موافقت دیرهنگام با تشکیل کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی
نوشدارو پس از مرگ آب
اهداف کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی خوش‌آب‌و‌رنگ است
سال‌ها از مطرح شدن هشدارهای آبی می‌گذرد، حالا بحران پررنگ و پررنگ‌تر شده و به نظر می‌رسد بالاخره بحران کم‌آبی توانسته، در نظر مسئولان هم پررنگ به چشم بیاید تا به فکر پیدا کردن راهی برای گذر از بحران و راهکارهایی برای سازگاری با خشکسالی که چند سالی است سایه خود را روی کشور پهن کرده، بیافتند. بر همین اساس، مدتی پیش هیأت دولت با تشکیل کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی به‌منظور فراهم آوردن شرایط لازم برای سازگاری با کم‌آبی در مناطق مختلف کشور موافقت کرد.
این موافقت در حالی اتفاق افتاد که سال‌ها تفکر و شیوه نه‌چندان مناسبی برای مبارزه با کم‌آبی در کشور حکم‌فرما بوده است و به‌تازگی کارشناسان حوزه آب و بسیاری از حوزه‌های مربوطه به این نتیجه رسیده‌اند که مقابله با غول بحران کم‌آبی بی‌فایده است و باید پذیرفت که خشکسالی حاکم بر کشور مهمان امروز و دیروز نیست که دائم به مقابله با آن برخاست.
چه بخواهیم و چه نخواهیم چنین اوضاعی سال‌ها است که به‌طور مستمر در کشور ادامه دارد و باید این واقعیت را پذیرفت که با این بحران به شیوه مسالمت‌آمیز همزیستی کرد. دو سال پیش بود که پروفسور پرویز کردوانی با صراحت اعلام کرد، «دستور تشکیل شورای عالی آب هم دیگر نمی‌تواند دردی از خشکسالی ایران دوا کند.»
واضح بود که نگاه تلخ کردوانی به واقعیت موجود خشکسالی در کشور نیاز به باور عمیق دارد که متأسفانه چنین اتفاقی در بین مردم و مسئولان مربوطه شکل نگرفت. بر این اساس سال‌هاست سیاست مقابله با کم‌آبی در کشور اجرایی می‌شود و متأسفانه تأثیر بالایی در زمینه بهبود وضعیت موجود نداشته، این در شرایطی است که طبق پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته نه‌تنها ایران، بلکه خاورمیانه تا سال 2050 کاملاً خشک خواهد شد. در این مورد پروفسور پرویز کردوانی در سال 94 با جدیت تمام گفت: «چرا کسی باور نمی‌کند آب نیست؟» نه‌تنها هشدار کارشناس علم کویرشناسی ایران جدی گرفته نشد حتی کسی باور نکرد که خشکسالی یک بحران فوق حاد در ایران است که نیاز به رسیدگی و بررسی تخصصی و کارشناسانه دارد.
تشکیل کارگروه می‌تواند نقطه امیدی برای بهبود خشکسالی باشد؟
کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی با اهداف تدوین اصول و مبانی توزیع کمبود آب بین مصارف مختلف، پشتیبانی از تدابیر استان‌ها در زمینه جلوگیری از بروز مشکلات و تعارضات اجتماعی ناشی از کاهش منابع آب، برنامه‌ریزی و انجام هماهنگی لازم برای انطباق الگوی کشت مناسب هر منطقه و متناسب با شرایط کم‌آبی و نظارت بر عملکرد و پیشرفت برنامه‌ها در کارگروه‌های استانی با مسئولیت استاندارد شکل گرفت.
چندی پیش رضا اردکانیان وزیر نیرو، در جلسه تصویب تشکیل کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی تأکید کرد: «در حال حاضر ایران دچار معضل بد مصرف کردن آب توسط مردم است. بر این اساس در نظر داریم سازمان‌هایی که می‌توانند در این زمینه همکاری کنند به هم نزدیک شوند.»
باوجوداینکه اهداف اعلام‌شده بسیار برای اجرایی شدن خوش‌آب‌و‌رنگ هستند، اما باید پرسید که آیا تشکیل چنین کارگروهی می‌تواند نقطه امیدی برای بهبود خشکسالی موجود در کشور باشد؟ با اینکه برای تشکیل این کارگروه دیر اقدام شده، آیا امید می‌رود که این کارگروه جنبه اجرایی به خود بگیرد و تنها در حد یک عنوان باقی نماند؟!
سال‌هاست که موضوع الگوی کشت مناسب و مطابق با منطقه مطرح‌شده اما متأسفانه هنوز نتایج چشمگیری از اجرا و فراگیر شدن آن در کشور دیده نمی‌شود. پیش از این هم شورای عالی آب در سال 1381 تشکیل شد که به نظر می‌رسد بیشتر شکل و شمایل تشریفاتی داشته است.
دیر، اما مثبت
محمدرضا مشاهیری، نایب‌رئیس کمیسیون آب، محیط‌زیست و اقتصاد در گفت‌وگو با «ایانا» درباره تشکیل کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی می‌گوید: «تاکنون مسئولان کشوری و مردم به‌طورجدی باور نداشتند که مشکل کم‌آبی و خشکسالی در ایران بسیار جدی‌تر از آن است که بتوان به آن فکر کرد. طی سال‌های اخیر و در هیچ دوره‌ای، صرفه‌جویی آب در کشور، جدی صورت نگرفت و اندیشه مدیریت آب تقریباً فراموش شده بود. در حال حاضر باید تأکید کرد که با روش‌هایی مانند انتقال آب، نمی‌توان مشکل کم‌آبی و بی‌آبی را حل کرد، چراکه اوضاع از خط قرمز بحران نیز گذشته است. اگرچه تشکیل کارگروه تشکیل سازگاری ملی با کم‌آبی دیر تشکیل شد؛ اما این اقدام بسیار مثبت است.»
او ادامه می‌دهد: «اکنون باید به مدیریت آب اندیشید و به فکر اصلاح روش‌های موجود مصرف آب در بخش‌های مختلف بود. به‌ویژه در بخش کشاورزی میزان مصرف و هدررفت آب باید با روش‌های جدید آبیاری کنترل شود. با توجه به سیاست مقابله‌ای که تاکنون با آن در کشور روبه‌رو بودیم، حالا وقت آن رسیده به دنبال سازگاری باشیم. گرچه این اندیشه و تفکر دیر در افکار عمومی و همچنین افکار خاص حکم‌فرما شد، اما واقعیت امر این است که حل معضل کم‌آبی دیگر با مقابله درست نخواهد شد.»
مشاهیری یادآوری می‌کند: «گرچه در سال‌های اخیر بسیاری از کارگروه‌ها و سازمان‌هایی که برای حل مشکل کم‌آبی تصویب و تشکیل شدند در حد نام باقی مانده‌اند، اما در چند سال گذشته با تشکیل مرکز مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران وضعیت اجرایی شدن و حل مشکلات آب با جدیت بیشتری دنبال می‌شود و می‌توان خوش‌بین بود که باوجود چنین مرکزی در کشور، کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی نیز جنبه اجرایی به خود بگیرد و در حد نام باقی نماند.»
با پررنگ شدن بحران و زنگ خطر خشکسالی که از تمامی دشت‌های کشور به گوش می‌رسد باید به این نکته توجه کرد که چاره‌ای جز تغییر سیاست موجود در کشور وجود ندارد و اگرچه این اتفاق بسیار دیر افتاده است و دولتی‌ها با گذشت چند سال از مطرح شدن هشدارهای جدی درباره خشکسالی به فکر ایجاد کارگروه سازگاری ملی با کم‌آبی به‌منظور فراهم آوردن شرایط لازم برای سازگاری با کم‌آبی در مناطق مختلف کشور افتاده‌اند، اما شاید بتوان به این ضرب‌المثل دل‌خوش بود که ماهی را هر زمان از آب بگیری تازه است./
پدیدآورنده: شهناز دیواندری
دیدگاه تان را بنویسید