم

وی در توضیح طرح نامبرده تصریح کرد: اگرچه هدف ما کاهش مصرف آب و مواد شیمیایی است، اما در اجرای آن باید از جوامع محلی و بومی منطقه نیز کمک گرفت؛ بنابراین با آموزش کشاورزان توانستیم مصرف آب را در 75 روستا تا یک‌سوم تقلیل داده و در برخی مناطق استفاده از کودشیمیایی را تا 40 درصد کاهش و حتی در مواقعی به صفر برسانیم، اما این تنها پنج درصد از اراضی را شامل می‌شود بنابراین باید در گسترش آن تلاش کنیم.

به گفته لوییس، همکاری با ایران در زمینه محیط زیست در پنج حوزه اصلی آب، جلوگیری از تخریب اراضی، ارتقای کارآیی مصرف انرژی، کنترل آلودگی آب و هوا و حوزه تنوع زیستی خلاصه می‌شود.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران نیز ضمن بیان اهمیت نهادینه کردن مسئولیت اجتماعی در احیای دریاچه ارومیه گفت: بیش از هشت‌هزار کشاورز به صورت داوطلبانه در این طرح همکاری می‌کنند که دوهزار نفرشان جزو افراد مبلغ و مروج این طرح هستند.

افزایش تعداد روستاهای تحت پوشش طرح تا پایان سال 95 به 90روستا

محسن سلیمانی روزبهانی ادامه داد: طرح مورد نظر در سال 2014 با 41 روستا آغاز شد و تا سال 2016 به 75 روستا رسید. این در حالی است که 250 روستا در اطراف حوضه دریاچه ارومیه قرار دارد. البته قرار است که در سال جاری تعداد روستاهای تحت پوشش به 90روستا برسد.

وی یادآور شد: تا زمانی که شریان‌های حیاتی تالاب‌ها به شکل اولیه برگردانده نشود، توسعه پایدار به شکل مناسب نهادینه نمی‌شود؛ بنابراین یکی از موضوعات مهمی که باید با همکاری وزارت جهاد کشاورزی دنبال شود، استقرار کشاورزی پایدار و مشارکت مردمی در احیای دریاچه ارومیه است. زیرا بخش عمده آب در این بخش مصرف می‌شود.

همانطور که از گفته‌های مسئولان به‌نظر می‌رسد، بهینه سازی مصرف آب و پایداری آن در مناطق اطراف دریاچه، از مهم‌ترین مسائلی است که می‌تواند احیای آن را سریع‌تر کند. تا جایی که گفته می‌شود در صورت حذف کشت چغندرقند در آن حوالی، حداقل 400 میلیون مترمکعب آب به‌صورت سالانه آزاد شده و به دریاچه می‌ریزد؛ دریاچه‌ای که حداقل زندگی چهار تا پنج میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده است.

ناگفته نماند که مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در این نشست، خبرهای امیدوارکننده‌ای را برای حضار قرائت کرد که افزایش 9 سانتی‌متری سطح تراز دریاچه نسبت به مدت مشابه سال قبل و همچنین تغییر رژیم بارش‌ها از باران به برف از مهم‌ترین آنها بود.

لازم به ذکر است که از یک میلیون دلار تخصیص داده شده، 28 درصد صرف تداوم کار در 75 روستای اولیه و 49 درصد آن نیز برای روستاهای جدید خواهد بود. 23 درصد مابقی هم در راستای پایلوت تجارب جدید هزینه می‌شود./

V-950118-01