ابتکارهای جهانی برای کنترل ترافیک

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده که 92 درصد از جمعیت شهرنشین جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که هوای آن سمی و آلوده است. بر اساس آمار این سازمان، تاکنون در جهان 6 میلیون نفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند

ترافیک علاوه بر مشکلات زیست‌محیطی، بر اقتصاد و کیفیت زندگی در شهرها تأثیرات مخربی گذاشته است. با این حال در سال‌های اخیر در شهرهایی که با آلودگی هوا دست‌وپنجه نرم می‌کنند، راهکارهای متفاوتی برای رهایی از این بحران اتخاذ شده که می‌توان به هزینه اضافه پارکینگ برای خودروهای دیزلی تا جلوگیری از تردد خودروهای شخصی در خیابان‌های اصلی اشاره کرد.

در کنار این راهکارها، می‌توان شاهد ابتکارهای متعددی در سراسر جهان برای کنترل ترافیک باشیم. به‌عنوان‌مثال، برخی شهرها برای کاهش ترافیک، انگیزه‌های مالی قوی داشته و سرمایه‌گذاری‌های ویژه‌ای را در استانداردسازی بخش حمل‌ونقل عمومی انجام داده‌اند.

سنگاپور ترافیک را تا سال 2020 به زانو درمی‌آورد

دولت سنگاپور قصد دارد با استانداردسازی سیستم حمل‌ونقل عمومی، با سرمایه‌گذاری 28 میلیارد دلاری، ترافیک شهری ناشی از تردد خودروها را تا سال 2020 به زانو دربیاورد. این شهر مدرن و هوشمند آسیایی اجازه افزایش تعداد خودروها و مجوزهای رانندگی را نمی‌دهد؛ چراکه هدفش کاهش 25 درصدی تردد اتومبیل‌های شخصی در خیابان‌های اصلی است.

سنگاپور در حال حاضر یکی از گران‌ترین شهرها برای داشتن اتومبیل است. رانندگان در این شهر باید گواهینامه خاص از دولت خریداری کنند و بابت آن مبلغ 50 هزار دلار بپردازند. در ضمن در مورد برخی رانندگان متخلف که مشمول جرائم سنگین شده‌اند یا اتومبیل آن‌ها دارای معاینه فنی معتبر نیست، لغو مجوز رانندگی صورت گیرد تا سایر شهروندان قادر به خرید خودرو و دریافت مجوز رانندگی باشند.

سازمان حمل‌ونقل سنگاپور اعلام کرده این تصمیم به دلیل افزایش حجم ترافیک و کمبود فضاهای خیابانی نسبت به تعداد خودروها است. مساحت سنگاپور بسیار کمتر از هوستون در ایالات‌متحده است، اما بیش از دو برابر آن با تراکم جمعیت روبه‌رو است.

شاید مؤثرترین راه‌‌ غلبه بر ترافیک شهری، افزایش هزینه‌ استفاده از خودروهای شخصی یا واقعی کردن این هزینه‌ها باشد؛ آن‌هم از طریق گرفتن عوارض در مناطق پرازدحام، دریافت عوارض از خودروهای کم سرنشین یا با استانداردهای کیفی پایین و واقعی کردن قیمت بنزین. بر اساس تجارب شهرهای بزرگ دنیا، یکی از موفق‌ترین سیاست‌های کاهش حجم ترافیک و آلودگی، وضع عوارض ترافیک است.

در این مورد می‌توان به باجه‌های اخذ عوارض در بزرگراه‌ها و روش‌های مدرن مانند سیستم‌های اخذ الکترونیکی عوارض در کشورهایی چون سنگاپور، انگلیس و هنگ‌کنگ اشاره کرد.

سنگاپور از سال 1987 از سیستم جدید الکترونیکی برای قیمت‌گذاری عوارض استفاده می‌کند. به گزارش سی ان ان؛ شیوه کارکرد به این صورت است که دستگاه‌هایی در درون خودروها تعبیه می‌شود تا در صورت عبور خودرو از دروازه‌های شبیه پل‌، مبلغ عوارض از کارت‌های اعتباری تعبیه‌شده درون دستگاه، کسر شود. در این سیستم جدید الکترونیکی، عوارض بر اساس زمان سفر در شبانه‌روز تغییر می‌کند.

جالب است پس از اجرای سیستم جدید الکترونیکی، بیش از ۶۰ درصد افرادی که سفرهای درون‌شهری داشتند، ترجیح دادند از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند. ضمناً پس از اجرای این طرح، ترافیک در نواحی محدودشده ۱۳ درصد کاهش‌ یافته است.

طرح بلندمدت دیگری از سوی مدیران شهری سنگاپور پیشنهاد شده؛ استفاده از ماهواره‌ها برای ردیابی تراکم ترافیک. به‌این‌ترتیب محاسبه می‌شود در پیک‌های ترافیکی، رانندگان چه میزان عوارض باید پرداخت کنند. سیستم ماهواره‌ای از سال 2020 به کار گرفته می‌شود.

پکن علاوه بر سنگاپور قبل از بازی‌های المپیک تابستانی 2008 مقررات زوج و فرد را برای کنترل ترافیک، در مورد خودروهای شخصی اعمال کرد و برای متخلفان 200 یوان جریمه در نظر گرفت. این طرح از سال 2008 در پکن دائمی شد و اصلاحاتی روی آن صورت گرفت. همچنین تردد 300 هزار خودروی قدیمی که جزو آلاینده‌های خطرناک محسوب می‌شدند، در پکن ممنوع شد. این ممنوعیت در خارج از پکن نیز به اجرا درآمد.

علاوه بر این، فروش پلاک خودرو در پکن از سال جاری میلادی (2018) سهمیه‌بندی شده است و هرماه فقط 17 هزار و 600 دستگاه خودرو در این شهر پلاک می‌شوند.

مقام‌های شهر پکن ابراز امیدواری کرده‌اند مردم به خرید خودروهای برقی کوچک و وسایل نقلیه الکتریکی مانند دوچرخه‌های باتری دار روی ‌آورند تا ضمن کاهش آلودگی در تردد شهری تسهیل شود.

مقامات شهری دهلی نو نیز برای کنترل آلودگی هوا استفاده از اتوبوس‌های شهری را رایگان کردند.

به دنبال افزایش سطح آلاینده‌ها در شهر دهلی ‌نو و آغاز طرح زوج و فرد خودروها، مقامات این شهر تصمیم گرفتند برای ترغیب افراد به استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی رفت‌وآمد با اتوبوس‌ها را رایگان کنند.

مقامات محلی دهلی‌ نو طرح زوج و فرد خودروها را از لندن الگوبرداری کردند و معتقدند با اجرایی شدن طرح زوج و فرد میزان آلودگی هوا ناشی از وسایل نقلیه به نصف کاهش پیدا می‌کند.

طرح ترافیک زوج و فرد در قلب اروپا

انتشار گازهای گلخانه‌ای و ذرات PM و اکسید نیتروژن که منجر به مشکلات قلبی عروقی و مشکلات تنفسی می‌شود، هشدار آژانس محیط‌زیست اروپا درباره 467 هزار مرگ زودرس در سال را به همراه داشته است.

به گزارش بی‌بی‌سی، پاریس ازجمله شهرهایی است که ترافیک وسایل نقلیه را از طریق روزهای زوج و فرد کنترل می‌کند. شرایط آب و هوایی پاریس همراه با افزایش غلظت آلاینده‌ها، منجر به این تصمیم‌گیری از سوی مدیران شهری شده است.

پاریس محدودیت‌های عددی را برای پلاک خودروها اعمال کرده است. البته این محدودیت‌های زوج و فرد فقط متعلق به خودروهای شخصی است. اتوبوس‌ها، تاکسی‌ها، ماشین‌های پلیس، وسایل نقلیه آتش‌نشانی از این قوانین معاف هستند. در صورت عدم رعایت این قوانین جریمه 22 یورویی منتظر رانندگان متخلف خواهد بود.

علاوه بر این؛ از ژانویه 2016 تاکنون وسایل نقلیه در پاریس حاوی برچسبی هستند که نشان می‌دهد میزان تولید آلودگی توسط آن‌ها در چه حد است. ضمناً تردد وسایل نقلیه قدیمی تولید شده قبل از سال 1997، از ساعت 5 و نیم صبح تا 7 عصر پاریس ممنوع است. همچنین کامیون‌هایی که قبل از سال 2001 تولید شده‌اند، اجازه تردد در ساعات کاری و اداری را ندارند.

لندن هم از این قوانین مستثنا نمانده و به گزارش اکسپرس، در حال حاضر تردد اتومبیل‌ها، خودروها و کامیون‌ها در مرکز شهر لندن از ساعت 7 صبح تا 7 عصر ممنوع است. فقط دوچرخه‌سواران مجاز به سفر در مراکز پرتردد این شهر در این ساعات هستند. رانندگان متخلف، باید جریمه‌ای بالغ بر 130 پوند پرداخت کنند.

کارشناسان معتقدند این ممنوعیت ترافیکی در لندن می‌تواند تلفات ناشی از تصادفات رانندگی را 50 تا 60 درصد کاهش دهد و منجر به افزایش کیفیت هوا شود. اجرای طرح زوج و فرد، افزایش ۶ درصدی استفاده از اتوبوس، ۱۲ درصدی استفاده از دوچرخه و ۶۶ درصدی دوچرخه‌سواری در درون نواحی دارای ممنوعیت ترافیکی را به همراه داشته است. به‌علاوه اجرای این طرح باعث کاهش ۲۰ درصدی انتشار گاز دی‌اکسید کربن و ۱۰ درصد دی‌اکسید نیتروژن و ذرات معلق در لندن شده است.

درحال حاضر محدوده طرح ترافیک لندن شامل نواحی غربی پایتخت از جمله محله‌های مرفه نشین کنزینگتون، چلسی و ناتینگ هیل می‌شود. خودروهای امداد، تاکسی‌ها و دوچرخه‌ها و خودروهای سبز ( هیبریدی) از پرداخت ورودی معاف هستند.

طرح قیمت‌گذاری الکترونیک در استکهلم سوئد نیز در حال اجراست. رانندگان برای ورود به مرکز شهر در تمام روزهای هفته، آن‌ها بین ساعات 6:30 تا 18:30 باید عوارض بپردازند. این عوارض شامل حال تاکسی‌ها، اتوبوس‌ها، اتومبیل‌های با سوخت زیست‌محیطی، وسایل نقلیه اضطراری و ... نمی‌شود. از زمان اجرای این طرح از سال 2014 میلادی، میزان تلفات ناشی از تصادفات رانندگی در این شهر 40 درصد کاهش یافته است. درآمد حاصل از کاهش این تلفات، صرف بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ترانزیت شده است.

بارسلونا نیز دارای دوربین‌های کنترل پارکینگ و کنترل ترافیک است و مدیران شهری آن تلاش می‌کنند با استفاده از فن‌آوری‌های هوشمند، تحرک شهری را بهبود بخشند. دوربین‌های کنترل ترافیک توسط فیبر نوری به‌وسیله نقلیه متصل می‌شوند تا ترافیک را در زمان واقعی نظارت کنند.

کنترل ترافیک در قاره آمریکا

پای طرح زوج و فرد خودروها از سال 1989 به خیابان‌های مکزیک نیز کشیده شده است.

سال گذشته میلادی، پایتخت این کشور تنها در سطح سال، 26 روز هوای با کیفیت قابل‌قبول داشته است. این روند باعث شد مقامات شهری اقدامات جدی در این شرایط اضطراری زیست‌محیطی اتخاذ کنند. مدیران شهری هم‌اکنون طرح ترافیک زوج و فرد را برای تردد خودروها در روزهای خاص تصویب کرده‌اند. نقض‌کنندگان این طرح ناچار به پرداخت 23 تا 69 دلار جریمه هستند. این اقدام مکزیک منجر به کاهش 11 درصدی آلودگی هوا شده است. البته بسیاری از شهروندان اقدام به خرید دو خودرو با اعداد متفاوت کردند و آن‌ها برای دور زدن قانون.

دولت مکزیک برای اتومبیل‌های تولید شده از سال 2016، این محدودیت‌ها را اعمال نمی‌کند. علاوه بر این؛ اصلاح کیفیت بنزین را می‌توان مهم‌ترین سیاست دولت مکزیک در مهار آلودگی هوای مکزیکوسیتی دانست. مقام‌های شهری با الگو گرفتن از اتوبوس‌رانی سریع در پایتخت کلمبیا، نوعی سیستم اتوبوس‌رانی به نام «متروباس» راه انداختند که علاوه بر افزایش حجم مسافران در اتوبوس، آلودگی بسیار کمتری دارد.

اما تصویب قانون هوای پاک در انگلیس و در سال 1956 مشوقی بود برای آمریکا. مدیران شهری این کشور به فکر راهکارهایی برای کنترل آلودگی هوا به‌ویژه در نیویورک افتادند. لایحه هوای پاک در سال 1977 در کنگره آمریکا نیز به تصویب رسید. در این میان، مدیران شهری نیویورک برای کاهش میزان آلودگی هوا، استفاده از سوخت‌های پاک‌ را اجباری کردند. یکی از مهم‌ترین قوانین لایحه هوای پاک این بود: هیچ راننده‌ای حق ندارد بیش از یک دقیقه در نزدیکی مدارس، خودروی خود را بدون حرکت روشن نگه‌ دارد. رانندگان در صورت نقض این قانون مجبور به پرداخت 350دلار جریمه می‌شدند. با اجرای این قانون، حالا نیویورک تمیزترین هوا را در ۵۰سال گذشته دارد. با تسهیل حمل‌ونقل عمومی در سال‌های گذشته میل به خرید اتومبیل شخصی میان ساکنان نیویورک نسبت به سال 2007نزدیک به 23‌درصد کم شده است. شهرداری نیویورک که مدیریت متمرکز و مسئولیت واحد مقابله با آلودگی هوا را بر عهده دارد در وب‌سایت خود اعلام کرده با سیاست سختگیرانه استفاده از خودروهای استاندارد، سوخت مناسب و بهبود عملکرد موتورها توانسته موفقیت چشمگیری به دست آورد. نیویورک حالا بزرگ‌ترین ناوگان اتوبوس‌رانی هیبریدی در آمریکا را دارد.