راست افراطی در برابر سهم دریا

اسلوونی و کرواسی دو عضو جوان اتحادیه اروپا بر سر منافع خود در دریای آدریاتیک به اختلاف خورده‌اند. دریای آدریاتیک پهنه‌ای آبی در سمت شمالی دریای مدیترانه است که شبه‌جزیره آپنین را از شبه‌جزیره بالکان جدا می‌کند. همواره اتحادیه اروپا از کشورهایی که تقاضای عضویت در این مجموعه را دارند، می‌خواهد تا پیش از عضویت در این اتحادیه، اختلافات مرزی خود را با سایر کشورها حل کنند، اما اسلوونی و کرواسی بدون طی کردن این پروتکل به اتحادیه اروپا پیوسته‌اند. از 29 دسامبر سال گذشته هر دو کشور مقرهای کوچک پلیس مرزی را در دریا راه‌اندازی کرده‌اند و احتمال درگیری نظامی میانشان وجود دارد. ملی‌گرایان افراطی در هر دو کشور در تبلیغات سیاسی خود می‌گویند که «حتی یک اینچ از مرز دریایی خود را نباید از دست داد.» و اتحادیه اروپا نیز معتقد است تا زمانی که راه‌حل‌های نظامی از سوی هر دو کشور روی میز قرار دارد، دسترسی به هیچ راه‌حل دیپلماتیک میان آن‌ها، امکان‌پذیر نیست.

 در سال 1991 (سالی که هر دو کشور اسلوونی و کرواسی استقلال خود را اعلام کردند) اتحادیه اروپا یک گروه داوری تشکیل داد. در حکم صادره مشخص‌شده بود که مرزهای جمهوری‌های تشکیل‌دهنده یوگسلاوی سابق، مرزهای ملی کشورهای جدید باشد. اما با اینکه مرزهای خارجی یوگسلاوی مشخص بود، مرزهای داخلی جمهوری‌ها چندان شفاف نبود. مناطق بسیاری وجود داشت که تا پیش از فروپاشی یوگسلاوی، جمهوری‌ها نسبت به آن بی‌تفاوت بودند. اما درست روز پس از فروپاشی و اعلام استقلال، اسلوونی اعلام کرد که نحوه دسترسی‌اش به آب‌های دریای ادریاتیک در برابر دو کشور کرواسی و ایتالیا برایش بسیار اهمیت دارد.

پس از پیوستن اسلوونی به اتحادیه اروپا در سال 2004 این کشور با همسایه خود کرواسی بر سر میز مذاکره نشست تا به توافقی درباره اختلافات خود در مرزهای آبی برسد. اما در سال 2009 اسلوونی این توافق را کنار گذاشت. سال 2013 با پیوستن کرواسی به اتحادیه اروپا هر دو کشور پذیرفتند تا با یکدیگر به توافق برسند. اما جالب آنکه پس از یک سری مذاکرات طولانی میان نمایندگان حقوقی دو کشور زیر نظر کمیسیون داوری اتحادیه اروپا، این بار کرواسی این پروسه را رها کرد. با این‌وجود دادگاه حل اختلاف به کار خود ادامه داد و در ماه ژوئن سال 2017 درباره 29 نقطه مرزی زمینی و دریایی حکم صادر کرد و باوجود عدم شرکت کروات‌ها در این مذاکرات، حکم اعلام‌شده از سوی کمیسیون اتحادیه اروپا به مدت 6 ماه از سوی دو کشور اجرا شد.

اختلافات در خلیج پیران به شدت حاد شده است. دادگاه به اسلوونی اجازه داده تا به میزان 80 درصد از خلیج را مورد بهره‌برداری قرار دهد. ضعف دولت کرواسی در روابط دیپلماتیک باعث شده تا اسلوونی ماهیگیران کروات را تحت‌فشار قرار داده و اجازه ماهیگیری در آب‌هایش را به آن‌ها ندهد. البته زاگرب تنها با اسلوونی اختلاف مرزی ندارد. این کشور با مونته‌نگرو، بوسنی و صربستان نیز اختلافات مرزی دارد. کمیسیون اروپا در تاریخ 8 ژانویه اعلام کرد هرگز اشتباهی که بر سر عضویت اسلوونی و کرواسی انجام داده تکرار نخواهد کرد و اجازه نمی‌دهد کشورهایی که با سایر همسایگانشان اختلافات مرزی دارند، به عضویت این اتحادیه درآیند. جداسازی کشورها در بالکان بسیار دشوار است. و جالب آنکه راست افراطی با شعارهای ناسیونالیستی، انتخابات این کشورها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. اختلافات مرزی در اتحادیه اروپا، دموکراسی را تحت‌تأثیر قرار داده و در حال حاضر اتحادیه اروپا تا زمانی که کرواسی اختلافات مرزی‌اش را با مونته‌نگرو حل نکند، از دادن ویزا به یک‌ میلیون و هشتصد هزار شهروند کوزوو خودداری کرده است.

منبع: اکونومیست