کشت کلزا ضامن پایداری تولید و کمک به امنیت غذایی

به گزارش خبرنگار ایانا از خوزستان، مراسم روز مزرعه ملی کلزا با هدف انتفال آخرین یافته‌های تحقیقاتی به کشاورزان، با حضور سید باقر محمودی معاون سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کیخسرو چنگلوایی رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان و دیگر مسئولان کشوری و استانی، در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد دزفول برگزار شد.

کیخسرو چنگلوایی در این مراسم با بیان اینکه امروزه جوامع بشری در دنیا با ۳ مشکل تامین مواد غذایی از نظر کمی، کیفی و در دسترس بودن مواجه هستند، اظهار نمود: در حال حاضر یک میلیارد نفر در دنیا از گرسنگی حاد رنج میبرند و دو میلیارد نفر دچار سوء تغذیه هستند.

وی با اشاره به اینکه مردم  ۳۴ کشور در دنیا قادر به تامین انرژی روزانه و غذا نیستند، افزود: ۲۵ درصد کودکان جهان به دلیل سوء تغذیه رشد کافی ندارند.

چنگلوایی ادامه داد: درآمد بیش از یک میلیارد نفر در دنیا روزانه کمتر از یک دلار است که ۸۸ درصد آنها در آسیا و آفریقا زندگی می‌کنند و طی پیش بینی‌های انجام شده تا سال ۲۰۵۰ جمعیت دنیا به بیش از ۹ میلیارد نفر خواهد رسید که برای تامین غذای این تعداد، باید به اندازه ۱۰ هزار سال گذشته غذا تولید شود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان با اشاره به اینکه منابع تولید آب و خاک محدود هستند، عنوان کرد: ما راهی جز افزایش عملکرد در واحد سطح از طریق آموزش کارهای ژنتیکی با استفاده از اقلام پرمحصول و متحمل به شرایط نامساعد اصلاح الگوی کشت و رعایت تناوب نداریم تا بتوانیم تامین غذا و پایداری تولید را داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه از جمله محصولاتی که می‌تواند متضمن پایداری تولید و کمک به امنیت غذایی باشد، دانه‌های روغنی و مهمترین آنها دانه کلزا است، بیان کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اقدامات موثری در زمینه دانه‌های روغنی انحام شده و دستاوردهایی خوبی نیز به همراه داشته است اما در بحث روغن، حدود ۸۴ درصد به واردات وابستگی داریم که با وجود این میزان ظرفیت و منابع در ایران، خوشایند نیست.

چنگلوایی گفت: این وابستگی به واردات روغن موجب خروج سالیانه حدود 3.5 تا ۴ میلیارد دلار ارز از کشور می‌شود که از محل واردات روغن کشور موجب ایجاد 3 میلیون شغل در خارج از کشور خواهد شد.

وی روغن‌های وارداتی را ناسالم خواند و عنوان کرد: اکثر روغن‌های وارداتی حاوی پالم و افزودنی‌هایی هستند که برای سلامتی مضر بوده و برای بازگشت سلامتی پس از مصرف آنها هزینه‌های زیادی به خانواده تحمیل می‌شود.

چنگلوایی سرانه مصرف روغن و کنجاله را در ایران ۱۹ کیلوگرم عنوان کرد و گفت: میزان مصرف روغن و کنجاله در دنیا ۱۲ کیلوگرم است و ما بیش از سرانه مصرف در دنیا مصرف می‌کنیم که ما علاوه بر واردات روغن خام، ناچار هستیم برای تامین خوراک دام و طیور خود کنجاله نیز وارد کنیم.

وی با تاکید بر این نکته که در بین دانه‌های روغنی تنها گیاهی که می‌تواند ما را به حداکثر خودکفایی برساند، کلزا است، اشاره کرد: کلزا یک گیاه پاییزه است در حالیکه دانه‌های دیگر به دلیل کشت تابستانه محدویت‌های منابع آب دارند همچنین این گیاه با گندم شباهت‌های زیادی داشته و هر دو در رژیم زمستانه هستند و دوره رشد آنها تقریبا برابر است و حداکثر استفاده را از آب سبز ( آب باران) می‌کند؛ کلزا دامنه بسیار وسیع سازگاری دارد و ادوات کاشت مشترکی نیز با گندم دارد.

چنگلوایی اضافه کرد: از جمله مزایای کاشت دانه روغنی کلزا می‌توان به کاهش وابستگی واردات روغن، اقتصادی بودن و درآمد بسیار بالای همچنین بیشترین افزایش قیمت این گیاه طی سال‌های گذشته، ارزش دو برابری نسبت به گندم، اثر مستقیم بر عملکرد محصول بعدی و تامین علوفه از طریق کنجاله این دانه روغنی که درصد زیادی انرژی و پروتئین دارد، اشاره کرد.

وی عنوان کرد: از ۵ تن دانه کلزا  ۲ هزار و ۳۰۰ لیتر روغن به دست می‌آید که این میزان روغن می‌تواند در مصارف خوراکی، صنعتی، بهداشتی و دارویی مورد مصرف قرار گیرد.

چنگلوایی با اشاره به کیفیت روغن به دست آمده از کلزا، تصریح کرد: این روغن نسبت به دیگر روغن‌ها، کمترین درصد اشباع، بیشترین میزان اوریک اسید، حاوی ویتامین‌های امگا ۳ و ۹ و آنتی اکسیدان قوی E و نقطه دود و اشتعال بالا برای مصارف آشپزی است.

عالی‌ترین مقام سازمان جهاد کشاورزی خوزستان ادامه داد: به دلیل ویژگی‌های آشکار و پنهان، دانه روغنی کلزا توسعه بسیار خوبی در دنیا پیدا کرده به صورتی که ۷۰ درصد سطح زیر کشت در کشور کانادا، ۳۰ درصد در چین، ۲۰ درصد در هند و ۱۷ درصد اتحادیه اروپا به دانه روغنی کلزا اختصاص یافته ولی متاسفانه با وجود تلاش‌های زیادی که در ایران صورت گرفته، تنها 2.5 درصد سطح زیر کشت اراضی، مربوط به دانه روغنی کلزا است که نسبت به متوسط جهان( 13.5درصد) عقب هستیم.

وی با بیان اینکه در استان خوزستان در خصوص کشت کلزا به مرز ۹ درصد رسیدیم، یاد آور شد: در استان خوزستان طی سال‌های گذشته بخصوص از سال ۹۲، با تلاش همکاران در بخش‌های اجرا، تحقیقات و کشاورزان سخت‌کوش، از نظر افزایش سطح زیر کشت دانه روغنی کلزا  روند صعودی و قابل قبولی داشته‌ایم و سطح زیر کشت کلزا از ۲ هزار و ۸۶۰ هزار هکتار در سال زراعی 92-91 به ۵۷ هزار هکتار در سال جاری رسیده است همچنین از نظر عملکرد دانه نیز از ۴ هزار و ۳۰۰ تن در سال زراعی ۹۱-۹۲ به ۴۹ هزار تن در سال جاری رسیده‌ایم و با توجه به سطح زیر کشت، پیش‌بینی میکنیم به تولید ۱۲۰ هزار تن برسیم.

وی درخصوص ضریب خود اتکایی در استان خوزستان گفت: ما به طور متوسط ۱۶ درصد خود اتکایی در کل کشور داریم که امسال به ۲۵ درصد رسیده است این در حالی است که در سال 92-91  قادر به تامین 2.5 درصد روغن مورد نیاز استان بودیم که امسال با توجه به سطح زیر کشت و برداشت در سال آینده، به خودکفایی ۵۸ درصدی روغن در استان خواهیم رسید.

چنگلوایی در خصوص کشت دانه روغنی کلزا در سال جاری خاطر نشان کرد: برای اولین بار کشت توام کلزا و نیشکر  در ۱۶۰ هکتار از اراضی کشت و صنعت دهخدا در خوزستان انجام شده است و موجب افزایش کارایی آب به میزان ۱۸ درصد شده است.

وی ادامه داد: این نوع کشت علاوه بر ارتقاء بهره‌وری آب، افزایش درآمد به ازای هر هکتار ۷ میلیون تومان (۲۲ درصد افزایش درآمد) و کم کردن عملیات برای کشت بعد را به همراه داشته است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان با تاکید بر اینکه اگر طی یک برنامه ۳ ساله بتوانیم ۳۰ هزار هکتار را به این روش به کشت توام کلزا و نیشکر اختصاص دهیم، شاهد افزایش تولید کلزا تا ۴۵ هزار تن با همین میزان مصرف آب و خاک خواهیم بود، گفت: در کشت امسال به وضوح شاهد افزایش سرانه کشت کلزا در خوزستان هستیم که بی نظیر بوده و در همه شهرستان‌ها فراگیر شده است، با این روند روبه رشد پیش بینی شده است در افق ۱۴۰۲ به کشت ۱۲۰ هزار هکتار دانه روغنی کلزا برسیم که در آن صورت میتوانیم بگوییم به نُرم جهانی کشت دانه‌های روغنی پاییزه دست پیدا خواهیم کرد.

چنگلوایی ضمن اشاره به تولید بذر کلزای بهاره در کشور، تاکید کرد: بیش از ۹۵ درصد بذر هیبرید کلزای بهاره کشور در خوزستان تولید می‌شود.

وی با اشاره به حذف ردیف اعتباری دانه کلزا، تاکید کرد: نیاز است که وزارت جهاد کشاورزی در بازگرداندن این ردیف بودجه اعتباری تلاش کند.

چنگلوایی ادامه داد: در کنار توسعه سطح اراضی زیر کشت کلزا نیاز است صنایع نیز توسعه پیدا کنند و به سرمایه گذاران در این امر وام های بدون بهره و یا کم بهره پرداخت شود.

عالی‌ترین مقام جهاد کشاورزی خوزستان در ادامه ضمن تاکید بر آموزش و مدیریت زراعی مزارع عنوان نمود: کلزا کار برتر کشور در مناطق گرمسیری با ۵/۵ تن عملکرد در سی و چهارمین دوره انتخاب کشاورزان نمونه کشوری از استان خوزستان انتخاب شده است و این بدان معناست که اگر در استان به طور متوسط بتوانیم ۷۰ درصد میزان عملکرد کلزاکار برتر را کشت کنیم شاهد تولید ۹۰ هزار تن کلزا با ارزش ۴۲۰ میلیارد تومان، تنها با مدیریت زراعی خواهیم بود.

چنگلوایی در پایان تصریح کرد: امیدواریم با فعالیت‌های آموزشی، تحقیقاتی و ترویجی بتوانیم در زمینه تولید روغن نیز مانند تولید گندم حرفی برای گفتن در کشور داشته باشیم و طرحی مانند پروژه ملی گندم بنیان برای کلزا نیز انجام شود.

لازم به یادآوری است، در پایان این‌ برنامه از کشت و صنعت های شمال استان خوزستان که مراحل تولید بذر در آنها انجام ‌میشود، بازدید به عمل آمد.