ممنوعیت چمن‌کاری در تهران فقط روی کاغذ

به گزارش ایانا، محمود حجتی در کارگروه آب کشاورزی استان خراسان شمالی تاکید کرد که همه مصرف کنندگان آب باید برای سازگاری با کم آبی اهتمام و تلاش کنند. وی با بیان این که مصرف کنندگان فضای سبز باید همانند بهر برداران بخش کشاورزی نسبت به موضوع کم آبی کوشا و دغدغه مند باشد،تصریح کرد که تعادل بخشی به منابع و مصارف آب را باید به عنوان مصلحت و منفعت شخصی و عمومی پیگیری نماییم.

دو روز پیش یعنی جمعه 21 اردیبهشت‌ماه بود که علی‌محمد مختاری مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران با حضور در تهران‌گردی احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه تغییر گونه‌های گیاهی تهران در دستور کار قرار گرفته و باید به سمت کاشت گونه‌های کم‌مصرف، مقاوم به کم‌آبی و... در تهران برویم، گفت: کاشت چمن در تهران ممنوع شده است، به مناطق ابلاغ کرده‌ایم که سطح فضای سبز را با درخت و درختچه‌های پوششی بپوشانند نه اینکه از چمنی که هرروز باید به آن آب داد استفاده کنند.

او تأکید کرد: گیاهان بومی تهران به چرخه کاشت بازمی‌گردند و هویت طبیعی تهران و تنوع بومی گیاهی نیز به تهران برمی‌گردد. مختاری همچنین از ممنوعیت فرش کردن سطح پیاده‌روها با بتن گفت و تأکید کرد: ازاین‌پس از سنگ‌فرش و آجر که رطوبت را به زمین منتقل می‌کند استفاده خواهد شد.

 چمن‌  آب را می‌بلعد

بدون شک، وجود فضای سبز در سطح شهر تهران و دیدن آن‌ها برای هر شهروند تهرانی خوشایند و چشم‌نواز است، اما شاید عده کمی از شهروندان بدانند این چمن‌کاری‌ها  برای شهرداری و برای مردم تا چه اندازه هزینه دربردارد.کاشت و نگهداری چمن مستلزم صرف هزینه‌های سنگین و نیاز آن به آب نیز بسیار زیاد است. برای آبیاری هر مترمربع چمن در تهران به ۹ لیتر آب نیاز است. درختکاری بی‌رویه و برداشت از آب‌های زیرزمینی نیز به نشست زمین در برخی از نقاط شهری منجر شده و ادامه این روند می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیری به محیط‌زیست تهران وارد کند؛ این در حالی است که ما در کشوری زندگی می‌کنیم که جزو کشورهای خشک محسوب می‌شود و میزان بارندگی ما یک‌سوم میزان بارندگی در دنیاست. به همین دلیل، ما ناگزیریم بیشترین بهره‌وری را از آب و فضاهای سبز داشته باشیم و به سمت کاشت گیاهان و درختانی برویم که کمترین نیاز آبی را داشته باشند.

انتقادات به چمن‌کاری در سطح شهرها

هزینه‌های آبیاری و نگهداری از یک ‌طرف و مسئله‌ی کم‌آبی در تهران و سایر شهرها از طرفی دیگر باعث شده است که این‌گونه زیباسازی شهرها مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و سازمان‌های تخصصی حوزه فضای سبز کشور قرار گیرد. گرچه این انتقادها پیش‌ازاین نیز به ابلاغ دو بخش‌نامه‌ای ختم شده بود که طی این سال‌ها بارها مورد بی‌توجهی شهرداری مناطق قرار گرفته است.

درواقع، سال‌هاست که شهرداری تهران دو بخش‌نامه به شهرداری‌های مناطق تهران ابلاغ کرده است که بر اساس این بخش‌نامه‌ها کاشت چمن و هرگونه گیاه آب‌دوست در سطح شهر تهران ممنوع است؛ اما به نظر می‌آید به این بخش‌نامه‌ها، حتی از سوی مرجع صادر‌کننده بخش‌نامه چندان توجهی نمی‌شود.

مختاری، مدیرعامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران، پیش‌ازاین و در سال 95 نیز در گفت‌وگو با رسانه‌ها، بی‌توجهی به منع چمن‌کاری را رد کرده و با بیان اینکه سال‌هاست در مناطق چمن‌کاری انجام نمی‌شود، گفته بود که چمن‌کاری به دلایلی که پیش­تر ذکر شد به‌هیچ‌عنوان برای تهران مناسب نیست و بنابراین حذف و کاهش کاشت چمن چندین سال است که در دستور کار سازمان قرار گرفته است. او همچنین اعلام کرده بود که استفاده از گیاهان پوششی و گیاهانی که نیاز کمتری به مصرف آب دارند ازجمله درختان به‌ویژه درختانی از گونه‌های گیاهی مقاوم، سازگار و ماندگار با شرایط اقلیمی شهر تهران در دستور کار قرار گرفته است. مختاری بر اینکه بهتر است فضای سبز تهران با  ‌گونه‌های بومی پایتخت سامان بگیرند؛ تأکید کرده و گفته بود که گونه‌های بومی امتحان خود را در سازگاری با شرایط اقلیمی و آب و هوایی این کلان‌شهر پس داده‌اند، اما پس از گذشت حدود دو سال از این وعده باز هم امروز خبر ممنوع شدن چمن‌کاری را با همان ادبیات و با همان وعده‌ها می‌شنویم.

طرفداران چمن‌کاری بخش‌نامه‌ها را دور می‌زنند

به نظر می‌رسد موارد استثنای این بخش‌نامه‌ها زیاد است و همچنان طرفداران چمن برای زیباسازی فضای سبز شهر به‌راحتی بخش‌نامه‌ها را دور می‌زنند. مجتمع نمایشگاهی شهر آفتاب را می‌توان یکی از نمونه‌های بی‌توجهی به این بخش‌نامه دانست. این در حالی است که پرویز کردوانی، پدر کویرشناسی ایران، درباره چمن‌کاری به‌جای ایجاد فضای سبز معتقد است که چمن‌کاری خیانت است و به روند گرم شدن زمین کمک می‌کند. او از تحقیقات علمی­ می‌گوید که ثابت کرده‌­اند چمن‌هایی که در پارک‌ها و فضای سبز شهری کاشته می‌شود در شرایط کم‌آبی و در مجاورت نور خورشید می‌تواند سرطان‌زا باشد و اشاعه‌دهنده این بیماری تلقی شود. این پژوهشگر علوم آب و زمین همچنین با ابراز تأسف از اینکه برخی از شهرداری‌ها به‌جای چمن‌کاری به گل‌کاری روی می‌آورند، گوشزد می‌کند که گل‌کاری دو برابر چمن‌کاری آب‌بر است و هزینه بیش‌تر دارد و خیانت آن ‌هم دو برابر است.

شاید برای اجرای بهتر این بخشنامه‌ها نیاز داریم که بیش‌ازپیش حرف و عمل ما یکی باشد تا وقتی که اعلام می‌شود چمن‌کاری ممنوع شده است شاهد چمن‌کاری در پروژه‌های جدید نباشیم و سال‌ها بعد باز هم اخبار گذشته را تکرار نکنیم. در این میان، لازم است رویکرد مناطق برای احداث فضای سبز بر اساس میزان اثربخشی پارک‌ها باشد؛ چراکه در این وانفسای کم‌آبی، ضرورتی برای احداث فضای سبز در جوار اتوبان‌ها که مردم هیچ استفاده‌ای از آن‌ها نمی‌کنند، وجود ندارد.