تاول خشکسالی بر دیمزار‌های کردستان

به گزارش خبرنگار ایانا از کردستان، زمستان ۱۳۹۹ هم چندان تعریفی نداشت و بارش‌ها خیلی کم بود، بیشتر مردم اسفند را تقریبا با بارش کم سپری کردند، هوا زودتر از موعد گرم شده بود و درختان هم خیلی زود به شکوفه نشستند، چشم امید همه به بهار بود، بهاری که از راه برسد و با خود باران به همراه بیاورد، اما بهار به ماه دومش رسیده و بازهم از باران خبری نیست.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کردستان می‌گوید: متوسط بارش‌های فروردین امسال در استان، ۱۵ میلی‌متر بود که کمترین بارندگی این ماه در ۵۰ سال اخیر است.

آرش آریانژاد اظهار داشت: فروردین سال جاری میانگین بارش‌ها در کردستان نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته، ۸۳ درصد و در مقایسه با میانگین بلندمدت ۸۰ درصد کاهش داشت.

وی با بیان اینکه این مقدار بارش در طول دوره آماری ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است، افزود: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر پارسال) تاکنون، ۲۸۷ میلیمتر بارش در استان ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال زراعی گذشته ۲۸ درصد و متوسط بلندمدت ۲۴ درصد کمتر است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کردستان با بیان اینکه تقاضا برای مصرف آب در بخش کشاورزی نیز افزایش می‌یابد، اضافه کرد: کاهش بارندگی به افت منابع آب زیرزمینی و فرونشست زمین منجر می‌شود و نیاز است برای برون رفت از وضعیت، برنامه‌ریزی و همکاری ویژه‌ای بین کشاورزان و دستگاه‌های مسوول وجود داشته باشد.

بارندگی کم داریم

فصل باران ۱۵ اردیبهشت به پایان رسید و بارش‌های سال زراعی جاری بسیار کمتر از همه سال‌های گذشته بود.

معاون توسعه و پیش‌بینی اداره کل هواشناسی کردستان گفت:میانگین بارندگی استان در سال زراعی جاری تاکنون ۲۸۸ میلی‌متر ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۳۴ درصدی را نشان می‌دهد.

علی پناهی اظهار داشت: میانگین بارندگی‌های کردستان از آغاز سال زراعی جاری تاکنون ۲۸۸ میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه آن در سال گذشته ۳۴ درصد و در مقایسه با دوره بلندمدت حدود ۳۸۱ میلی‌متر، ۲۴ درصد کاهش نشان می‌دهد.

 آب آبی، آب سبز

عضو هیات علمی دانشگاه کردستان با بیان اینکه ۸۵ درصد کشت محصولات زراعی کردستان و حتی بخشی از باغات آن دیم است، اظهار داشت: بر اساس تجربه تاریخی، کردستان سالانه بارندگی متوسط بالاتر از کشور را تجربه کرده است، اما با تغییر اقلیم دنیا و کشور واریانس بارش به شدت افزایش یافته است.

حامد قادرزاده با بیان اینکه بیشتر زمین‌های کردستان شیب دار هستند گفت: به دلیل وابستگی مالی شدید کشاورزان به زمین‌های کشاورزی و به خاطر شرایط خاص اقتصادی، به اندازه کافی سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه بخش کشاورزی از سوی کشاورزان صورت نگرفته است.

وی اضافه کرد: اگر چه جهاد کشاورزی هم تلاش کرده تا به کشاورزان در جهت معرفی الگوی کشت و توسعه سیستم آبیاری کمک کند، اما به دلیل ارزان بودن نسبی قیمت محصولات کشاورزی در مقایسه با صنعت، معدن و خدمات آنگونه که باید کشاورزان نتوانستند به سود سرشاری که منجر به انباشت سود سرمایه شود دست پیدا کنند و به همین دلیل سرمایه گذاری در این بخش انجام نشده است.

دکترای تخصصی اقتصاد کشاورزی افزود: اگر در این راستا گامی برداشته می‌شد و یا برداشته شود، کشاورزان خود سعی در تغییر رویکرد و انبار کردن آب به ویژه آب سبز و آبی اقدام خواهند کرد.

قادرزاده در توضیح آب سبز و آب آبی گفت: آب سبز نوع آبی است که توسط بارش مستقیم به زمین داده می‌شود و فلسفه کشت پاییزه از سوی کشاورزان استفاده از همین آب است.

وی درباره آبی هم افزود: منظور از این آب آب‌های سطحی هستند که بعد از باران در محیط باقی می‌ماند و کشاورزان برای آبیاری از آن استفاده نکره‌اند که دلیل آن هم نبود سرمایه کافی برای کشاورزان و و نبود امکان نگهداشت آبی در نزدیکی زمین‌های کشاورزی بوده است و به همین دلیل بیشتر آن از دسترس کشاورزان و حتی از استان خارج می‌شود.

قادرزاده با بیان اینکه یکی از دلایل اصلی بستن سد در استان‌های با وضعیت توپوگرافی کردستان، بهره‌گیری از آب آبی است یادآور شد: از طرف دیگر به دلیل رشد جمعیت در شهرها، بیشتر آب سد‌ها به آب شرب اختصاص یافته و آبی که در اختیار بخش کشاورزی قرار می‌گیرد محدوده کمتری را از نظر فاصله از سد یا آب بند دارد و کسانی که از آن بهره‌مند هستند اکثراً به صورت ناکارآمد (غرقابی) استفاده می‌کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه کردستان اضافه کرد: اگرچه ۹۰ درصد آب‌های سطحی‌ها را بخش کشاورزی در بردارد، اما واقعیت این است که طبق مطالعات ۷۰ درصد آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و بقیه به صورت تبخیر یا پایین رفتن از لایه‌ها به سمت آب‌های زیرزمینی انجام می‌گیرد و سه تا پنج درصد را هم آب شرب به خود اختصاص می‌دهد.

قادرزاده تاکید کرد: موضوع حفظ منابع آبی بهره‌وری آب و استفاده از آب‌های طبیعی آبی و سبز نیازمند سرمایه‌گذاری با نگاه بلندمدت است، اما تا زمانی که الگوی اقتصادی مناسبی بسته به هر منطقه و بر اساس مطالعات معرفی و مورد بهره‌برداری قرار نگیرد به دلیل نوسانات شدید بیش از پیش بارش امکان مدیریت فعالیت‌های کشاورزی به راحتی میسر نخواهد بود.