دیپلماسی آب؛ ترکیه به جای عراق
حجت میانآبادی. پژوهشگر دیپلماسی آب
در طومار جهانی، ٢٧٦ حوضه آبریز بینالمللی داریم. در بیش از ٤٥ درصد خشکیهای زمین که بین کشورهای مختلف مشترک است، ٤٠ درصد جمعیت زمین در حوضههای آبریز مشترک زندگی میکنند. بیش از هزارو ٦٠٠ دریاچه بینالمللی داریم. اگر به این تاریخچه نگاه کنیم، تقریبا میتوان گفت پنج حوضه پرتنش بین آنها وجود دارد که ایران از بین این پنج حوضه مشترک، با دو حوضه سهم مشترک دارد. حوضه دجله و فرات مشترک بین ترکیه، سوریه، عراق و ایران و حوضه آمودریا مشترک بین افغانستان، تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان و ایران که باید ابعاد سیاسی، امنیتی و هیدروپلیتیکی آن را کاملا در نظر داشت. دراینمیان در یک هیدروپلیتیک کاملا پیچیده، در شرق کشورمان پاییندست و در غرب کشورمان بالادست هستیم. در غرب کشورمان در حوضه پرتنش دجله و فرات و در شمالشرق کشورمان در حوضه پرتنش آمودریا سهیم هستیم. در نتیجه ١٠درصد رودخانههای دجله و فرات از ایران سرچشمه میگیرد؛ اما آب به میزان درخورتوجهی از دجله و فرات وارد ایران نمیشود. در واقع باید گفت ایران حقابه غیر مستقیم زیستمحیطی از ترکیه دارد. این حقابه باید به عراق برود تا هورالعظیم در عراق خشک نشود؛ زیرا این رودخانه باعث گردوغبار در ایران میشود. ما باید برای حل بحران ریزگردها بهجای مذاکره با عراق، با ترکیه به گفتوگو بنشینیم و اگر حقابهای نیز به صورت مستقیم برای ایران از ترکیه وجود داشته باشد، به صورت بسیار اندک از رودخانههای فرعی این کشور است که سدهای کلان ترکیه در آن دخیل نیستند. رودخانههای ساریسو و قرهسو دورودخانه مهم مرزی در غرب کشور است که در مرز ایران و ترکیه قرار دارد. پروتکلهایی در خصوص بهرهبرداری از آب آنها بین کشور ایران و ترکیه وجود دارد اما همواره بر سر اجرای آنها اختلافاتی با کشورهای مقابل وجود داشته است.
دیدگاه تان را بنویسید