بررسی وضعیت حوزه آبخیزداری در ایران

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما:در سال‌های اخیر رشد روز افزون جمعیت و رویکرد جوامع بشری به الگو‌های مصرف گرایانه، نیاز به آب و مواد غذایی را دو چندان کرد. انسان‌ها برای تامین نیاز‌های آنی خود به بهره برداری از عرصه‌های منابع طبیعی روی آوردند.

این بهره برداری‌ها در بیشتر موارد چنان سریع، نامعقول و منفعت طلبانه بود که باعث برهم زدن نظم و تعادل سیستمی حوزه‌های آبخیز شد. بهره برداری از این منابع، بدون توجه به توان طبیعی آن‌ها سبب پسرفت و کاهش نفوذپذیری خاک، زوال پوشش گیاهی، افزایش سیل، تشدید فرسایش، رسوب گذاری در پایین دست، وقوع خشکسالی‌های مکرر، کاهش توان تولید، هدر رفت بخش قابل ملاحظه‌ای از سرمایه‌های طبیعی و بروز مشکلات و مسائل اقتصادی و اجتماعی شد.

بروز چنین مشکلاتی باعث شکل گیری نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی به منظور جلوگیری از روند تخریب عرصه‌های منابع طبیعی در سراسر دنیا شد. در کشور ما توجه به مسائل مربوط به کنترل رواناب و جلوگیری از فرسایش به چند دهه اخیر بر می‌گردد. امروزه در ایران خطرات ناشی از وقوع سیلاب و فرسایش خاک بیشتر احساس می‌شود.

برای رفع این معضلات تلاش‌های مختلفی در سال-های اخیر صورت گرفت. اجرای عملیات آبخیزداری در بخش‌های وسیعی از کشور با هدف نفوذ رواناب، کاهش دبی اوج سیلاب و جلوگیری از رسوب گذاری در پشت سد‌ها از جمله این تلاش‌ها است.

آبخیزداری و آبخوان داری یکی از اقدامات مؤثر در کنترل سیلاب است؛ که این مسئله در سال‌های اخیر مورد تأکید مقام معظم رهبری واقع شده است به طوری که در سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۲۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به دستور ایشان به این موضوع اختصاص یافت.

پیش‌بینی رهبر معظم انقلاب اسلامی برای انجام اقدامات آبخیزداری در کشور در مواقع خشکسالی و ترسالی نشان‌دهنده اهمیت موضوع آبخیزداری در کشور برای جلوگیری از وقوع سیلاب‌های ویرانگر در زمان ترسالی و ذخیره آب در زمان خشکسالی است.

در همین راستا و برای تحلیل و بررسی بیشتر نقش آبخیزداری و آبخوان داری در کاهش آثار مخرب سیل، چالش‌ها و مشکلات حوزه‌های آبخیز کشور و کار‌های اجرا شده در حوزه آبخیزداری مصاحبه‌ای با آقای دکتر هوشنگ جزی، مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور انجام شده که مهمترین بخش‌های آن در این پژوهش ارائه می‌شود.

متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است