تحریم‌های ترامپ و سرنوشت کشاورزی در ایران
یورش به میراث اوباما در هتل کوبورگ
شیوه مذاکره در تهران، رومی یا زنگی؟
«امیدها در هتل کوبورگ بر باد خواهد رفت.» این جمله تیتر سرمقاله شمی‌شالو در هاآرتص است، او می‌نویسد: «تاریخ به شکل کمدی تکرار شده و درست در هتلی که میراث اوباما (برجام) امضا شد، حالا باید منتظر مرگ آن باشیم.»
ترامپ در سه حرکت بازی را به هم زده است. او ابتدا در هفته گذشته در یک توییت نوشت: «من فکر می‌کنم توافق هسته‌ای با ایران وحشتناک است. اما تیلرسون فکر می‌کند برجام ایراد چندانی ندارد.»
چند روز بعد ترامپ زمانی که وزیر خارجه‌اش در سفر آفریقایی بود، او را از کار برکنار کرد. رئیس‌جمهور آمریکا سپس مهلتی برای سه قدرت اروپایی، بریتانیا، آلمان و فرانسه تعیین کرد که ایرادات برجام را برطرف کنند یا اینکه ایالات‌متحده آمریکا از برجام خارج می‌شود. بازی ترامپ اروپایی‌ها را به تکاپو انداخت تا راهی برای نجات برجام بیابند. هدف الحاقیه جدید نظارت بر تأسیسات نظامی ایران برای محدود کردن برنامه موشکی تهران و همچنین محدودیت دائمی غنی‌سازی اورانیوم با تغییر «بند غروب» برجام است.
حالا پس از مذاکراتی طولانی و دشوار، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشته است: بریتانیا، انگلستان و فرانسه مجموعه‌ای تازه از تحریم‌ها را علیه تهران اعمال خواهند کرد.
تصمیم بر سر دوراهی
ایران بر سر یک دوراهی قرار گرفته است. عباس عراقچی پیش از سفر به وین در پارلمان رو به نمایندگان می‌گوید: «دو راه پیش روی ماست، یا ماندن در برجام با آمریکا یا خروج از آن همراه با آمریکایی‌ها.» دیپلمات‌های ایرانی هرکدام از این دو مسیر را انتخاب کنند، راهشان سخت و صعب‌العبور خواهد بود. در یک‌سو ادامه برجام و پذیرفتن الحاقیه‌های جدید است که در این صورت مخالفان تندروی حسن روحانی در داخل کشور، توپخانه انتقادات و کارشکنی‌ها را علیه دولت آتش می‌کنند و در سوی دیگر و در انتهای جاده خروج از برجام، تحریم‌های سخت ترامپ و شرکایش پیش‌روی ایران قرار گرفته است.
به تعبیر برایانت هریس گزارشگر المانیتور «رگباری از لوایح در انتظار تهران است» که هزینه‌های زیادی را بر کشور تحمیل خواهد کرد. درنهایت هم این تهران است که متهم به خروج از گفت‌وگوهای دیپلماتیک شده و غرب در یک موضع اخلاقی در پنل‌های مذاکرات آینده، این‌گونه القاء خواهد کرد که ما خواستیم اما تهران دست ما را پس زد!
سفید یا سیاه؟
در تهران برخی صداهای بلند می‌گویند، دیگر ادامه راه در مسیر خاکستری امکان‌پذیر نیست. حسن روحانی هم گاهی همین حرف‌ها را باور می‌کند. او یک‌بار در یکی از نشست‌های کابینه رو به وزرایش گفته بود: «بعضی‌اوقات باید شرایطی پیش بیاید تا همه هر چه در دل دارند، بیرون بریزند.»
تندروها هم آتش‌بیار این معرکه عجیب شده و در روزنامه‌هایشان می‌نویسند: «در مقابل ترامپ و طرح‌های بلندپروازانه‌اش در خاورمیانه باید یا زنگی زنگ باشی یا رومی روم. یا شکست یا پیروزی!»
اما آیا ادامه راه برای ایران همان بازی سیاه‌وسفید است؟ پاسخ منفی است. دیپلمات‌های کهنه‌کار که بالا و پایین‌های مذاکره را زیاد دیده‌اند، باید به دنبال راه‌حل‌های میانه‌تری در حفظ برجام بگردند. روحانی این روزها بیش از گذشته به یک‌صدای رسا و مطمئن برای حفظ برجام نیاز دارد. درست شبیه روزی که رو به مخالفانش گفت: «مذاکره‌هراسانی که بزدل سیاسی هستند تا حرف مذاکره پیش می‌آید می‌گویند ما می‌لرزیم.»
رئیس‌جمهور به‌خوبی می‌داند بازگشت به گذشته با توصیه تندروها بدترین انتخاب ممکن برای ایران خواهد بود. یک نگاه کوتاه به وضعیت اقتصادی ایران تا پیش از سال 92 آینه تمام‌نما از سرنوشت «ایران بدون برجام» است.
گزارش تحریم کشاورزی ایران
خروج از برجام تنها منجر به تحریم ساختارهای نظامی ایران نخواهد شد، بلکه تحریم نفتی، ارکان اصلی اقتصاد ایران را دوباره نشانه خواهد گرفت. اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت تولید داخلی افزایش یابد، اما به تعبیر عیسی کلانتری، دبیر خانه کشاورز، در بلندمدت نارسایی‌های بیشتری را پدید خواهد آورد؛ زیرا تقاضا بالا رفته و به موازات آن عرضه، کاهش شدیدی پیدا می‌کند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 92 در گزارشی از وضعیت بخش کشاورزی ایران در دوران تحریم می‌نویسد: «در دوران روابط خصمانه، راه‌های مبادلات پولی و بانکی بسته شده و بررسی کالاهای عمده وارداتی نیز نشان می‌دهد این کالاها همگی از کالاهای حساس و مهم برای کشور هستند، کشور در هیچ‌کدام از آن‌ها به خودکفایی کامل نرسیده و در مورد برخی از آن‌ها نظیر روغن و کنجاله وابستگی شدید وارداتی داشته است.»
روحانی به‌خوبی به چشم‌انداز ناامیدکننده تحریم‌ها واقف است. می‌داند اگر بذر امید را در شوره‌زار پیشرو نکارد، بازی به سود پوپولیسم در ایران رقم خواهد خورد؛ اما تنها پالس مثبت تهران کافی نیست، البرادعی در خاطراتش می‌نویسد: «سال 2006 تهران آماده مذاکره بود، اما ناگهان بوش آن‌ها را محور شرارت خواند و همه‌چیز به هم‌ریخت.»
اروپایی‌ها پس از نطق بوش سعی کردند با دادن امتیازاتی ایران را در مذاکرات حفظ کنند، اما دیگر همه‌چیز از دست‌رفته بود. مدتی بعد شهردار تهران پیروز انتخابات ریاست‌جمهوری شد و سرنوشت ارتباط غرب با تهران به کلی مسیر دیگری را طی کرد.
ماکرون، مرکل و ترزا می٬ سران کشورهای فرانسه٬ آلمان و انگلستان به خوبی می‌دانند تحریم‌های جدید احتمالی، خروج از برجام یا هر نوع اقدام تنبیهی جدید غرب علیه تهران، سیکل باطل عبور از میانه‌روها به سوی تندروها در فضای سیاسی ایران است. در ایران هم اجماع اصلی به سمت مذاکرات طولانی‌تر برای گرفتن امتیازات بیشتر است.
در چنین فضایی سفر پیش‌بینی‌نشده وزیر خارجه عمان به تهران برای باز کردن کانال مسدودشده مذاکره با ترامپ؛ مذاکره حوثی‌ها با مقامات ریاض در کویت یا حتی شیوه بسته شدن لیست ائتلاف نصر در انتخابات پارلمانی عراق می‌تواند برگ‌های آس بازی نهایی ایران در پروژه «نجات برجام» باشد.
دیدگاه تان را بنویسید