بدهی مردگان را چه کسی می‌پردازد؟

شهروند| اگر وام‌گیرنده یا ضامن او فوت کند، تکلیف اقساط چه می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش «شهروند» مسأله را با یک کارشناس حقوق مالی در میان گذاشته است. نعمت احمدی، وکیل و کارشناس حقوق مالی در این‌باره توضیح می‌دهد که تسویه وام مسکن خیلی پیچیده به نظر نمی‌رسد. در صورت فوت وام‌گیرنده، اگر خانواده او قادر به پرداخت وام و اقساط آن نباشند، ممکن است بانک از وثیقه وام‌گیرنده برای طلب خود استفاده کند. برای رفع این مشکل توصیه می‌شود متقاضیان دریافت وام، قبل از هر چیزی خود را بیمه عمر «مانــده بدهکـــار» کنند. در این صــورت بعد از فوت، مسئولیت پرداخت بقیه اقساط تا پایان مدت وام، شرکت بیمه‌ای است. پوشش اصلی بیمه‌نامه مانده بدهکار، فوت در اثر حادثه است، پوشش‌های فرعی هم مانند پوشش از کارافتادگی (معافیت از پرداخت حق بیمه) را با پرداخت حق بیمه بیشتر می‌توان به بیمه‌نامه عمر «مانده بدهکار» اضافه کرد. بانک اما همیشه وثیقه عینی از وام‌گیرنده دریافت نمی‌کند. کار وام‌هایی مثل خرید کالا و کمک‌هزینه‌های مختلف با یک یا دو ضامن دولتی راه می‌افتد. در این صورت، بانک برای وصول بدهی خود سراغ فیش حقوقی ضامن می‌رود. البته یادتان باشد در صورت فوت وام‌گیرنده، مسئولیت از ضامن ساقط نمی‌شود. بعد از فوت وام‌گیرنده، وظیفه پرداخت اقساط از اموال شخصی یا حقوق فرد برعهده خانواده‌اش بوده و ضمانت ضامن به قوت خود باقی است. در صورتی که خانواده فرد فوت‌شده در عین توانایی از پرداخت اقساط متوفی سر باز زنند، ضامن می‌تواند پس از پرداخت بدهی (وام) به بانک، شکایتی تنظیم کند و از دادگاه بخواهد طلب خود را از میراث به جای گذاشته متوفی برداشت کند. اما اگر ضمانت‌کننده وام فوت کند، ماجرا کمی متفاوت می‌شود. بعد از فوت ضامن در صورتی که وام‌گیرنده به تعهدات خود عمل نکند یا فوت کند، بدهی از روی میراث ضامن برداشته می‌شود. برای مثال اگر شخصی ضامن ١٠٠میلیون شود و بعد از آن فوت کند و میراث او در کل ٢٠٠میلیون باشد، این شخص به غیر از بانک که از او طلبکار است و می‌تواند بدهی‌اش را از میراث بردارد، اشخاص دیگری هم به‌عنوان وراث دارد؛ اما مسأله این است که بانک برای دریافت طلب خود به ورثه مقدم است. اگر میراث فرد کافی بود، موضوع تمام است؛ اما اگر میراث کافی نبود، دیگر چاره‌ای نیست و می‌گویند «المفلس فی امان الله» و وراث از جیب خود جور ضمانت فرد متوفی و وام‌گیرنده را نمی‌کشند.

درمجموع این‌که فوت ضامن هیچ تأثیری در پرداخت دینش ندارد، همان‌طور که در این میان فوت بدهکار هم تأثیری ندارد؛ زیرا طلبکار اول به بدهکار و بعد به ضامن مراجعه می‌کند.