استانداردسازی، ارزان‌سازی و هوشمندسازی گلخانه‌ها دستور کار وزارت جهاد کشاورزی

داریوش سالم پور مجری طرح توسعه گلخانه های کشور در گفتگو با خبرنگار ایانا گفت: در راستای اجرایی شدن برنامه «تحول کشاورزی با رویکرد جهادی» وزیر جهاد کشاورزی و تحقق حداکثری اهداف برنامه اقتصاد مقاومتی، سه اصل استانداردسازی، ارزان‌سازی و هوشمندسازی گلخانه‌ها در دستور دفتر توسعه گلخانه های وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است.

وی ادامه داد: با همفکری و همکاری بخش های تحقیقاتی، دانشگاهی، شرکت های دانش بنیان، کارشناسان اجرایی، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی و شرکت های فعال و عضو انجمن ملی گلخانه سازان در حال پیگیری و اقدام هستیم تا ضمن افزایش بهره‌وری و افزایش ضریب اتوماسیون  در بخش گلخانه‌ها، موجب کاهش هزینه ها شویم.

مجری طرح توسعه گلخانه های کشور با بیان اینکه در محیط گلخانه‌ها تغییرات دما، رطوبت، نور و سایر پارامترهای مورد نیاز گیاه در محدوده مطلوب کنترل می‌شود تا محصول مناسب از لحاظ کمی و کیفی تولید شود، افزود: از جمله مسائل مهم در توسعه گلخانه‌ ها شامل سازه، تأسیسات و تجهیزات جانبی، تغذیه، آفات و بیماری ها و اقتصاد تولید است.

مجری طرح توسعه گلخانه های کشور، طراحی و ساخت سازه گلخانه‌ای را به عنوان قدم اول در توسعه و احداث گلخانه‌، دارای اهمیت عنوان کرد و یادآور شد: به دلیل بالابودن هزینه‌های ساخت گلخانه، بهره برداران باید حتماً با مطالعه و تحقیق  اقدام به احداث گلخانه کنند.

وی تصریح کرد: با توجه به محاسن موجود در کشت‌­های گلخانه­‌ای، توسعه این نوع کشت در کشور بسیار مورد توجه قرار گرفته به طوری که پیش­‌بینی شده سطح فعلی گلخانه­‌ها در افق توسعه‌­ای کشور به بیش از 48 هزار هکتار افزایش پیدا کند.

به گفته مجری طرح توسعه گلخانه های کشور؛ ضروری است تا با هدف استفاده بیشتر از استعدادهای اقلیمی موجود در کشور، توسعۀ گلخانه­ ها در مناطق مناسب و دارای مزیت نسبی بیشتری صورت گیرد تا هزینه های سرمایه گذاری کاهش پیدا کرده و توجیهات فنی و اقتصادی افزایش پیدا کند.

سالم‌پور افزود: طراحی گلخانه یک موضوع چند وجهی است و به پارامترهای زیادی بستگی دارد که در زمان احداث گلخانه باید توسط مهندسین مشاور، طراحان و متقاضیان در نظر گرفته شود. به عنوان نمونه، برای عبور نور بیشتر از گلخانه به سازه با اجزاء سبک­تر و کوچک­تر نیاز است در حالی که این موضوع پایداری سازه را به خصوص در برابر بار برف و باد تحت تأثیر قرار می­دهد؛ بنابراین راه حل کامل و یکسانی برای طراحی گلخانه وجود ندارد.

سالم پور از جمله عوامل موثر در توسعه اصولی گلخانه‌ها را بررسی دقیق تناسب اقلیمی مناطق مد نظر برای احداث گلخانه عنوان کرد و گفت: مکان­یابی مناسب، بررسی تعداد ماه­‌های نیازمند گرمایش، تعداد ماه­‌های نیازمند خنک کردن گلخانه، شیب زمین، تعداد روزهای یخبندان، رطوبت هوا و تعداد ساعات آفتابی نیز دارای اهمیت است.

وی یادآور شد: همچنین در دسترس بودن امکانات، نزدیک بودن گلخانه به راه­ های حمل و نقل که باعث کاهش میزان ضایعات و هزینه‌­های جابجایی خواهد شد، دسترسی آسان به منابع آب، برق و سوخت، وجود داشتن کارگران محلی، کمیت و کیفیت آب در دسترس هم از جمله موارد مهمی است که متقاضیان احداث گلخانه باید در نظر بگیرند.

مجری طرح توسعه گلخانه های کشور در نظر گرفتن بازار مصرف در مکان ­یابی برای احداث گلخانه و مجتمع­‌های گلخانه ای، مطالعه فاصله از بازارهای عمده مصرف و یا امکان صادرات به خارج از کشور را ضروری دانست و افزود: نزدیکی محل احداث گلخانه به جاده‌­های اصلی به­ منظور بازاررسانی محصول تولیدی مهم است.

وی گفت: به­ طور کلی، اندازه بازار مصرف و شرایط اجتماعی منطقه­‌ای که قرار است محصولات گلخانه‌­ای در آن تولید شود، توجیه­‌پذیری هزینه­‌های حمل و نقل محصولات تولید شده را تعیین می ­کند.

سالم‌پور تصریح کرد: تنظیم برنامه تولید به نحوی که عمده برداشت در زمانی انجام شود که قیمت در بازار مناسب است سبب می شود تا حدودی ریسک بازاررسانی محصول کم شود؛ در این زمینه، توانایی­‌های مدیریتی بهره‌­بردار، تجربه و آگاهی از شرایط بازار می­ تواند نقش کلیدی در اقتصادی­‌تر کردن تولید داشته باشد.

سالم‌پور از موارد دیگر برای ایجاد گلخانه ها را شرایط انبارداری، حمل و نقل و نوع محصول عنوان کرد و افزود: به عنوان نمونه با توجه به قابلیت پایین انبارداری محصول توت­‌فرنگی در مقیاس با فلفل رنگی و دلمه ای، نزدیکی به بازار مصرف، نوع انبارداری و حمل­ و نقل در آن پر اهمیت‌­تر است و یا نگهداری بیش از حد خیار در انبار به علت از دست دادن رطوبت و چروکیدگی آن، بازارپسندی این محصول را کاهش می­دهد و باعث افت قیمت می‌شود؛ چنانچه گلخانه در موقعیت مکانی احداث می‌شود که دسترسی به بازار آن مناسب نیست و یا هزینه­‌های حمل و نقل آن افزایش پیدا می­کند بهتر است در انتخاب نوع محصول گلخانه‌­ای، دقت بیشتری صورت گیرد.

وی  بررسی مسائل محیط­ زیستی پروژه را یکی از موارد مهمی عنوان کرد که باید در زمان احداث گلخانه مدنظر قرار گیرد؛  قرار نگرفتن در اراضی محافظت شده ملی و مناطقی که کشت و کار در آن­ها ممنوع است،از جمله این موارد است.

مجری طرح توسعه گلخانه های کشور از دیگر عوامل بازدارنده و محدودکننده که در زمان احداث گلخانه را وجود بادهای شدید و دائمی و طوفان­‌های شن در منطقه، وجود تگرگ شدید، سیلاب و رواناب­ های فصلی در منطقه، وجود سطح زهاب بالا در منطقه.، قرار گرفتن در محل­‌هایی با مه دائمی شدید و داشتن شدت نور پائین در طول سال، قرار گرفتن در طرف شمالی کوه ­ها، ساختمان­‌ها و درختان بلند و نزدیکی به کارخانجات و صنایع آلاینده عنوان کرد.