ثبت جهانی روستای ۱۲۰۰۰ ساله میمند؛ گامی برای توسعه گردشگری روستایی
خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - واقعیت آن است که اگر اکنون با مشکلاتی مثل حاشیه‌نشینی و افزایش بی‌رویه حومه‌های شهرهای بزرگ روبه‌رو هستیم و انواع معضلات مربوطه مانند فراهم شدن محیط‌های بزه‌کاری و نیز تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغ‌های حاشیه شهرها را نظاره می‌کنیم، همگی یک را ه پیشگیری مهم داشت و آن اینکه اگر بودجه‌های تثبیت اشتغال و عمران روستاها و شهرهای کوچک در سه یا چهار دهه پیش سه یا چهار برابر می‌شد که این کار دشواری هم نبود، اکنون مشکلات خیلی کمتر بود و لازم نبود از یک یا دو دهه قبل به این طرف، این حجم سنگین بودجه‌های عمرانی و خدماتی به شهرهای بزرگ و شهرهای اقماری آن تزریق شود. در حال حاضر گفته می‌شود که نزدیک به یک‌ششم اراضی کشاورزی کشور که در اطراف ۲۰۰ شهر کشور قرار دارد در معرض خطر تغییر کاربری و رهاشدگی است.
خطر کوچ جمعیتی در فلات ایران
می‌دانیم که در دو دهه قبل کشورمان با خشکسالی‌های دوره‌ای مهمی روبه‌رو بوده و طبق یک برآورد نگران‌کننده اگر اوضاع به همین منوال باشد بخش‌های وسیعی از هفت استان کشور تا 20 سال آینده خالی از سکنه خواهد شد و بدین‌ترتیب بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های سنگین قبلی هم بلااستفاده می‌شود؛ بدین‌ترتیب ملاحظه می‌کنید که غول مهیب بحران‌های تغذیه‌ای در حال بیدار شدن است. بنابراین اگر مسئولان ارشد، همه کارها را رها کنند و به کار تثبیت جمعیتی در نقاط کمتر توسعه‌یافته بپردازند کار غیرمعقولی محسوب نمی‌شود.
سهم ناچیز ایران از گردش مالی 1000 میلیارد دلاری صنعت توریسم
با تشکیل دولت تدبیر و امید و به‌دنبال بحران‌های امنیتی در ممالک توریست‌پذیر هم‌جوار شاهد افزایش چشمگیر ورودی گردشگران خارجی به کشور بوده‌ایم و طبعاً بعد از خاتمه تحریم‌های فزاینده کشور هم این روند افزایشی تداوم خواهد داشت. می‌دانیم که کشورمان دارای هزاران چشم‌انداز طبیعی زیبا و کم‌نظیر در جهان است و برخی جاده‌های کشور ازجمله زیباترین گذرگاه‌های منطقه آسیا و جهان محسوب می‌شود و البته از حیث اکو توریسم، ژئوتوریسم و تنوع جانوری هم مزیت‌های زیادی برای کشورمان مترتب است. هم‌اکنون گردش مالی صنعت توریسم جهانی به بالای یک‌هزار میلیارد دلار می‌رسد و ممالکی که تا همین دو دهه قبل حتی نامی از آنها در عرصه اقتصاد جهانی نبود به‌دلیل توجه به صنعت گردشگری و نمایشگاهی خود توانسته‌اند ضمن پیشرفت خیره‌کننده از قید و بند درآمدهای نفتی هم رها شوند (مانند امارات، تایلند، چین، مالزی و...) و جالب است که کشورهای مالزی و اندونزی هم‌اکنون با مشکل اتمام نسبی ذخایر نفتی خود روبه‌رو شده‌اند، اما به هر حال از خوان گسترده درآمدهای گردشگری، سهم کشور ما بسیار نامناسب و ناچیز بوده (در حد یک‌هزارم) ضمن اینکه توریست‌های ورودی معمولاً ازجمله گردشگران کم‌پول بوده‌اند. در حالی که کشورمان از حیث گردشگری شیعیان و نیز حلال دارای پتانسیل‌های مضاعفی است. طبق یک آمار دولتی قابل تعمق حجم سرمایه‌گذاری ایرانیان در امارات به بالای 500 هزار میلیارد تومان رسیده (درست است ۵۰۰ هزار میلیارد) این در حالی است که بنادر زیبای ما در جنوب چشم به راه سرمایه‌گذاران است.
گردشگری روستایی، اکسیری برای توسعه توریسم کشور
آیا می‌دانید اساس برنامه گردشگری در کشوری مثل آلمان بر اساس توریسم روستایی و گردش در دهکده‌ها و شهرک‌های کوچک استوار است!؟ در آن کشور اصولاً چیزی به نام تغییر کاربری موضوعیت ندارد و هر واحد کشاورزی و دامی یا خانه متعلق به کشاورزان به نوعی جزو گردشگری و سیاحتی محسوب می‌شود. در پاره‌ای نقاط اروپایی واحدهایی مثل کارگاه‌های پنیرسازی، تولیدی‌های لبنیات و شکلات و گلخانه‌ها و مزارع گل و گیاه زینتی خود یک واحد اگروتوریسم به حساب می‌آیند، اگر در بروشورهای توریستی برخی کشورهای غربی کمی دقت کنیم مشاهده می‌کنیم که بخشی از مراکز توریستی آنها را اماکن روستایی و مهمان‌خانه‌های آنها تشکیل می‌دهد. در ممالک شرق آسیا هم گردشگری در حوزه دهکده‌ها یک جاذبه مهم محسوب می‌شود. از روستاهای هند که فیل‌ها عهده‌دار کارهای روستایی هستند و گاهی بچه‌ای فیلی را با چوبی هدایت می‌کند گرفته تا روستاها و باغ‌های چای سریلانکا که میزبان گردشگران است. در منطقه آفریقا تا چند سال قبل شکار فیل و زرافه و امثالهم متداول بود، اما اکنون با کارهایی که انجام شده تماشای عبور یک گله فیل یا گورخر از قیمت خود آنها درآمد بیشتری دارد و پاره‌ای توریست‌ها ترجیح می‌دهند تا سفره‌های پیک‌نیک خود را کنار گله‌های این حیوانات برپا کنند.
در کشور ما با اینکه در رتبه هفده جهان از حیث سطح زیر کشت گل وگیاه و رتبه دوم در زمینه سطح کاشت گیاهان دارویی هستیم، اما وضعیت درآمد صادراتی ما از این محصولات اصلا تعریفی ندارد، حال اگر بتوان مثلاً بازدید از مزارع گل و گیاهان زینتی را متداول کرد، ممکن است از دریچه توریسم بتوان درآمدهای جایگزین بهتری را مهیا کرد، همان‌طور که مردم برای دیدن کارهای گلاب‌گیری مشتاق هستند و به هر حال می‌توان مثال‌های زیادی را درباره پتانسیل‌های این کشور چهارفصل شناسایی کرد.
اقامت کوتاه با ارواح چندین هزار ساله (صد قرن تداوم زندگی)
برخی محققان، سرزمین ایران را خواستگاه کشت و زرع در جهان و نیز یکی از نخستین اماکنی می‌دانند که در آنها تمدن بشری شکل گرفته است و البته ساختمان‌های باستانی و اشیا مربوط به سه تا هفت و حتی بالای 12 هزار هم به وفور در کشور یافت شده است. حتی نقل شده نقاشی‌های باستانی در ایران از دایناسورهای کوچک مربوط به دوره احتمالاً خشایارشاه کشف شده که همه این جاذبه‌ها تذکری برای موضوع بحث ماست که نشان می‌دهد در جای‌جای مملکت ما پتانسیل‌هایی متصور است.
یکی از این فرصت‌های مهم در این زمینه، روستای تاریخی میمند در استان کرمان است که قدمت این روستای سنگی باستانی، به عقیده برخی محققان، به حدود 12 هزار سال می‌رسد. اگر ظهور زرتشت در ایران را شش‌هزار سال قبل از میلاد در نظر بگیریم، این محوطه باستانی حتی قبل از زرتشت خاستگاه تمدنی مردم بوده و مربوط به دوره میترایسم تخمین زده می‌شود. میمند دستاوردی شگرف از جدال انسان ابتدایی با حداقل امکانات با طبیعت خشن کوهستان است. میمند در مجموع دارای دوهزار و ۶۰۰ اطاق کوهستانی است، این روستا شاید تنها روستای باستانی باشد که از هزاران سال قبل تاکنون زندگی به‌طور مستمر در آن جریان داشته است. در واقع این دهکده به نوعی نمایانگر تاریخ مستند این منطقه است.
چند سال قبل مسولان بر آن شدند که این مجموعه را فهرست جهانی یونسکو به ثبت برسانند. در سی و هفتمین اجلاس میراث جهانی یونسکو ایران پرونده میمند را ارائه کرد، اما به‌دلیل ابهاماتی مثل کوچ عشایر، برخی کشورها با آن مخالفت کردند، ولی سرانجام چند روز پیش در سی‌ونهمین اجلاس میراث فرهنگی یونسکو در آلمان به اتفاق آراء محوطه باستانی شوش و منظر تاریخی روستای کوهستانی میمند به‌عنوان هجدهمین و نوزدهمین آثار ثبت‌شده جهانی ایران به تصویب رسید. مجموعه میمند دارای قسمتی برای مالکان خصوصی است و بخشی از آن هم توسط سازمان گردشگری به‌عنوان مجموعه پذیرایی استفاده می‌شود و حتی تعدادی دست‌کندهای آن (اطاق) با قیمت نازل به‌صورت اقامت چندروزه واگذار می‌شود. در این روستا تا سال‌های اخیر هم عده‌ای اقامت پراکنده داشته‌اند. این دهکده، دارای مدرسه‌ای هم هست که هنوز پابرجاست و نیز یک مسجد ۱۲۰ متری که ظاهراً مربوط به دوره صفویه است.
دقت کنید که اقامت در این روستا که دارای قدمت بیش از 100 قرن است با یک اقامت عادی متفاوت است، زیرا کسی که در میمند می‌خوابد می‌داند که در این مکان نسل‌های مختلفی زندگی کرده و مرده‌اند.../
گزارش: مجید ذوالفقاری
P-940514-01
دیدگاه تان را بنویسید