اثربخشی سازه‌های مشبک سرشاخه‌گیر در کاهش خسارات سیل

ابوالقاسم حسین پور - مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل ها

پس از رخداد سیل مهرماه سال ۱۳۹۷ شمال کشور که خسارات زیادی به زیرساخت ها در پهنه استان‌های شمالی کشور بویژه در غرب مازندران و گیلان وارد ساخت، بلافاصله هیاتی از سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور به منظور بررسی سیل مذکور عازم منطقه شد. آنچه در این بررسی‌های کارشناسی و همچنین اذعان مردم محلی بیش از پیش نمایان شد، اثربخشی مطلوب سازه‌های کنترل سیلاب در قالب بندهای مشبک سرشاخه‌گیر در پیشگیری از خسارات سیل در مناطق پایین دست حوزه‌های آبخیز تحت پوشش اجرای طرح‌های آبخیزداری و کنترل سیلاب مذکور بود.

 بر این اساس، توسعه اینگونه اقدامات موثر در کاهش آسیب‌های ناشی از سیل در دستور کار دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری قرار گرفت و پس از بررسی‌های تکمیلی و شناسایی نقاط پرمخاطره سیل، برابر وعده و قرار با مردم، ساخت ۱۲ دستگاه سازه کنترل سیل در قالب بندهای مشبک سرشاخه‌گیر در سطح حوزه‌های آبخیز سیل‌خیز بحرانی در استان‌های مازندران، گلستان و گیلان در اولویت دستور کار دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور قرار گرفت.

بروزرسانی مطالعات مذکور انجام و با تامین اعتبارات لازم از محل منابع صندوق توسعه ملی، عملیات اجرایی پروژه های مذکور شروع و در کمتر از یکسال فعالیت مستمر، اینک شاهد تحقق کامل وعده مذکور و بهره برداری از ۱۲ سازه آبخیزداری و کنترل سیلاب در قالب بندهای مشبک سرشاخه‌گیر در حوزه‌های آبخیز سیل‌خیز جنگلی شمال کشور هستیم. بند مشبک سرشاخه‌گیر چالکرود شهرستان رامسر از جمله این پروژه ها بود که هفتم آذرماه جاری با حضور معاون وزیر و رئیس سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، مسئولین محلی و مردم، آیین افتتاح آن انجام شد.

کارآیی، اثربخشی و عملکرد مطلوب سازه‌های مشبک سرشاخه‌گیر در پیشگیری و کاهش خسارات سیل با فیلتر کردن سیلاب و ترسیب بار جامد و مواد محموله سیلاب است که به عنوان عامل تشدید قدرت تخریبی سیل عمل می کند. در حقیقت بندهای مشبک سرشاخه‌گیر در حوزه‌های آبخیز سیل خیز جنگلی شمال کشور با کاهش سرعت و غلظت سیلاب به‌عنوان دو فاکتور مهم و تاثیرگذار در کاهش خسارات سیل توانسته است به خوبی ایفای نقش نماید.

پروژه های مذکور در راستای ایمن سازی مراکز جمعیتی، تاسیسات زیربنایی و اراضی کشاورزی مناطق مزبور طی یکسال اخیر اجرا و به بهره‌برداری رسیده است.