افزایش موانع صادرات ایران به عراق

چندی پیش وزارت زراعت عراق ورود پنج محصول کشاورزی شامل سیب‌زمینی، هندوانه، خربزه، فلفل و کدو را از تاریخ هفت می ۲۰۱۸ به این کشور موقتاً ممنوع کرده است. البته طبق آنچه اعلام‌شده محموله‌هایی که مجوز ورود آن‌ها پیش‌تر صادر شده است می‌توانند با در دست داشتن مدارک لازم جهت ترخیص کالای خود از مرز عراق اقدام کنند.

اکنون با نتایج به دست آمده در انتخابات عراق و آرای بالای ائتلاف سائرون (متشکل از جریان صدر و حزب کمونیست عراق) به نظر می­‌رسد وضعیت این کشور متفاوت‌تر از گذشته هم خواهد شد زیرا این جریان نسبت به دولت قبلی عراق و به ویژه دولت نوری مالکی بر هویت عراقی و فاصله گرفتن از قطب­‌های منطقه­‌ای تاکید بیشتری دارد. از سوی دیگر در تمام ماه­‌های گذشته به تدریج فشار بر کالاهای صادر شده از ایران بیش از گذشته شده. این در حالی است که بازار عراق به‌ویژه برای صنعت و تولیدات کشاورزی، صنعتی و معدنی ما فرصت بسیار بزرگی است، زیرا بیشتر زیرساخت‌های این کشور از بین رفته و نیاز به بازسازی و نوسازی دارد. ایران از سال ۲۰۰۳ در بازار عراق حضور دارد، اما میزان حضور اقتصادی ما در بازار عراق تناسبی با روابط ما با این کشور در حوزه‌های دیگر ندارد و چنانچه از فرصت حضور در بازار عراق استفاده نشود، این بازار هم مانند بازار آسیای میانه از دست می‌رود.

ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی از دو میلیارد و ۳۳۴ میلیون دلار در شش‌ماهه اول سال ۱۳۹۵ به دو میلیارد و ۲۷۴ میلیون دلار در شش‌ماهه اول سال ۱۳۹۶ رسید. این در حالی است که سهم صادرات محصولات کشاورزی ایران به عراق 35 درصد است و آن‌طور که در خبرها آمده در 6 ماهه نخست سال گذشت سهم محصولات غذایی صادر شده به این کشور کمتر از هزار تن بوده است. در این رابطه دولت عراق همواره بر کاستی­‌های کیفیتی محصولات کشاورزی ایران انگشت گذاشته و علی­‌رغم روابط خوب سیاسی دو کشور در این زمینه سخت­گیری می‌کند. مشابه این مساله را می­‌توان در مساله صادرات محصولات غذایی ایران به روسیه نیز مشاهده کرد.

طی روزهای گذشته نیز ممنوعیت صادرات ۵ محصول کشاورزی شامل سیب‌زمینی، هندوانه، خربزه، فلفل و کدو از کلیه مرزها به این کشور اجرا شد. گفتنی است کارشناسان معتقدند با تحولات سیاسی اخیر در عراق و انتخابات انجام شده پارلمانی این کشور و قدرت گرفتن طیف حامی مقتدا صدر عرصه تجاری ایران در کشور همسایه تنگ­‌تر شده و راه برای ورود رقبای تجاری بازتر شود.

حالا به نظر می­‌رسد ایران و تجارش چاره­‌ای ندارند که استاندارد محصولات خود را بالاتر ببرند. این که دولت ایران با کشوری روابط صمیمانه سیاسی داشته باشد، به معنای آن نیست که آن کشور هم حاضر است تولیدات ایران را به راحتی بپذیرد، ولو آن که کشور همسایه و جنگ‌زده عراق باشد. تاکنون روسیه، پاکستان، عراق و افغانستان همگی بر این نکته تاکید داشتند که روش بسته­‌بندی محصولات ایرانی در کنار رعایت نشدن استانداردهای جهانی مهم­‌ترین عامل عدم پذیرش این محصولات در کشورهای همسایه است.