استفاده از آب‌های نامتعارف بخش کشاورزی بهترین فرصت برای پرورش آرتمیاست

به گزارش خبرنگار ایانا در استان آذربایجان غربی، آرتمیا غذای اصلی میگو، ماهیان دریایی، ماهی‌های زینتی و ماهیان خاویاری در مرحله اولیه رشد است و در مرحله لارو یا همان نوزاد، این موجودات برای رشد به آرتمیا نیاز دارند به نحوی که اگر امروز آرتمیا از سیستم تغذیه آبزیان حذف شود، صنعت آبزی‌پروری با مشکل مواجه و از بین خواهد رفت.

این ماده غذایی باعث افزایش ایمنی و بقای لارو آبزیان می‌شود و در تغذیه مرحله پست لارو میگو جایگزینی ندارد و سالانه ۷۰ تن سیست آرتمیا که نیاز صنعت شیلات به آن است، وارد کشور شده و برای هر کیلوگرم آن ۸۰ تا ۱۰۰ دلار هزینه می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در این زمینه با بیان اینکه پرورش و تولید آرتمیا به منابع آبی زیادی نیاز دارد، گفت: از آب‌های نامتعارف به خصوص در بخش کشاورزی و نیز پساب‌های تصفیه خانه می‌توان برای تولید آرتمیا بهره برد که این موضوع چندان مورد توجه قرار نگرفته است، در حال حاضر یکی از اهداف مهم این مرکز توسعه و تکثیر آرتمیا از آب‌های نامتعارف بخش کشاورزی نه در آذربایجان غربی بلکه کل کشور است.

نکویی فرد خاطر نشان کرد: برای نمونه یک طرح پایلوت در شهرستان آران و بیدگل در استان اصفهان است که در سطح هزار مترمربع اقدام به ایجاد مزرعه الگویی و ترویجی برای تکثیر آرتمیا اقدام کرده‌ایم نتایج این طرح بسیار مثمرثمر بود و در نظر داریم این طرح که به صورت آزمایشی اجرا می‌شود به صورت عملیاتی وارد فاز اجرایی شود.

وی با موفق خواندن نتایج آزمایشی این طرح در آران و بیدگل اضافه کرد: تا پایان سال تلاش می‌شود این مزرعه به صورت الگویی و ترویجی ایجاد و وارد فاز عملیاتی شود و ضمن آن در سایر شهرهای کشور که مستعد این طرح هستند نیز اجرایی شود.

علی نکویی فرد یکی از مهمترین دلایل عدم تخصیص اعتبارات مورد نیاز به این مرکز را عدم پیگیری مسئولان استانی در این حوزه دانست و گفت: متأسفانه هیچ تمهیداتی برای توسعه و تکثیر آرتمیا در استان اندیشه نشده است .

کشت گلخانه‌ای آرتیما در دستور کار قرار دارد

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور از طرح کشت گلخانه‌ای آرتمیا در آذربایجان غربی خبر داد و گفت: یکی از اقدامات مهم استفاده از آب‌های نامتعارف بخش کشاورزی، آب پسابهای تصفیه خانه‌ها و آب‌های شور برای تکثیر آرتمیاست، با توجه به اینکه آذربایجان غربی از نظر آب و هوایی سرد و کوهستانی بوده و پرورش آرتمیا در سطح آزاد ریسک اقتصادی بالایی دارد در نظر داریم اقدام به کشت گلخانه‌ای کنیم.

نکویی فرد بیان کرد: با توجه به اینکه آذربایجان غربی از نظر آب و هوایی سرد و کوهستانی بوده و پرورش آرتمیا در سطح آزاد ریسک اقتصادی بالایی دارد در نظر داریم اقدام به کشت گلخانه‌ای کنیم

وی ادامه داد: در این راستا با ایجاد سازه‌های گلخانه‌ای قادر خواهیم بود در وسعت‌های کم در طول سال اقدام به تولید و تکثیر آرتمیا کرده به این ترتیب در طول سال آرتمیا خواهیم داشت و می‌توانیم بخشی از نیاز غذایی صنعت آبزی پروی کشور را تأمین کنیم.

نکویی فرد با اشاره به اینکه بر اساس برنامه ششم توسعه شیلات ایران سالانه ۷۰ تن تخم آرتمیا نیاز دارد که با توجه به توسعه روز افزون صنعت آبزی پروری در کشور این میزان در سالهای اخیر افزایش یافته است، گفت: متأسفانه با وجود ظرفیت‌های کم نظیر تولید و تکثیر آرتمیا بیش از ۹۰ درصد نیاز کشور به آرتمیا از خارج کشور تأمین می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با اشاره به چالش تأمین نهاده‌ها در کشور به خصوص در بخش نهاده‌های شیلاتی عنوان کرد: در صورت حمایت مسئولان می‌توان با تولید حداکثری آرتمیا بخش زیادی از نیاز صنعت آبزی پروی کشور را تأمین کرد.

وی همچنین با گلایه از محیط زیست برای واگذاری طرح‌ها در زمینه طرح‌های شیلاتی به اشخاص خاص گفت: یکی از بحث‌های مهم استفاده از آب‌های نامتعارف و خروجی پساب‌ها برای پرورش برخی گونه‌ها به خصوص آرتمیاست. سالهاست این طرح‌ها از سوی محیط زیست به اشخاص خاص داده می‌شود در حالی که معتقدم باید از طریق فراخوان کشوری زمینه فعالیت در این طرح‌ها به همه افرادی که در این حوزه توانمند هستند ارائه شود.

رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با تاکید بر اینکه در سالهای اخیر این طرح‌ها و اعتبارات به افراد شناخته شده ارائه می‌شود، گفت: تاکنون نتایج چندان قابل قبولی از این اقدام ندیده‌ایم در حالی که اگر از طریق فراخوان عمومی قابلیت جذب افراد مختلف را فراهم کنیم می‌توان نتایج موفق تری را شاهد بود.

تولید آرتمیا در دشت فسندوز میاندوآب

یکی از طرح‌های قابل توجه در زمینه تولید آرتمیا تبدیل دشت فسندوز میاندوآب که روزگاری برای آبزی پروری در میاندوآب راه اندازی شده ولی به دلیل محدودیت منابع آبی راکد بود به پرورش آرتیماست.

مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی در این زمینه گفت: دشت فسندوز میاندوآب محلی منحصر به فرد است که به صورت استاندارد و پایلوت از سال ۱۳۹۳ تاکنون آرتمیا در آن تولید می‌شود.

محمدباقر قریشی ادامه داد: ۴۵ هکتار استخر پرورش آرتمیا در دشت فسندوز میاندوآب فعال بوده و ۶۰ هکتار در دست احداث است که تلاش می‌شود تا پایان سال آماده احداث و بهره برداری شود.

وی با بیان اینکه هم اکنون با اقدامات به عمل آمده مشکلات این مجتمع مرتفع شده که پیش بینی می‌شود تا پایان سال جاری سطح زیر کشت آرتمیا به ۲۰۰ هکتار افزایش یابد، گفت: در این راستا با تولید ۲۰ تن سیست آرتمیا و ۲۰۰ تن بیومس آرتمیا در این مزارع حداقل برای ۱۰۰ نفر ایجاد اشتغال می‌شود.

صنعت میگو، ماهیان خاویاری، ماهیان دریایی و ماهیان زینتی در مراحل اول رشد به طور ۱۰۰ درصد به آرتمیا وابسته است، تقریباً کل نیاز کشور از آمریکا و چین وارد می‌شود و امروزه به هر دلیلی اگر واردات تخم آرتمیا متوقف شود صنعت آبزی پروری کشور با خطر بزرگی مواجه خواهد شد.

آرتمیا اورمیانا یکی از هفت گونه شناخته‌شده آرتمیای دوجنسی در جهان است، ارزش غذایی آن در حد مطلوب است و دارای بیش از ۵۲ درصد پروتئین و چهار درصد چربی است، ترکیب و میزان اسیدهای آمینه و اسیدهای چرب آن در حدی است که نیازهای آبزیان آب‌های شیرین را به‌طور کامل برآورده می‌سازد.

در حال حاضر ذخایر سیست و تخم آرتمیا در دریاچه ارومیه نسبت به سال ۷۶ کاهش بسیار چشمگیری دارد و طرح‌های احیای آن در استخرهای مصنوعی، ایجاد بانک ژنی و… هرچقدر هم تاثیر گزار باشد،  نمی‌تواند از بیم و نگرانی برای جدال نابرابر کم‌آبی و شوری با تنها موجود زنده دومین دریاچه شور ارومیه بکاهد.