بحران زاینده‌رود، تنش آبی و الگوی کشت

چند ماهی است که از تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم­‌آبی می‌گذرد و دولت‌مردان بالاخره به این نکته اساسی پی بردند که نباید در زمینه بحران آب از ادبیات مقابله استفاده کنند. آن‌طور که از نام این کارگروه برمی‌آید قرار است داستان فعالیت آن با سایر اقداماتی که در زمینه مدیریت آب انجام شده، متفاوت باشد و امید می‌رود این­‌بار گامی اساسی در زمینه بالا بردن بهره‌وری آب و نیز مدیریت آن صورت بگیرد. 

با توجه به اینکه برخی از کارشناسان و متخصصان حوزه آب معتقد بودند، کارگروه ملی سازگاری با کم­‌آبی ممکن است مانند سایر تشکل­‌های مربوطه در حد نام باقی بماند اما متولیان تشکیل این کارگروه اعلام کردند، قطعاً قرار است این‌بار اتفاق خوبی در این جهت بیافتد.  

بعد از تشکیل رسمی این کارگروه در دولت و متولی شدن وزارتخانه‌­های جهاد کشاورزی، نیرو، صنعت و معدن و تجارت، سازمان محیط‌زیست و همچنین سازمان برنامه و بودجه، قرار است نمایندگی این کارگروه در هر استان کشور نیز شکل بگیرد.

در این باره رضا سرافرازی، مدیرکل دفتر امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار «خبرگزاری ایانا» می‌گوید: «کارگروه ملی سازگاری با کم­‌آبی در اواخر سال گذشته شکل گرفت. وزارت جهاد کشاورزی نیز به عنوان یکی از بانیان این کارگروه در جلساتی که تاکنون با حضور نمایندگان وزارت‌خانه‌ها تشکیل شده، به عنوان یکی از مهره‌های اصلی شرکت کرده است.»

او با اشاره به اینکه در حال حاضر این کارگروه از استانداری استان‌ها درخواست همکاری کرده، ادامه می‌دهد: «قرار است استانداری‌ها همکاری لازم را با کارگروه سازگاری با کم‌آبی انجام دهند. بنابراین هر استان موظف است تا نیازها، کمبود‌ها و مشکلاتی که در حوزه خشکسالی و کم‌آبی دارد به دبیرخانه این کارگروه در وزارت نیرو ارسال کند.»

او درباره جلسات این کارگروه و موضوعات آن چنین توضیح می­‌دهد: «تاکنون سه جلسه در این کارگروه تشکیل شده که دو جلسه آن مربوط به وضعیت بحران رودخانه زاینده­‌رود و یک جلسه آن مربوط به بررسی وضعیت آب شرب استان‌هایی است که به شدت دچار تنش آبی هستند. گفتنی است که جلسه چهارم این کارگروه در رابطه با الگوی کشت برگزار می‌شود.»

سرافرازی معتقد است وزارت جهاد کشاورزی به‌دنبال افزایش بهره‌وری در سطح کشت است. او در این رابطه می‌گوید: «وزارت جهاد کشاورزی به دنبال این مساله است که سطح کشت را کاهش دهد و در مقابل بهره‌وری را بالا ببرد. یکی از راهکارهایی که در این زمینه ارائه شده آبیاری تحت فشار است که توانسته بهره‌وری آب را بهبود بخشد. در حال حاضر توانسته‌ایم با اجرای آبیاری قطره‌ای و کشت‌های زراعی مصرف آب را در بخش کشاورزی کاهش دهیم. گفتنی است جهاد کشاورزی در کارگروه تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی نیز از اعضای فعال است. چرا که اکنون آب‌های زیرزمینی به شدت در معرض آسیب هستند و برداشت‌های بی‌رویه از چاه‌ها و نیز وجود چاه‌های غیر مجاز به این داستان دامن زده است. بنابراین جهاد کشاورزی سعی دارد تا در این زمینه و در حیطه اختیارات خود اقدامات لازم را انجام دهد. »

او در رابطه با اقدامات جهادکشاورزی در کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی عنوان می‌کند: «جهاد کشاورزی در این زمینه اقداماتی را انجام داده که از جمله این اقدامات می‌توان به ایجاد الگوی کشت مناسب و رواج کشت‌های گلخانه‌ای اشاره کرد. به‌ویژه سعی شده این طرح‌ها در برخی از مناطق کم آب کشور از جمله دشت‌های ممنوعه آبی به‌صورت جدی‌تر پیگیری شود. برای نمونه طرح 1000هکتاری کشت گلخانه‌ای در شرق اصفهان از جمله مواردی است که شکل و شمایل اجرایی به خود گرفته. »

سرافرازی معتقد است در راستای پا گرفتن کارگروه ملی سازگاری با کم آبی لازم است تمام ارگان‌های مربوطه همکاری لازم را در این زمینه داشته باشند. به ویژه استانداری استان‌ها باید به‌صورت حوزه­‌ای وارد عمل شوند و طبق سیاست‌های کلی کارگروه پیش بروند. این موضوع باعث می‌شود مشکلات استان‌ها به صورت مقطعی حل نشود و اهداف کلان در نظر گرفته شده، بیشتر اجرایی شود.