عملکرد سیاست خارجی دولت روحانی در گفتوگوی ایانا با داریوش قنبری :
به روحانی نمره 20 میدهم
اگر روحانی اختیارات کاملی داشت، میتوانست جلوی کارشکنیها را بگیرد
آقای روحانی تمام تلاش خود را برای بهنتیجه رساندن برجام انجام داده است و کارشکنیهای آمریکاییها هیچ ربطی به دولت روحانی ندارد.
هر چند برجام و عملکرد دولت روحانی این روزها به جدیترین چالش دولت تبدیل شده است و گروههای فشار فرصت هجمه به دولت را بیش از گذشته پیدا کردهاند اما داریوش قنبری، عضو مجمع نمایندگان ادوار مجلس، عملکرد آقای روحانی در حوزه سیاست خارجی را قابل دفاع میداند و در گفتوگو با خبرنگار سیاسی ایانا، صراحتا اعلام میکند که تریدی در عملکرد آقای روحانی نیست.
او که به آقای روحانی نمره 20 میدهد، میگوید: آقای روحانی تمام تلاش خود را برای به نتیجه رساندن برجام انجام داده است و کارشکنیهای آمریکاییها هیچ ربطی به دولت روحانی ندارد.
قنبری با تاکید براینکه اگر آقای روحانی اختیارات کامل را در عرصه سیاست خارجی داشت، میتوانست مقابل کارشکنیهای آمریکا هم بایستد، اضافه میکند؛ قطعا در شرایط فعلی باید از دولت روحانی دفاع کرد و گروه و جناحی که بخواهد به دولت فشار وارد کند قطعا به کشور خیانت کرده است.
این روزها انتقادهای زیادی به عملکرد دولت روحانی به ویژه درعرصه سیاست خارجی میشود.با توجه به این انتقادها،شما عملکرد آقای روحانی را در این حوزه چگونه ارزیابی میکنید؟
آقای روحانی با نگاه متعهدانه نسبت به مافع ملی سعی کرده سیاست خارجی را مبتنی بر واقعیت گرایی پیش بگیرد تا منافع ملی کشور بهتر تامین شود. علاوه براین، دولت تلاش کرد تا مناقشه هستهای کشور را با سایر کشورهایی که دراین زمینه مسئول هستند حل کند.این درحالی است که در چهار سال اول شاهد به نتیجهرسیدن برجام بودیم و با به نتیجه رسیدن برجام بخش قابل توجهی از داراییهای کشور در خارج آزاد و به داخل کشور منتقل و گشایشی در روابط ایران با جهان انجام شد. اما روحانی در دوره دوم ریاست جمهوریاش با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا مواجه شد و رئیسجمهوری آمریکا به شکل یکطرفه از توافق خارج شد. با همه اینها دولت روحانی در تلاش است تا بتواند از طریق اروپائیان اهداف برجام را تامین و پیش ببرد. در مجموع دولت با در پیش گرفتن این راه میخواهد برجام را با همکاری اروپائیان حفظ کند. چرا که به هر حال راهی جز این برای پیشبرد اهداف ملی وجود ندارد. دراین میان سیاست خارجی تنها برگ برنده برای پیشبرد اهداف ما است و دراین چهارچوب آقای روحانی تلاش خود را انجام میدهد. در موازات برجام، آقای روحانی با متحدان خارجی ایران به تعبیری چین و روسیه وارد مذاکره شده تا روابط خود را با این کشورها توسعه و مستحکمتر کند اکنون هم دراین مسیر تلاش میکند. البته ناگفته نماند که دولت در ارتباط با کشورهای منطقه نیز تلاش کرده تا تنشها را تا حد ممکن کاهش دهد. هر چند عربستانیها نوعی سیاست خصمانه را قبال ایران در پیش گرفتهاند، و در رابطه با این کشور نتوانستهایم به نتیجه مطلوبی دست یابیم اما در ارتباط با سایر کشورهای همسایه درمجموع روابط نسبتا خوبی را برقرار کردهایم و در مسیر تحکیم روابط همسایگان قدم برداشتهایم.البته نکته مهمی که مطرح میشود این است که آقای روحانی تنها تصمیمگیرنده سیاست خارجی کشور نیست و نمیشود همه کمبودها را به ایشان نسبت دهیم. ضمناینکه دولت او یکی از دستگاههای متولی سیاست خارجی و مراکز تصمیمگیر درارتباط با سیاست خارجی است.با توجه به نقشی که سیاست خارجی در پیشبرد اهداف ملی دارد قطعا بایستی درارتباط با سیاست خارجی مجموعه نهادهایی که متولی بحث سیاست خارجی هستند هماهنگی صورت گیرد تا به درک مشترکی از منافع ملی برسیم.
شما در صحبتهایتان عنوان کردید که آقای روحانی تلاش دارد برجام را ازطریق متحدان اروپایی به نتیجه برساند. اما این درحالی است که با توجه به اظهارات ضد و نقیض درباره حفظ برجام از سوی اروپائیان و پیشنهاداتی که به تازگی از سوی آنها مطرح شده است و هشدارهایی که این روزها از سوی مسئولان دولتی مبنی بر خروج احتمالی ایران از برجام به دلیل کافی نبودن پیشنهادهای مطرح شده،چه شرایطی متوجه ایران خواهد بود. آیا با از بین رفتن برجام برگ برنده آقای روحانی ازبین نخواهد رفت ؟
آقای روحانیهماکنون در حال تست این موضوع است که آیا میتواند از طریق اروپائیان برجام را حفظ کند یا نه. قطعا و یقینا اگر منافع ما در ارتباط با حفظ برجام و مراودات مناسب با جهان خارج تامین شود، اولویت آقای روحانی باید این باشد که آن را حفظ کند. این درحالی است که هماکنون نیز در چنین مسیری قدم گذاشته و دراین چهارچوب عمل خواهد کرد اما اگر بههر حال، اروپائیان نتوانند برجام را حفظ کنند ودر مقام عمل، کاری از دست آنها برنیاید، قطعا ایران هم در توافقی که منافعش را تامین نکند باقی نخواهد ماند. به هر حال،توافق بخشهای مختلفی داشته است و اگر این توافق بماند نیاز به همکاری تمامی طرفهای توافق دارد و همه طرفهای مذاکره باید تلاش کنند اهداف مورد نظر در برجام پیش رود در غیر اینصورت معنا ندارد ایران بهطور یکجانبه در توافقی باقی بماند که طرفهای دیگر توافق آن را اجرا نمیکنند. دغدغه ایران این است که بتواند از طریق برجام راهی برای ارتباط با خارج و توسعه کشور و عادی شدن ارتباطات اقتصادی با دنیا ایجاد کند. بنابراین اگر برجام بتواند با همکاری اروپائیان به این هدف برسد، اولویت ایران نیز ماندن در برجام است اما اگربرجام نتواند اهداف را تامین کند، قطعا ایران هم دراین مسیر تجدیدنظر خواهد کرد.
این تجدید نظر به معنای خروج ایران از برجام نخواهد بود ؟
اگر ایران نتواند به اهداف خود دست پیدا کند قطعا همانطوری که رئیس جمهوری نیز صراحتا اعلام کردهاند از برجام خارج خواهد شد.
در صورتیکه ایران از برجام خارج شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ به نظر شما درچنین شرایطی عملکرد آقای روحانی زیر سئوال نخواهد رفت ؟
بهنظر میرسد در شرایط فعلی تا جایی که امکان دارد اولویت آقای روحانی باید حفظ برجام و ماندن در آن باشد.بههر حال خروج از برجام تبعات منفی زیادی برای کشور دارد.
مثلا چه تبعاتی؟
بازگشت تحریمهای شورای امنیت از جمله تبعات خروج از برجام خواهد بود.درست است در شرایط فعلی که آمریکا از برجام خارج شده، سختیهایی برای کشور ایجاد شده اما در وضعیتی نیستیم که تحریمهای شورای امنیت را داشته باشیم و به دوران قبل از برجام برگردیم. در مجموع شرایط بهتری نسبت به تحریمهای شورای امنیت داریم. با این حال، بهنظر میرسد گزینه اول ایران همچنان حفظ برجام و تلاش در جهت متعهد کردن امضاء کنندگان برجام و اجرای توافق آن باشد و فعلا نباید راهی جز این مد نظر تصمیمگیرندگان در کشور قرار گیرد.
با توجه به این اظهارات چقدر معتقدید که عملکرد آقای روحانی در حوزه سیاست خارجی قابل دفاع باشد؟
عملکرد آقای روحانی قابل دفاع است و درآن هیچ تردیدی نیست. نمره آقای روحانی در عرصه سیاست خارجی 20 است.ایشان تمام تلاش خود را برایث بهنتیجه رساندن برجام انجام داده وشرایط نسبتا خوبی را در کشور ایجاد کرده است اما در مجموع آنچه که هماکنون پیش آمده است دیگر ربطی به آقای روحانی ندارد. کارشکنی آمریکاییها و مزاحمتهایی که برای ایران و برجام ایجاد شده است خیلی مرتبط با عملکرد آقای روحانی نمیشود. ضمناینکه اگر اختیارات کامل سیاست خارجی دست آقای روحانی بود، شرایط بهتری رقم میخورد.
شما گفتید که دولت روحانی تلاش خود را برای اجرای برجام کرده است و شرایط فعلی ربطی به ایشان ندارد. اما بالاخره فشارهای ناشی از آن به دولت روحانی وارد میشود. علت از نگاه شما چیست؟
آنهایی که به آقای روحانی فشار وارد میکنند ،اختیارات کامل هم به او بدهند تا مشکلات سیاست خارجی را حل کند.
*این گروهها از نگاه شما چه کسانی هستند و چرا به دولت روحانی فشار میآروند؟
اینها گروههای ذینفوذ و دارای قدرت هستند که در مراکز تصمیمگیری نهادها هستند. کسانی که صداوسیما و رسانه در اختیار دارند.حتی برخی از نمیاندگان مجلس نیز از جمله گروههای فشار به دولت هستند. در مجموع فکر میکنم آنها که سیاست را میدانند متوجه میشوند چه کسانی کنار و مقابل آقای روحانی قرار دارند.کسانی که در سالهای گذشته ایستادند و اجازه ندادند آقای روحانی اختیار عمل کامل را داشته باشد. آنهایی که با به سرانجام رسیدن برجام میگفتند دلواپس هستند.همانها زمانی که آمریکا از برجام خارج شد بازهم دلواپس هستند. مشخص نیست با ماندن آمریکا در برجام دلواپس هستند یا با بهنتیجه رسیدن برجام. بههر حال اینا گروهها هدفشان مخالفت با آقای روحانی است و توجهی به اهداف ملی ندارند و همواره بهعنوان تاراجی در مقابل دولت عمل کردهاند.این درحالی است که اگر دولت اختیارات کامل را در سیاست خارجی عهدهدار بود میتوانست نتایج خیلی بهتری را بدست آورد.
طبق گفتههای شما اگر دولت اختیارات کاملی داشت، نتایج بهتری هم میتوانست بدست آورد. اما مشکل اصلی ما در شرایط فعلی سرنوشت مبهم برجام است...
ورود برخی از متغییرهای خاص جز اینکه دولت را در مسیر پیشبرد منافع ملی محدود میکند نتیجه دیگری را بهدنبال نخواهد داشت. البته نمیخواهم کارشکنیهای آمریکا را نادیده بگیرم اما اگر دولت روحانی اختیارات کاملی در حوزه سیاست خارجی داشت حتی میتوانست جلوی کارشکنی آمریکاییها را هم بگیرد.
خروج آمریکا از برجام یک مساله است. فشارهایی که از جناحهای مختلف به دولت وارد میشود مساله دیگر است. این مسائل چه تبعاتی برای کشور دارد؟
این فشارها جز آسیب به منافع ملی نتیجه دیگری ندارد. برای همین هم دولت باید بتواند از شرایط بحرانی عبور کند .تحقق این هدف تنها با مدیریت کردن بحران عملیاتی میشود. اگر قرار باشد آمریکاییها برای دولت بحران ایجاد کنند، عدهای هم در داخل کشوربرای دولت روحانی براین بحرانها دامن بزنند قطعا توان مدیریت بحران دولت به حداقل ممکن کاهش مییابد و منافع ملی از بین خواهد رفت.
برخی معتقدند که عملکرد آقای روحانی در سیاست خارجی تنها در حوزه برجام محدود شده است. شما چقدر با این رویکرد موافقید؟
من این را قبول ندارم. آقای روحانی در حوزههای دیگر هم وارد شد اما برجام آنقدر اهمیت داشت که اگر ایشان کل وقتشان را هم برای برجام میگذاشتند هیچ ایرادی به او وارد نبود.آقای روحانی دولت را درشرایطی تحویل گرفت که تحت اعمال شش قطعنامه شورای امنیت بود. دولت مثل یک فردی بود که طناب دار به گردنش آویخته شده بود و این طناب باید با برجام پاره میشد. آقای روحانی راهی جز این نداشت.کسانی که میگویند تلاش آقای روحانی تنها در حوزه برجام بوده است حتما این را نمیدانند که برجام چقدر در کشور تاثیر گذار بوده است و ما در چه شرایطی بودیم.آنها هدفهای سیاست خارجی را نمیفهمند.
یعنی شما معتقدید که تمرکز آقای روحانی در توافق برجام و تحقق آن راه درستی بوده است و ایرادی به عملکرد ایشان وارد نیست...
قطعا آقای روحانی بایستی تمام تلاش خود را درجهت برجام انجام میداد. کشوری که تحت تحریم شورای امنیت است، اولین گام این است که از این تحریمها خارج شود. آقای روحانی بیراهه نرفت. چرا که کلید حل مشکلات حوزه سیاست خارجی و مسائل اقتصادی در حل بحران هستهای بوده است.بنابراین آقای روحانی باید برای تحقق برجام حرکت میکرد و راه درستی رفته است.
شما گفتید که آقای روحانی در بخشهای دیگر هم غیر از برجام تلاش کرده است. این بخشها چه هستند؟
بله آقای روحانی دربخشهای دیگر هم تلاش کرده است اما قطعا بخش قابل توجهی از انرژی دولت معطوف به نتیجه رساندن برجام بوده و مسیر درستی هم بوده است.به هر حال برجام نسبت به سایر مسائل شاه کلید بوده است. رابطه با افغانستان و عراق اهمیت زیادی نسبت به برجام ندارد ضمناینکه اهمیت برجام با اهمیتتر از رابطه با کشورهای هسایه است.این به معنای این نیست که روابط خوبی با کشورهای همسایه نداشته باشیم اما برجام آنقدر اهمیت داشته است که نسبت به مسائل دیگر اولویت پیدا کند.
حتی اگر به نتیجه نرسد؟
حتی اگر به نتیجه نرسد. من نمیدانم تحلیل شما از اینکه برجام به نتیجه نرسد چیست؟ آیا منظورتان این است که بار دیگرتحت اعمال تحریمها و جنگ برویم؟ راه دیگری نداریم. بهنظر میرسد تنها برگ برنده برای پیشبرد منافع کشور مذاکره است و راه دیگری جز مذاکره نداریم.یا بایستی جنگ کنیم که مشخص است چه نتایج ناگواری را برای ما بهدنبال خواهد داشت یا باید تن به تحریم دهیم که با وضعیت بیکاری و فقر در کشور فکر میکنم به هیچ وجه نباید به نتیجه نرسیدن برجام فکر کرد چرا که راهی جز ادامه مذاکرات نیست اما مذاکرات باید در چهارچوبی باشد که منافع ما را تامین کند؛ چهارچوبی که دولت روحانی هم درهمین مسیر حرکت میکند.
در شرایط فعلی دفاع از آقای روحانی چقدر ضرورت دارد؟
قطعا هر ایرانی و وطنپرستی باید از دولت روحانی دفاع کند.کسانی که بخواهند درمسیر حمایت از دولت کارشکنی کنند و دولت را با بحران روبرو کنند به منافع ملی خیانت و با دشمنان ملت ایران همسویی کردهاند.در شرایط فعلی که آمریکا، اسرائیل و عربستان دشمنان بینالمللی و منطقهای ما در صدد فشار به دولت روحانی هستند ، هر گروه و جناحی که بخواهد به دولت فشار وارد کند قطعا در مسیر خاص دشمنان ملت ایران حرکت کرده و به کشور خیانت کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید