توسعه کشت توتون؛ صرفه‌جویی آب و ارز

پس از خصوصی‌سازی شرکت دخانیات ایران، وظایف حاکمیتی از شرکت دخانیات منتزع و به وزارت صنعت، معدن و تجارت (مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور) منتقل شد. پس از خصوصی‌سازی شرکت دخانیات قردادهای این شرکت با کشاورزان کاهش چشمگیری پیدا کرد. به‌طوری که تولید 6 تا 8 هزار تن در سال به 4 هزار تن کاهش پیدا کرد. در سال زراعی 96-97 مجموعاً قرارداد کشت 4 هزار و 380 تن توتون سیگارت منعقد شده که استان‌های گلستان با 1700 تن، مازندران با 1000 تن و گیلان با 500 تن بیشترین تولید را در سطح کشور داشتند. با توجه به صحبت‌های رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور در حال حاضر ۸۰ درصد نیاز کشور در بخش توتون از کشورهای آمریکای لاتین، قاره آفریقا و هندوستان تأمین می‌شود. این در حالی است که در برنامه ششم مقرر شده کشت توتون تا 40 هزار تن توسعه پیدا کند. آنچه مسئولان امر در خصوص توسعه این کشت عنوان می‌کند، کم آب بر بودن و اشتغال‌زایی بالای کشت توتون است. براساس آمار گمرک در ۱۱ ماهه سال ۹۶ بیش از ۱۶ هزار و ۸۲ تن توتون و تنباکو از کشور‌های مختلف جهان وارد ایران شده است. این محصول از کشور‌های اردن، آلمان، امارات متحده عربی، برزیل، ترکیه، زیمباوه، فرانسه، جمهوری کره، سوئیس، تایلند، اندونزی، بلغارستان، روسیه و چند کشور دیگر وارد ایران شده است. در بین کشور‌های ذکر شده ترکیه با صادرات بیش از ۵ هزار و ۲۷۶ تن توتون و تنباکو به کشور، اولین و بزرگترین صادرکننده این محصول محسوب می‌شود که درآمد ۴۲ میلیون و ۳۲۰ هزار و ۳۵۴ دلاری را نصیب خود کرده است.

​

​​

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان در این خصوص به ایانا می‌گوید: با توجه به خشک‌سالی در ایران و آب بر بودن کشت شالی می‌توان برخی از زمین‌های استان گلستان و مازندران را به کشت توتون اختصاص داد؛ زیرا این محصول به‌شدت کم آب بر و مقرون به‌صرفه است.

حسینقلی قوانلو با بیان اینکه کشت توتون در 12 ماه سال باعث ایجاد شغل می‌شود، گفت: با توسعه این محصول می‌توان آمار اشتغال کشور را افزایش داد و از سوی مانع خروج ارز برای واردات توتون شد.

وی عنوان کرد در استان گلستان کشت توتون برای بیش از 2 هزار خانواده روستایی از حوزه تولید تا فروش این محصول شغل مستقیم و برای بیش از 3 هزار نفر نیز شغل غیرمستقیم ایجاد کرده است.

وی با اشاره به مبلغ توتون گفت: کشت این محصول از لحاظ اقتصادی به‌صرفه بوده و در صورت صادرات منابع مالی خوبی را به کشور وارد می‌کند.

قوانلو از افزایش 10 درصدی تعرفه واردات توتون خبر داد و عنوان کرد: با توجه به حمایت از تولیدات داخلی باید این تعرفه هر سال افزایش پیدا کند. در عوض با همکاری دولت برای رقابتی شدن این محصول، شرکت‌های دخانیات تشکیل شود.

وی عمده‌ترین مقاصد صادراتی این محصول را کشورهای روسیه و آذربایجان نامید و ابراز امیدواری کرد با اتخاذ تدابیر مناسب در جهت گسترش بازارهای هدف صادراتی گام‌های مؤثری برداشته شود.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان با توجه به عدم تغییر قیمت خرید توتون در 3 تا 4 سال گذشته اظهار کرد: با توجه به انتزاع وظایف حاکمیتی و واگذاری به مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور و به دنبال آن عدم همکاری شرکت دخانیات کشور، شاهد بروز مشکلاتی در زمینه تولید این محصول استراتژیکی در استان هستیم که از جمله آن می‌توان به عدم عقد قرارداد کامل با کشاورزان توتون کار در زمینه کاشت، داشت، برداشت و خرید برگ توتون، عدم تأمین نهاده‌ها از جمله بذر،کود و سم و غیره جهت کشت توتون، عدم پرداخت مساعده جهت رفع مشکلات و تهیه امکانات اولیه جهت کشت توتون اشاره کرد.

وی با اشاره به تفاوت قیمت در فروش توتون گفت: تا به امروز سازمان دخانیات کشور این محصول را قیمت‌گذاری می‌کرد، با توجه به اینکه ارزیابی درستی از قیمت توتون نمی‌توان کرد، باید با برنامه‌ریزی افرادی آموزش ببیند تا با نظارت کافی این اتفاق صورت بگیرد.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت گلستان بیان کرد: تمام این موارد موجب سلب اعتماد کشاورزان توتون کار نسبت به ادامه فعالیت کشت توتون و درنهایت کاهش سطح زیر کشت و جایگزینی سایر محصولات کشاورزی شده است.