کشاورزی می‌تواند دیپلماسی منطقه را فعال کند

سفیر سابق ایران در چین معتقد است در فضای سیاست‌زده خاورمیانه می‌توان با ابزارهای غیرسیاسی مانند کشاورزی و محیط‌زیست، درهای سیاست را باز کرد، البته چنین اقدامی به اعتماد‌سازی‌های بلندمدت نیاز دارد.

علی خرم، نماینده سابق ایران در سازمان ملل در گفت‌وگو با ایانا، در تشریح سیاست‌های منطقه‌ای در خاورمیانه، گفت: خاورمیانه فضای سیاسی دارد. برخلاف سایر نقاط که اقتصاد، محیط‌زیست و سیاست تفکیک شده است، در خاورمیانه همه‌چیز از عینک سیاست دیده می‌شود. به‌عنوان نمونه عربستان وقتی با ایران مشکل سیاسی پیدا می‌کند، حاضر نیست درباره اقتصاد یا محیط‌زیست و بحران‌های دیگری که این کشور را تهدید می‌کند، وارد گفت‌وگو شود.

وی ادامه داد: برای مثال در بحران سیاسی قطر، ریاض همه درها را به سوی دوحه بست و اجازه نداد روزنه‌ای برای گفت‌وگو و تبادل نظر باقی بماند.

دیپلمات سابق وزارت خارجه ادامه داد: وقتی بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج شد، دو طرف سعی کردند زیر سایه برگزیت با یکدیگر راه‌های تعاملی را افزایش دهند. در غرب هیچ‌گاه درها به سوی مذاکره بسته نمی‌شود، اما در خاورمیانه دشمنی‌ها عمیق است.

علی خرم با اشاره به بحران محیط‌زیستی در خاورمیانه و بحران خشکسالی در این منطقه در دهه آینده، بیان کرد: نباید امیدوار باشیم که به‌راحتی بتوان دیپلماسی آب را در منطقه پیش برد اما باید توصیه کرد وزارت امور خارجه برای مذاکرات تلاش کند تا بخش‌های غیرسیاسی مانند محیط‌زیست، کشاورزی و سایر وزارتخانه‌های غیرسیاسی، بخش‌های سیاسی را تحت‌فشار قرار دهند تا احتمال باز شدن درهای مذاکره بیشتر شود.

وی یادآور شد: از زمانی که آقای روحانی روی کارآمد، بحث برجام 2 و 3 را تحت لوای گفت‌وگوی منطقه‌ای پیش برد، اما پیام روحانی در منطقه درست شنیده نمی‌شود؛ زیرا همسایگان تمایلی برای مذاکره با تهران ندارند و لابی‌های عربی و عبری، این کشورها را به سوی نزدیکی بیشتر به واشنگتن و تل‌آویو سوق می‌دهد.

استاد ارشد روابط بین‌الملل با اشاره به راهکارهای حل بحران‌های سیاسی در خاورمیانه، افزود: فضایی در منطقه به وجود آمده که همسایگان، تهران را نه به‌عنوان حلال مشکلات، بلکه بخشی از خود مشکل ترسیم می‌کنند. برای عبور از این مرحله نیاز به اعتماد‌سازی داریم و باید فضای مسموم را استریلیزه کرد و در یک پروسه 10 ساله به نتیجه رسید./