جنگل‌های هیرکانی زیر ضرب جاده جدید شمال

بزرگراه‌هایی که از دل جنگل‌ها و بیابان‌ها می‌گذرند تبعات زیادی بر زندگی زیست‌مندان این مناطق اعم از پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری دارند، اما به نظر می‌رسد در ذهن مسئولان، محیط‌زیست آخرین گزینه برای در نظر گرفتن مطالعات یک پروژه است. کما اینکه در سال 1375 دولت مصوبه‌ای برای تأمین منابع مالی گذر آزادراه از شش‌هزار و 250 هکتار اراضی ملی اختصاص داد و بعدها نیز مصوبه‌ دیگری به تصویب رسید که 50 درصد سهم آورده دولت در این پروژه به عهده مجری گذاشته شد. به گفته سعیدی‌کیا مدیر بنیاد مستضعفان و پیمانکار پروژه 35 میلیون مترمربع از جنگل‌های هیرکانی قرار است به این بنیاد واگذار شود، اما مسعود منصور معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در نشست خبری این سازمان به مناسبت هفته درختکاری در سال 96 اعلام کرده اراضی جنگلی که در محدوده پروژه آزادراه شمال بودند از این پروژه خارج و به منابع طبیعی برگشته‌اند.

به گفته مسعود منصور در اصل پروژه تردیدی وجود ندارد و دولت و مردم به اجرای آن اصرار دارند، ولی درعین‌حال احداث آن به‌گونه‌ای خواهد بود که حداقل آسیب را به منابع طبیعی برساند. او در این زمینه به اشتباه صورت‌گرفته در اختصاص اراضی جنگلی در آن مقطع اشاره کرد و گفت تلاش سازمان جنگل‌ها بر این بود که اراضی جنگلی از این توافق خارج شوند و بخش از اراضی غیرجنگلی در نقطه‌ای دیگر به بنیاد مستضعفان واگذار شود. بااین‌حال فارغ از گفته منصور در عدم تردید در ساخت این آزادراه، تاریخ‌های موردنظر مسعود منصور با آنچه سعیدی‌کیا درباره زمین‌های پروژه عنوان کرده با هم نمی‌خواند. رئیس سازمان جنگل‌ها از تهیه کردن فهرست اراضی جنگلی در دو سه سال اخیر صحبت می‌کند که قرار است بخش‌های جنگلی به منابع طبیعی برگردانده شود، اما سعیدی‌کیا در بهمن سال 96 از تصرف 35 میلیون مترمربع اراضی جنگلی خبر داد.

هادی کیادلیری رئیس انجمن جنگلبانی در گفت‌وگویی که با ایانا داشت، عنوان کرد: اراضی ملی جزو انفال بوده و قابل واگذاری نیست.

به گفته این کارشناس جنگل تنها زمانی که منافع ملی ایجاب کند می‌توان اراضی ملی را واگذار کرد که اختیار آن به عهده مقام معظم رهبری است.

او افزود: واگذاری این زمین‌ها به بنیاد مستضعفان هیچ‌گونه منافع ملی را برای ما به همراه ندارد. متأسفانه برای ساخت این آزادراه و اتمام پروژه و تأمین حق‌الزحمه آن از محل منابع ملی خرج می‌کنیم که اقدامی فاجعه‌بار به‌حساب می‌آید.

فارغ از مسائل مالی در احداث این آزادراه، عدم ملاحظات زیست‌محیطی است که داد فعالان محیط‌زیست و منابع طبیعی و کارشناسان این حوزه را درآورده است.

کیادلیری گفت: اصول محیط‌زیستی در بزرگراه‌هایی که در کشور ما می‌سازند رعایت نمی‌شود و نتیجه آن قطعه‌قطعه کردن جنگل‌هاست. آزادراه‌هایی با این مشخصات یکی از عوامل بزرگ تخریب جنگل‌ها و کاهش جمعیت حیات‌وحش در مناطق هستند.

او معتقد است واگذار کردن حاشیه آزادراه‌ها زمینه شهرک‌سازی یا سایر پروژه‌های مخرب محیط‌زیست را هم فراهم می‌کند.

این کارشناس جنگل با بیان این مطلب اضافه کرد: مشکل ما نگاه به منابع طبیعی به مثابه منبعی رایگان است که هر زمانی برای هر مرجعی آن را خرج می‌کنیم.

برخی ادعا می‌کنند محیط‌زیستی‌ها با هر نوع پروژه‌ای مخالف هستند و همین امر جلوی موتور توسعه را می‌گیرد. کیادلیری در این مورد گفت: بزرگراه‌ها و جاده‌ها ازجمله دسترسی‌های مهم هستند، اما در همه‌جا اساس، کمترین تخریب محیط‌زیست است نه اینکه بخواهیم هزینه‌های مالی را کم کرده و بار آن را به دوش منابع طبیعی بیندازیم.

او درباره بزرگراه تهران - شمال افزود: هدف از ساخت هر بزرگراهی رفت‌وبرگشت مسافر است. پرسش این است که آیا ما در شمال کشور زیرساخت‌های لازم برای پذیرش حجم مسافر بیشتر را داریم که می‌خواهیم مسیرها را افزایش دهیم.

به گفته کیادلیری، بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها، تکمیل این آزادراه نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه چالش‌های جدیدی را به شهرهای شمالی تحمیل خواهد کرد. با افزایش مسافران تنها حجم تخریب بالا می‌رود که در آینده گریبان مردم ساکن در این مناطق را می‌گیرد.