دولت تجربه‌ شکست‌های ارزی گذشته را تکرار کرد

همین چند روز پیش بود که دلار افسار گسیخته توانست مرز 10هزار تومان را رد کند و بازارهای ارزی ایران را متحیر سازد. شاید تا قبل از  این ماجرا دلار10 هزار تومانی تنها یک شوخی بزرگ و ترسناک برای اقتصاد کشور محسوب می‌شد. اما این روزها دلار توانست نرخ چهار رقمی خود را پشت سر بگذارد و کابوس نرخ دلار پنج رقمی به واقعیت تبدیل کند. داستان افزایش نرخ دلار از اواخر زمستان سال گذشته آغاز شد و کارشناسان و متخصصان مالی و اقتصادی تاکید داشتند که این صعود عجیب و غریب حبابی بیش نیست. اما گویا ماجرا طوری دیگر رقم خورد و حباب افزایش نرخ دلار همچنان بزرگ و بزرگتر شد، اما نتَرکید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که متخصصان مربوطه چهار عامل دولت، رفتار بازار، بار روانی مردم و تراز تجاری کشور را علت جریانات به وجود آمده در بازار ارز می‌دانند.

در این باره محمدصادق جنان صفت، تحلیل‌گر مسائل اقتصادی در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه اقتصادی ایانا می‌گوید: «این روزها باید از دو زاویه به ارز 10 هزار تومانی نگاه کرد که جنبه اول آن اقتصادی بودن این داستان و مساله دوم نگاه مالی به این ماجراست. بنابراین از منظر اقتصادی، هرگاه عرضه یک کالا نسبت به تقاضای آن در واحد زمان کاهش پیدا کند، قیمت آن بالا خواهد رفت. همچنین زمانی که جامعه احساس کند که انتظارات موجود نیز نسبت به این کالا تورمی است، باز هم قیمت آن روند صعودی را در پیش می‌گیرد. از این رو در حال حاضر وضعیت دلار به عنوان کالا، هر دو جنبه را در بر می‌گیرد. تا زمانی که دولت به عنوان عرضه کننده بزرگ ارز توانایی این را پیدا نکند که عرضه را با تقاضا به تعادل برساند ما همچنان شاهد افزایش نرخ دلار خواهیم بود. انتظارات تورمی از آنجا ناشی می‌شود که اکنون نوعی بلا تکلیفی سیاسی به ویژه در سیاست خارجی کشور مشاهده می‌شود.»

او با اشاره به کابوس برگشت تحریم‌ها به کشور، ادامه می‌دهد: «بار روانی بازگشت تحریم‌ها نه تنها مسئولان را نگران کرده بلکه مردم نیز به شدت تحت تاثیر این ماجرا قرار گرفته‌اند. تمام موارد عنوان شده مزید بر علت شده تا اگر تدبیری در این زمینه اندیشیده نشود و دولت با همین فرمان به پیش برود، قطعاً قیمت دلار کاهشی نخواهد داشت.»

جنان صفت معتقد است که فرصتی باید فراهم شود تا مسئولان و مدیران ارشد اجرایی حقایقی و واقعیت‌ها را با مردم درمیان گذارند. تازمانی که مسئولان همچنان به اشتباه تصور کنند که ارز به اندازه کافی در کشور  وجود دارد و این داستان را نیز به مردم القاء کنند، اتفاقی در زمینه بهبود وضعیت کنونی نخواهد افتاد. همچنین دولت باید اجازه دهد که دوباره بازار ارز آزاد برقرار شودتا بلکه اتفاق خوشایندی در راستای کاهش نرخ رخ دهد.  

این تحلیل‌گر اقتصادی با یادآوری سه تجربه مشابه پیشین مشابه در این زمینه، توضیح می‌دهد: «متاسفانه دولت اطلاع‌رسانی کافی برای کمبود ارز انجام نداد و در یک تصمیم اشتباه اقدام به عرضه دلار 4200تومانی کرد. تجربه‌ای که در دهه 70-90و91 در زمینه نوسانات نرخ دلار رخ داد، دوباره به شکلی جدی‌تر اتفاق افتاد و متاسفانه دولت کنونی از این دو تجربه درس نگرفت.»