کاهش میزان سن‌زدگی گندم‌های خریداری شده نسبت به سال‌ گذشته

به گزارش خبرنگار ایانا، شاهپور علایی‌مقدم در برنامه صف اول با بیان این که آفت سن گندم یکی از مهمترین آفت غلات است، گفت: دولت ۷ و نیم میلیون تن گندم خریداری کرده است یعنی تقریباً دو برابر سال گذشته، اما میزان سن زدگی در این میزان گندم، حدود ۷ هزار تن (بیش از دو درصد) است که شاید در طول تاریخ حفظ نباتات کشور رقم بسیار پایینی است.

وی افزود: در سال گذشته ۳۸ هزار تن سن زدگی برای خرید ۴.۲ میلیون تن گندم داشتیم.

رئیس سازمان حفظ نباتات کشور درباره مصرف آفت‌کش‌ها در کشاورزی گفت: مصرف آفت‌کش‌ها شاید در اذهان بعضی از اقشار جامعه بد باشد، اما سم همانند یک تکنولوژی در دنیا برای حفظ محصولات کشاورزی و ارتقای امنیت غذایی لازم است.

وی افزود: بر اساس گزارش فائو، ۴۰ درصد امنیت غذایی دنیا وابسته به استفاده از آفت‌کش‌ها و حفظ نباتات است، اما ۷۰ درصد تأثیرگذاری آفت‌کش‌ها به نحوه مصرف آنها بستگی دارد، براساس گزارش وزارت بهداشت، عدم انطباق در محصولات، به استفاده نادرست از آفت‌کش‌ها مربوط است زیرا با نسخه‌نویسی توسط گیاه‌پزشک کار را انجام نمی‌دهیم.

مصرف آفت‌کش‌ها در ایران پایین‌تر از میانگین جهانی

این مقام مسوول با بیان این که سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی در دنیا چیزی حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون هکتار است که تولید در آن ۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن است، خاطرنشان کرد: برای این مقدار تولید، حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن آفت‌کش در دنیا استفاده می‌شود.

وی با بیان این که آفت‌کش برای امنیت غذایی و افزایش بهره‌وری از عوامل تولید، جزو لاینفک تولید است، گفت: میانگین مصرف آفت‌کش در دنیا ۲.۹ کیلوگرم برای هر هکتار است، این در حالی است که مقدار مصرف در هر هکتار در کشور ما ۲.۵ کیلوگرم است، به عبارتی ۴۰۰ گرم پایین‌تر از میانگین جهانی استفاده می‌کنیم.

علائی‌مقدم، مدیریت مصرف درست آفت‌کش‌ها را یکی از برنامه‌های سازمان حفظ نباتات کشور برشمرد و افزود: ترکیب کشاورز‌ان ما ترکیب متفاوتی است، ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بهره‌بردار در کشور داریم که از این تعداد ۰.۸ درصد فارغ‌التحصیل دانشگاهی هستند، همچنین سرانه زمینی که برای کشاورزی داریم خرد و به ازای هر نفر ۴.۹ هکتار است، بنابراین انتقال یافته‌های تحقیقاتی و تکنولوژی به بستر‌های تولید (کشاورزی) کار سختی است و باید کار فرهنگی، ترویجی، آموزشی و ارتقای سطح دانش و مهارت را انجام دهیم.

وی با بیان این که یکی از برنامه‌های سازمان حفظ نباتات، توسعه استفاده از گیاه‌پزشک و راه‌اندازی شرکت‌های فنی ــ مهندسی ــ گیاه‌پزشکی است، ادامه داد: ما باید به مردم خدمات گیاه پزشکی بدهیم البته در سه استان اصفهان، فارس و قزوین به صورت آزمایشی این امر آغاز شده که کار جدیدی است که شرکت‌های دانش‌بنیان و بخش خصوصی در این کار فعال می‌شوند. این شرکت‌ها با سامانه‌ای که ایجاد می‌کنند و اپلیکیشن‌هایی که وجود دارد، سم‌پاشی را انجام می‌دهند، تجویز می‌کنند و در نهایت، با افزایش بهره‌وری که انجام شد، هزینه‌های خدمات گیاه پزشکی را پرداخت می‌کنند.

نقش دانش‌بنیان‌ها در تولید آفت‌کش‌های بیولوژیک

رئیس سازمان حفظ نباتات در خصوص شرکت‌های فعال در امور حفظ نباتات گفت: سازمان حفظ نباتات بر اساس سیاست‌های ابلاغ شده در بحث دانش‌بنیان‌ها به موضوع آفت‌کش‌های بیولوژیک و زیست‌پایه که مطابق توسعه پایدار و تقریباً مدیریت سبز جهانی است، توجه کرده است. ما حدود ۴۲ آفت‌کش غیرشیمیایی در سبد آفت‌کش‌های کشور داریم و در هشت ماهه گذشته، بیش از ۲۸ شرکت دانش‌بنیان را که در زمینه تأمین، تدارک، سطح و ساخت سموم گیاه پایه فعالند، را دعوت کرده‌ایم.

وی با بیان این که دومین بحث نحوه استفاده از تکنولوژی هوشمند برای شناسایی، ردیابی، رصد، پایش و کنترل آفات و بیماری‌ها و علف‌های هرز است که برعهده دانش بنیان‌هاست که با آن‌ها تفاهمنامه امضا کردیم، خاطرنشان کرد: در حمایت از دانش بنیان‌ها، تمام مسائل فنی و همکاری را با آن‌ها داریم. همچنین برای اولین بار، سازمان حفظ نباتات کشور به کلینیک‌های گیاه پزشکی شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلات کم‌بهره از تبصره ۱۸ پرداخت می‌کند تا در خدمت گیاه پزشکی کشور باشند. همچنین در خصوص استفاده از تکنولوژی پهپاد‌ها با سنسور‌های هوشمند که می‌تواند در مدیریت مصرف بهینه آفتکش‌ها و در زمینه تشخیص، کارآیی داشته باشد، ما در سازمان حفظ نباتات، بستر‌های بسیار خوبی را در زمینه هوشمندسازی بویژه در بحث قرنطینه‌ها داریم.

این مقام مسوول ادامه داد: ۱۰۲ قرنطینه گیاهی در سراسر کشور در فرودگاه‌ها، در راه آهن ها، در اسکله‌ها و در گمرکات داریم که بحث هوشمندسازی آن‌ها با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، همچنین استفاده از آفت‌کش‌ها با دوره کارِنس پایین و اثرگذاری بیشتر و کیفیت بالا از اهداف و برنامه‌های ماست. (اصطلاح کارنس یعنی مدت زمان ماندگاری آفت کش در بافت محصول بعد از سمپاشی تا زمان برداشت.)

تدارک ۴۶ هزار تن آفت‌کش برای ۱۲ محصول کشت قراردادی

رئیس سازمان حفظ نباتات گفت: برای ۶۰۸ عوامل خسارت زا، ۳۵ هزار تن آفت کش در کشور نیاز داریم، هشت هزار تن آفت‌کش وارداتی، آماده مصرف است و حدود ۲۷ هزار تن آفت‌کش هم توسط فرمولاتور‌های ما به صورت فرمولاتور یا به صورت تکنیکال در داخل کشور تولید می‌شود.

وی افزود: البته حدود ۸۰ شرکت تولید آفت‌کش در کشور داریم که تنها ۵۲ شرکت در تولید داخلی فعال هستند. این درحالی است که ظرفیت تولید آفت‌کش‌ها در داخل کشور به صورت فرموله کردن تکنیکال چیزی حدود ۴۰۰ هزار تن است، اما تنها ۲۷ هزار تن تولید می‌کردند؛ بنابراین حدود یک ماه گذشته با پیشنهاد بنده، دستورالعملی تدوین شد و صادرات آفت کش‌ها برای اولین بار در کشور آزاد شد.

علائی‌مقدم تصریح کرد: براساس امضای تفاهم‌نامه با کوبا، نیکاراگوئه و ونزوئلا، مقرر شد هم تولید فراسرزمینی‌های آفت‌کش‌ها را در آن کشور‌ها داشته باشیم و هم به کشور‌های همسایه صادر کنیم. این اقدام در حمایت از تولید کننده‌ها و اشتغال است که هم از تولید و هم شرکت‌های دانش بنیان حمایت می‌کند، یعنی مصداق شعاری است که مقام معظم رهبری برای امسال نامگذاری کردند. همچنین برای رقابتی شدن چیزی در حدود ۸ هزار تا ۱۰ هزار تن را سالانه وارد می‌کنیم همچنین بعضاً ممکن است که در داخل کشور، ما نتوانیم یک مولکول جدیدی را که مطابق با شرایط اقلیمی کشور ماست، تولید کنیم، این را آزاد گذاشتیم که اگر یک مولکول جدیدی را می‌خواهند به ثبت برسانند در سبد آفت کش‌های ما، باید توسط هیأت نظارت بر آفت کش‌های ما وارد بشود. ما در حال حاضر ۴۶ هزار تن تدارک آفت کش را داریم برای ۱۲ محصولی که کشت قراردادی وزارت جهاد کشاورزی است.

راه‌اندازی سامانه پایش تولید محصولات سالم کشاورزی

رئیس سازمان حفظ نباتات همچنین از راه‌اندازی سامانه رصد و پایش بستر‌های تولید محصولات سالم و بهداشتی کشاورزی به منظور اجرای مصوبه کنوانسیون بین‌المللی برای صادرات خبر داد.

وی سازمان حفظ نباتات را سازمان حاکمیتی و بین المللی در مجموعه وزارت جهاد کشاورزی دانست و گفت: این سازمان عضو کنوانسیون‌های مختلف بین‌المللی از جمله کنوانسیون حفظ نباتات است که کشور‌های دنیا عضو آن هستند که باید دستورالعمل‌ها و مقررات را در زمینه جلوگیری از جابجایی آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز عمدتاً در بخش قرنطینه‌ای کنترل کنند. هدف سازمان یک هدف بسیار مهمی است که تأمین بهداشت و سلامت محصولات کشاورزی و در زمینه بهداشت انسانی است.

راه اندازی سامانه رصد و پایش بستر‌های تولید محصولات کشاورزی

علایی مقدم درباره سلامت محصولات کشاورزی با منشأ گیاهی نیز گفت: بر اساس قوانین بالادستی بویژه قانون برنامه پنجم و ششم، وزارت بهداشت و درمان موظف بود بعد از تولید محصولات (کشاورزی)، با نمونه‌برداری وضعیت محصول از نظر باقیمانده آفت‌کش‌ها یا از نظر کمی و کیفی و ... وضعیت را بسنجد. در دولت سیزدهم با توجه به مشکلاتی که در زمینه صادرات محصولات کشاورزی به روسیه، اتحادیه اوراسیا و برخی کشور‌ها اتفاق افتاد، با دستور وزیر جهاد کشاورزی، سلامت محصولات کشاورزی با منشأ گیاهی به سازمان حفظ نباتات واگذار شد.

وی تصریح کرد: بر اساس مصوبه کنوانسیون بین المللی حفظ نباتات، از دو سال و نیم گذشته، نظم نوینی بر محصولات کشاورزی دنیا حاکم شده، که تمامی عملیات کاشت، داشت و برداشت باید ثبت شود تا هنگامی که یک محصول وارد کشوری شد بتوانند رصد و پایش کنند که در زمان تولید، چه اقداماتی بر روی این محصول انجام شده است. صادرات محصولات ایران در سال گذشته متوقف شد برای آنکه پرونده بستر‌های تولیدمان برای تولید محصولات مختلف مشخص نبود و کشور ما این سامانه را نداشت.

این مقام مسوول گفت: در فاز اول چهار محصول اساسی گوجه فرنگی، خیار، بادمجان و فلفل دلمه‌ای که بیشترین مصرف را در روسیه و اتحایه اوراسیا دارد، در بستر این سامانه تولید شد و در فاز دوم که از حدود ۲۰ روز پیش شروع شده است، در صادرات مرکبات، کیوی و سیب به چین و هند، با هم‌ترازی استاندارد‌های بین دو کشور و استفاده از جنبش نرم افزاری در سازمان حفظ نباتات و شناسنامه دار کردن بستر‌های تولید و شناسه دار کردن محصولات کشاورزی با منشأ گیاهی کارها در حال انجام است.

علایی مقدم راه‌اندازی سامانه رصد و پایش را بزرگترین دستاورد این سازمان دانست و گفت: کشاورزان می‌توانند از هر نقطه کشور وارد سامانه فرآیند تولید محصولات سالم و بهداشتی، در بستر سامانه سماک ‌شوند. ما ۱۶ هزار گیاه پزشک را کنار این سامانه گذاشتیم و آموزش‌های همگانی را در استان‌های مختلف شروع کردیم.

وی ادامه داد: با هماهنگی معاونت باغبانی برای هر گلخانه‌دار، یک مدیر کنترل کیفی گذاشتیم که تمام تجویز‌ها در زمینه نسخه‌نویسی، استفاده از آفت‌کش‌ها، تغذیه و بانک اطلاعاتی بستر‌های تولید ثبت شوند.

رئیس سازمان حفظ نباتات با بیان این که بیش از ۹۵ درصد آفت‌کش‌ها در سبد آفت‌کش‌های بخش کشاورزی، کم خطر هستند، گفت: برای هم‌ترازی یک تفاهمنامه بین‌المللی با اوراسیا، روسیه و چین امضا کرده‌ایم. همچنین تفاهم‌نامه‌ای با هند و چین در زمینه صادرات خشکبار داریم و برای اولین بار صادرات خشکبار ایران به چین انجام می‌شود.

وی با اشاره به این که در تولید کیوی، بستر‌های تولید، سیستم‌های انبارداری، سورتینگ و بسته‌بندی در سامانه بارگذاری می‌شود، ادامه داد: در این راستا، باغداران تولید کننده کیوی با استاندارد‌های کشور‌های مقصد باید صادرات را انجام دهند تا توقف محصول کیوی نداشته باشیم.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: ز فروردین ماه امسال بر اساس تفاهمنامه‌هایمان با کشور‌ها به استانداردسازی بستر‌های تولید و مدیریت مصرف بهینه آفت کش‌ها پرداختیم که نیاز به برنامه‌ریزی و نظم جدیدی بود. ما سال گذشته، ۲۴ میلیون تن ترانزیت، واردات و صادرات داشتیم که گواهی بهداشتی با منشأ گیاهی داشتند، اما در هشت ماه گذشته، بیش ۳۱ میلیون تن که ۲۴ میلیون تن از آن ۳۱ میلیون تن، عمده صادرات ما به روسیه، اوراسیا، چین، هند و کشور‌های همسایه است و کمترین یادداشت تذکر در زمینه غیراستاندارد بودن محصولات کشاورزی را دریافت کردیم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی از سرگیری صادرات سیب ایران به کشور پاکستان در سال جاری را دستاورد بزرگی عنوان کرد و گفت: صادرات مرکبات نیز از ۲۰ روز پیش با اقدامات و مذاکرات وزارت امور خارجه در حال انجام است که نوید خیلی خوبی است.