دستاورد دولت باید تعادل در نرخ ارز باشد

شهناز دیواندری: این روزها داستان رونمایی از بسته جدید ارزی، بیشتر شبیه هفت‌خوانی شده که با طی کردن هر کدام ازخوان‌ها، داستان پیش روی بازار ارز، دلهره‌آورتر و نواقص موجود در آن بیشتر، رو می‌شود. البته برخی می‌گویند، در حال حاضر زمان زیادی از اجرایی کردن سیاست جدید ارزی بانک مرکزی نمی‌گذرد تا بتوان مثمر ثمر بودن آن را مورد قضاوت قرار داد. هم اکنون سردرگمی‌ها و ابهاماتی که روز به روز رُخ نشان می‌دهند، امیدها را کمی به ناامیدی کشانده که در این راستا کارشناسان بانکی معتقدند، ممکن است داستان آشفتگی و سردرگمی  ارزی مجدداً تکرار شود! مثلاً این روزها اجرای بسته جدید ارزی، چهار نرخی شدن دلار را در بازارهای مختلف در پی داشته. به طوری که هم اکنون یک نرخ 4200تومانی دولتی، هشت هزار تومانی نیمایی، 9هزارتومانی سنایی( حذف شد) و نرخ 11هزار تومانی صرافی‌ها در بازار ارز به چشم می‌خورد. این داستان در حالی جریان دارد که کارشناسان مربوطه معتقدند، دولت باید به تزریق ارز در بازار بپردازد و نرخ‌های متفاوت ایجاد شده را به حالت تعادل درآورد.  

در این باره هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه اقتصادی ایانا می‌گوید: «حُسن بزرگی که بسته جدید ارزی در پی‌داشت، پذیرش نرخ بازار آزاد توسط دولت بود. یعنی دولت بالاخره توانست محدوده مطلق نرخ4200تومانی که برای ارز تعیین کرده بود را بِشکند. این یک گام مهم و اساسی برای دولت بود که باید زودتر از این‌ها اتفاق می‌افتاد. نکته مثبت دوم این داستان، مربوط به ایجاد آرامش در بازار ارز است که نمی‌شود آن را نادیده گرفت. اما واقعیت دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند، زاینده نگرانی‌های بعدی ارزی باشد. سه نرخی بودن ارز، ماجرای جدیدی است که به تازگی در پی اجرایی شدن سیاست جدید ارزی به وجود آمده. اگر این مساله ادامه‌دار شود، قطعاً می‌تواند به راحتی داستان دیگری را برای نابسامانی ارزی ایجاد کند. اگر دولت بتواند بین بازار آزاد و نرخی که بانک مرکزی اعلام می‌کند یکسان‌سازی انجام دهد، مسلماً اوضاع را به دست گرفته، درغیر این‌صورت باز معلوم نیست این ماجرا چه مسیری را در پیش بگیرد.»

این کارشناس اقتصادی اعتقاد دارد، همان ماجرایی که امروزه برای نرخ ارز در دنیا اتفاق می‌افتد، می‌تواند نجات دهنده بازار ارز ایران نیز باشد. یعنی باید برای معاملات ارزی تنها یک نرخ وجود داشته باشد نه اینکه چندین نرخ موجبات سردرگمی را فراهم آورد و سوءاستفاده را شدت بخشد. بنابراین اگر جهت‌گیری به سمت تعیین یک نرخ در بازار ارز آزاد باشد، قطعاً به نفع اقتصاد ایران خواهد بود.

او با اشاره به جهش ارزی که در چند ماه اخیر به وجود آمده و تاثیرات ناخوشایندی را در پی داشته، ادامه می‌دهد: «با توجه به نوسانات عجیب و غریبی که طی چند ماه گذشته در اقتصاد کشور رخ داد، قطعاً ما شاهد نرخ تورم دو رقمی در سال جاری خواهیم بود. دیگر دولت نمی‌تواند مانند سال‌های 96-95 تمام ابزار و سیاست‌های خود را به کار گیرد، تا بتواند نرخ تورم را یک رقمی کند. گرچه برای دولت حفظ تورم یک رقمی بسیار مهم و حیاتی بود، اما کاملاً مشخص است که این مسأله از دستش دَر رفته. اکنون که دولت به اجبار در حال عبور از تورم دور رقمی است، پس باید یک دستاورد مهم دیگر داشته باشد و آن چیزی نیست جز یکسان‌سازی نرخ ارز.»

حق شناس با تاکید به اینکه هنوز از یکسان‌سازی نرخ ارز خبری نیست، توضیح می‌دهد: «درست است که دولت با اجرای بسته جدید ارزی منجر به آرامش در بازار ارز شده، نرخ بازار آزاد را پذیرفته و در تعیین نرخ آزاد دخالتی نکرده، اما حالا نیاز است که به فکر مراحل تکمیلی این داستان باشد تا در بازار ارز یک نرخ را حاکم کند.»

حق شناس با یادآوری پیشنهاد برخی از کارشناسان در زمینه تزریق ارز در بازار ارز توسط دولت، می‌افزاید: «در حال حاضر بازار آزاد تا حدودی به کار خود مشغول است، اما اینکه دولت بخواهد به بازار ارز تزریق کند یا نه، داستان کاملاً متفاوتی خواهد بود. به‌نظر می‌رسد، دولت دخالتی در تعیین نرخ ارز نکرده و قیمت بازار آزاد را پذیرفته تا بتواند بازار ارز را از حالت سردرگمی خارج کند و به تعادل برساند. پس اگر بخواهد تزرق ارزی نیز انجام دهد، قطعاً باید از روی برنامه این اتفاق بیافتد.»

او با اشاره به تفاوت معنادار نرخ ارز نیمایی با نرخ ارز بازار آزاد می‌گوید:« این روزها شاهد اختلاف فاحشی بین نرخ ارز بازار آزاد و نیمایی هستیم و به همین خاطر هم دولت باید تدابیر لازم را برای به تعادل رساندن این دو نرخ بیاندیشد.»