به مناسبت روز جهانی حفاظت از رودخانهها و مقابله با سدسازى
سد ماملو سلامت مردم و کشاورزی را به خطر انداخته است
آیا آب جاجرود به قدر کافی پاک است؟
قرار بر این بود که از سد ماملو برای تأمین آب شرب و کشاورزی منطقه ورامین و پاکدشت و همچنین تأمین 70 میلیون مترمکعب از آب شرب مردم تهران استفاده شود. ظاهر امر هم نشان از بازدهی نسبی این سد و تحقق اهداف کمی آن از حیث میزان ورودی آب به منطقه دارد، اما ازلحاظ کیفی موضوع کاملاً بحرانساز شده است.
آبی که تهرانیها مصرف میکنند از منابع متعددی تأمین میشود که یکی از آنها رودخانه جاجرود است، اما آیا آب جاجرود به قدر کافی پاک است؟ این رود در مسیر خود با چه چالشهایی دستوپنجه نرم میکند و در پاییندست آنچه اتفاقاتی در حال وقوع است؟
عباس محمدی مدیر گروه دیدهبان کوهستان به «ایانا» میگوید: روز جهانى «حفاظت از رودخانهها و مقابله با سدسازى» توسط دولتها و مدافعان حقوق مردم بومی نامگذاری شد و دولتها در این زمینه نقشی نداشتند.
او میافزاید: ریشه نامگذاری این روز به اتفاقاتی که در آمریکای لاتین رخ داد بازمیگردد؛ زمانی که معیشت مردم بومی این منطقه بهواسطه سدسازی بهشدت تحتتأثیر قرار گرفته بود.
این کارشناس محیطزیست درباره جاجرود بهعنوان یکی از منابع آب تهران میگوید: حریم و بستر جاجرود از سمت رودبار قصران تا لتیان مورد تعرض قرار گرفته و این یک واقعیت تلخ است که باید آن را بپذیریم. تنها بخش کوچکی از حریم رودخانه در ابتدای لواسان دستنخورده باقی مانده و در آن ساختوسازی صورت نگرفته بود که بنا به تصمیم شهرداری لواسان این محل برای امکانات تفریحی مردم اختصاص یافت.
او درباره پیامدهای این تصمیم بیان میکند: این تصمیم بهانهای برای دستاندازی و ساختوساز در این منطقه را فراهم کرد. درختهای قدیمی بریده شد و بتنریزی و سنگ گذاشتن در این نقطه دستنخورده، آغاز شد.
محمدی اضافه میکند: در گفتوگو با شهرداری و شورای شهر این طرح مفصل خوشبختانه متوقف شد، هرچند که دستکاریهای شدیدی در بستر رودخانه نظیر سنگفرش کردن منطقه صورت گرفته و درختان قطع شده بودند.
او از احیای اکولوژیک این منطقه خبر میدهد و میگوید: ما درصددیم بخشهای آسیبدیده در طبیعت را بهگونهای نگهداری کنیم که به شکل طبیعی پوشش گیاهی به حالت اول بازگردد. در این وضعیت دخالت انسان تنها به توقف دخالتهای منفی پیشین مربوط میشود که محیط بازیابی شود. به نظر میرسد کلیات این طرح از سوی شهرداری و شورای شهر لواسان پذیرفته شده باشد.
این فعال محیطزیست درباره سایر چالشهای رودخانه جاجرود عنوان میکند: این رودخانه پس از سد لتیان ادامه پیدا کرده و به سمت شهر جاجرود و سد ماملو میرود. در دهههای گذشته در محدوده شهر به پایین، رودخانه با انواع و اقسام زبالههای شهری و صنعتی آلوده میشد. او در همین رابطه از ریختن پساب کارخانهها و کارگاهها در این رودخانه خبر میدهد و اضافه میکند: جاری شدن آب سیال کفآلود متعفن نتیجه عدم توجه به سلامت آب رودخانه است که باید به آن رسیدگی اساسی صورت گیرد.
سد ماملو از دیگر سدهایی است که روی جاجرود زده شده است، محمدی درباره این سد میگوید: آبی که به سمت تالاب بندعلی خان ورامین میرفت با احداث این سد قطع شد. فارغ از ارزش زیستگاههای این تالاب برای پرندگان مهاجر، نرسیدن آب به تالاب میتواند منطقه را به یکی از کانونهای ریزگرد در حوالی تهران تبدیل کند. آلودگی آب سد ماملو از دیگر مواردی است که مدیر گروه دیدهبان کوهستان به آن اشاره کرد و گفت: اگر از آبعلی به جاجرود نگاه کنید کوهی از زباله را در اطراف آن میبینید درحالیکه پسابهای شهری نیز از نقاط مختلف وارد آن میشوند. اگر این آب برای شرب استفاده میشود باید درباره سلامت آن شفافیت صورت گیرد، چون برخی فاضلابهای صنعتی یا امکان تصفیه ندارد یا انجام این کار درباره آنها بسیار گران تمام میشود. او میافزاید: سد ماملو مانند بسیاری از پروژهها ارزیابی دقیق اجتماعی و محیطزیستی ندارد و همین امر آسیبهای جدی به کشاورزی پاییندست و تالاب بندعلیخان وارد کرده است. کشاورزان ورامین چندین بار از کاهش آب گله کردهاند و باید به مطالبات آنها پاسخ داده شود.
محمدی میگوید: تبدیل شدن تالاب بندعلیخان به کانون ریزگرد همچنین تبعات منفی به کشاورزی در کنار سلامت مردم خواهد داشت و همین امر لزوم در نظر گرفتن ضوابط محیطزیستی بر این رودخانه را نشان میدهد./
دیدگاه تان را بنویسید