سایه کمبود اعتبار بر سر تحقیقات کشاورزی/ افزایش 28 میلیون تنی تولید محصولات کشاورزی در 7 سال اخیر

به گزارش خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در نشست امروز خود به مناسبت هفته دولت با نگاهی به عملکرد وزارت جهاد کشاورزی از سال 92 تا پایان سال 98، از افزایش 28 میلیون تنی تولید محصولات کشاورزی خبر داد و گفت: میزان تولید محصولات کشاورزی از ٩٧ میلیون تن در سال ٩٢ به ١٢٥ میلیون تن در سال ٩٨ رسیده است.

کامبیز بازرگان هرچند در این نشست که به مناسبت هفته دولت برگزار شد، از تلاش‌های مجموع محققان این سازمان در راستای بهبود وضعیت خبر داد، اما در عین حال از کمبود اعتبار برای پژوهش و تحقیقات، ابراز نگرانی کرد.

بازرگان به اعتبارات اندک بخش تحقیقات کشاورزی کشور اشاره کرد و گفت: کل اعتباری‌ که به این بخش اختصاص می‌دهند 500 میلیون دلار است در حالی که سالانه 100 میلیون دلار برای واردات بذر سبزی و صیفی از کشور خارج می‌شود.

او در پاسخ به پرسش «ایانا» درباره میزان افزایش اعتبار بخش پژوهش گفت: هرچند در ظاهر با افزایش اعتبارات روبرو بودیم‌، اما با در نظر گرفتن تورم و بار مالی ناشی از افزایش هزینه‌ها، می‌توان این تعبیر را داشت که بودجه این سازمان متناسب با تحقیقات و شرایط روز، رشد نکرده و تا حد زیادی از مسیر خود عقب مانده است. سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در امکانات اعتباری و تجهیزات پژوهشی نسبت به سال‌های قبل عقب‌تر است. در واقع، توان این سازمان با تکیه بر مستندات اعتبارات تخصیصی، نسبت به نیازهای تحقیقاتی، کاهش یافته است. به‌گونه‌ای که به‌طور متوسط در 10 سال گذشته، یک پروژه تحقیقاتی با 10 میلیون تومان اعتبار انجام می‌شد، اما امروز به‌طور متوسط این رقم به 100 میلیون تومان رسیده است. بنابراین هرچند در ظاهر با افزایش اعتبار روبرو هستیم، اما این اعتبار در مقیاس کلان برای حل مسئله، کاهشی است.

او با تأکید بر اهمیت پژوهش در راستای ارتقای بخش کشاورزی و خودکفایی و خوداتکایی در کشور، از رسانه‌ها خواست این موضوع را در اولویت پیگیری قرار دهند.

معاون وزیر جهاد کشاورزی همچنین در بخشی از صحبت‌های خود با اشاره به ارز ارزان و شیرینی واردات، گفت: در حال حاضر 100 درصد سموم و آفت‌کش‌های ما وارداتی است و وابستگی زیادی به نهاده‌های دامی و سایر نهاده‌های کشاورزی داریم، درحالی‌که می‌توانستیم با این ارز، تولید داخل و تحقیقات را ارتقا دهیم.

افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان بخش کشاورزی به بالغ بر 800 شرکت

 رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به رشد شرکت‌های دانش‌بنیان در این بخش گفت: در سال ۹۲ معادل ۲۷۹ شرکت دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی فعال بودند که در سال ۹۸ به بالای 800 شرکت افزایش یافته است.

این مقام مسئول در پاسخ به پرسش دیگری از «ایانا» درباره نقش استارتاپ‌ها در تجاری‌سازی بخش کشاورزی گفت: استارتاپ‌ها نسبت به بزرگی بخش کشاورزی، هنوز بسیار کم هستند. در حال حاضر استارتاپ‌های بخش کشاورزی عمدتا در حوزه زنجیره‌ها و ارتباط بین بهره‌برداران و کشاورزان فعالیت می‌کنند که نقش مناسبی در حذف واسطه‌ها دارد، اما هنوز نقش آنها چشم‌گیر نیست. در این راستا در این سازمان، رویکردهای حمایتی از آنها در نظر گرفته شده است، اما در حوزه تجاری‌سازی بخش کشاورزی، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار قابل توجه بوده است.

حدود یک میلیون اصله نهال در کشور شناسنامه‌دار شدند

او در ادامه با اشاره به رشد تولید بذر گواهی‌شده گفت: در سال ۹۲ تولید بذور گواهی شده ۳۳۰ هزار تن بوده و در سال ۹۸ این رقم به ۴۲۶ هزار تن رسیده؛ همچنین در سال ۹۲ بیش از ۲۵ هزار اصله نهال شناسنامه‌دار در کشور تولید شد که این رقم در پایان سال ۹۸، به ۷۳۰ هزار اصله نهال رسیده است. تولید این نهال‌های شناسنامه‌دار در حال حاضر به حدود یک میلیون اصله نهال افزایش یافته است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به کنترل کیفی کود طی سال‌های گذشته اضافه کرد: با ابلاغ وزیر وقت، ثبت و کنترل کیفیت کودهای شیمیایی در کشور آغاز شد و در حال حاضر ۱۲ هزار برند فرمول کودی برای دریافت گواهی ثبت معرفی شده است که ۱۰ هزار مورد گواهی ثبت دریافت کرده‌اند و 2 هزار برند فرمول کودی نیز نتوانستند این گواهی را اخذ کنند.

از قاچاق محصولات تراریخته به کشور، بی‌اطلاعیم

بازرگان در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه دانش مهندسی ژنتیک یکی از پیشرفت‌های بشر است، گفت: با توجه به محدودیت‌های منابع آب و خاک، کشور ما باید از راه دانش برخی کمبودها را جبران کند؛ بنابراین باید در پژوهش بی‌حد و مرز کار و پیشرفت کنیم که به‌‌ویژه در حوزه مهندسی ژنتیک این مساله ضروری است. تاکنون تولید محصول تراریخته در کشور صورت نگرفته؛ اما این به معنای آن نیست که نباید چنین تولیداتی داشته باشیم و محققان و کارشناسان ما روی آن کار می‌کنند.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به واردات برخی محصولات تراریخته مانند ذرت و کنجاله سویا به کشور گفت: این کار تحت کنترل و نظارت انجام می‌شود، اما اطلاعی از مباحث مطرح شده درباره قاچاق بخشی از محصولات تراریخته نداریم، زیرا در غیر این‌صورت در مقوله واردات محصولات تراریخته می‌گنجید.

بازرگان همچنین با اشاره به افزایش ۴ برابری سرانه آموزش بهره‌برداران بخش کشاورزی گفت: در سال ۹۲ مدت آموزش هر بهره بردار ۳۲ دقیقه بوده؛ در حالی که در سال ۹۸ این رقم به ۱۲۶ دقیقه رسیده است.

او همچنین از افزایش ۴.۵ برابری تأسیس صندوق‌های حمایت از زنان روستایی و عشایری خبر داد و گفت: تعداد این صندوق‌ها در سال ۹۲ معادل ۷۰۰ عدد بوده که در سال ۹۸ به بیش از 3 هزار مورد رسیده است.

انتقاد بازرگان از رسانه ملی

بازرگان در این نشست با بیان اینکه در ۸ سال اخیر تولیدات کشاورزی با رشد ۳۰ درصدی همراه بوده است، گفت: در بحث غذا باید روی الگوی مصرف کار کنیم. اینکه تلویزیون به‌طور مداوم خوردن محصولاتی مانند استیک را تبلیغ می‌کند یا از دور ریز برنج و مصرف بالای روغن می‌گوید، اتفاق خوبی نیست، زیرا در صورت ادامه این روند، بخش کشاورزی جوابگوی نیاز کشور نخواهد بود، بنابراین اصلاح الگوی مصرف امری ضروری است.

واردات بیش از 80 درصدی روغن با تبلیغ پرمصرفی همخوان نیست

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با بیان اینکه منابع کشور ما کشش تأمین غذاهای پرچرب و پر پروتئین را ندارد گفت: ما در حوزه روغن، وابستگی بسیار زیادی داریم؛ به‌طوری‌که در سال ۹۲ درصد خوداتکایی کشور در این زمینه ۱۲ درصد بوده و هم‌اکنون این رقم به ۱۶ درصد رسیده است؛ بنابراین همچنان بیش از ۸۰ درصد وابستگی در این زمینه داریم و با این شرایط روا نیست که مصرف غذاهای پرچرب را در جامعه ترویج کنیم. در حال حاضر سرانه مصرف روغن در جهان ۱۲ کیلوگرم و در ایران ۱۹ کیلوگرم است، بنابراین تبلیغ بیش از اندازه کالاهایی که آنها را در کشور کم داریم و مجبور به واردات هستیم، ضد خوداتکایی است.