آیا جهادکشاورزی نماد همکاری دولت با بخش خصوصی می‌شود؟

محمدرضا جمشیدی - روزنامه نگار کشاورزی

کاظم خاوازی، وزیر جهادکشاورزی چند روز پیش در جلسه‌ای ارزشمند به‌منظور هم‌اندیشی با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی حوزه کشاورزی و صنایع‌غذایی پیشنهاد استفاده از ارز حاصل از صادرات محصولات کشاورزی و غذایی برای تأمین نهاده‌های موردنیاز بخش کشاورزی را مطرح و از همه مهمتر تأکید کرد که وزارت جهادکشاورزی برای رفع بسیاری از مشکلات فعلی نیازمند ارتباط مستمر با بخش خصوصی است.
در واقع این‌که وزیر جهادکشاورزی به توانمندی‌های بخش خصوصی اعتماد دارد و در تصمیم‌گیری‌ از آنها مشورت می‌گیرد به‌راستی که رویکرد قابل احترامی است.
این‌که در راستای وابستگی کشور به واردات نهاده‌هایی نظیر دانه ذرت، کنجاله سویا و جو کشت فراسرزمینی با اولویت‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در دستور کار قرار گیرد قطعاً تصمیم به‌جایی خواهد بود، چرا که کمک شایان توجهی هم به محدودیت‌های منابع آبی کشور خواهد کرد.
توسعه کشت قراردادی در زمینه کشت دانه‌های روغنی که قطعاً می‌تواند در تأمین نهاده‌های دامی نظیر کنجاله سویا و جو و کاهش وابستگی مثمرثمر باشد نیز از دیگر موارد مطروحه در این نشست بود.
اما در این وادی که نگاه مثبت وزیر جهادکشاورزی به فعالان ارزشمند بخش خصوصی وجود دارد چند پیشنهاد مطرح می‌شود که بی‌شک توجه به آنها می‌تواند حلقه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را به جهادکشاورزی نزدیک‌تر کند.
1-‌ امروز سرمایه‌گذاران بزرگ بخش خصوصی در کشاورزی و به‌خصوص صنایع‌غذایی از فقدان الگوی کشت منظم و متناسب با نیازهای صنعت غذا در رنج هستند.
پربیراه نیست که در چنین فضایی تأمین مواد اولیه از بستر کشاورزی با کیفیت یکنواخت و قیمت کم‌نوسان در اولویت باشد.
به‌راستی آیا بخش کشاورزی در چنین مرحله‌ای قرار دارد که چنین مواد اولیه‌ای را در اختیار صنایع‌غذایی قرار دهد؟!
جناب وزیر! به‌خوبی بر ضرورت رعایت الگوی کشت صحه گذاشته و بر اجرای آن از مهرماه تأکید کرده‌اید، اما به نظر می‌رسد برای اجرای واقعی الگوی کشت جدای از اراده جنابعالی نیاز به تدوین قانونی مدون در مجلس است تا ضمانت اجرایی بهتری پیدا کند.
بدیهی است که اگر بتوانید همین یادگاری را برای بخش کشاورزی در مدت کوتاه پیش‌رو تا پایان دولت به ارمغان بگذارید کارنامه قابل قبولی خواهد بود و بی‌شک فعالان بخش خصوصی نیز مطابق با سیاست‌های جهادکشاورزی حرکت خواهند کرد.
2-‌ امروز گمرک تبدیل به پاشنه آشیل تولید آن هم در سال جهش تولید شده است، به‌طوری که همین چند روز پیش مدرس خیابانی سرپرست وقت وزارت صنعت معدن و تجارت از رسوب 4 میلیون تن کالای اساسی در گمرکات کشور خبر داده بود که واقعاً رقم نگران‌کننده‌ای است.
از سوی دیگر چند سال پیش که پای صحبت‌ بزرگان صنعت شیرینی و شکلات نشسته بودم مطلع شدم که به‌عنوان نمونه کاکائوی وارداتی آنها از برزیل که دارای تاریخ مصرف 6 ماهه است پس از حدود 45 روز به گمرکات جنوب کشور می‌رسد و متأسفانه تولیدکنندگان تبریزی این صنعت باید گاهی 2 تا 3 ماه معطل ترخیص محصولشان در گرمای گمرکات جنوب باشند.
به‌راستی در سال‌های رونق تولید و جهش تولید چنین رویکردهایی حاوی چه پیام‌هایی می‌تواند باشد؟!
از سوی دیگر امروز در حالی‌که شاهد کشت مازاد گوجه‌فرنگی در کشور هستیم که زیان بسیاری به کشاورزان برخی مناطق وارد کرده است، اما متأسفانه در شرایطی که قیمت جهانی رب اسپتیک 600 تا 620 دلار است، گمرک ایران برای صادرات هر تن رب اسپتیک تعهد بازگشت 750 دلار ارز از صادرکنندگان اخذ می‌کند.
در واقع گمرک ایران با اجرای این دستورالعمل بحث برانگیر منافع کشور و صادرکننده رب را به مخاطره افکنده است، از همه جالب‌تر این‌که امروز حتی برخی صادرکنندگان ناگزیر شده‌اند که رب اسپتیک را به ازای تنی 480 دلار هم صادر کنند که این مسأله هم اخذ چنین تعهدنامه‌‌هایی را سؤوال برانگیز کرده است.
بی‌شک مذاکره جنابعالی با رییس گمرک و در سطح هیأت دولت برای برداشتن موانع این‌چنینی در سال جهش تولید می‌تواند گام دیگری در راستای نزدیکی سرمایه‌گذاران بزرگ بخش صنایع غذایی به جهادکشاورزی و اجرای سیاست‌های مشترک تلقی شود.
3-‌ امروز تولیدکنندگان صنایع غذایی با یک بام و دو هوای مالیاتی نیز مواجه هستند، یعنی به‌عنوان نمونه سیب تا زمانی‌که روی درخت است از هرگونه مالیات معاف بوده و از معافیت‌های بخش کشاورزی بهره‌مند است، اما همین که داخل قوطی و تبدیل به کمپوت شد، مشمول مالیات بر ارزش افزوده می‌گردد. به‌راستی آیا چنین رویکردی متناسب با نقش صنایع تبدیلی در ارتقای ارزش افزوده بخش کشاورزی و کاهش ضایعات است؟!
به نظر می‌رسد گره این مشکل نیز به دستان جنابعالی قابل گشودن باشد تا نزدیکی بیش‌تری حاصل شود.
خوشبختانه با انتصاب دکتر امید گیلانپور به‌عنوان معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی که جدای از سوابق علمی از ارتباط نزدیک و مؤثری با تشکل‌های صنفی صنعت غذا نیز برخوردار است بارقه‌های امید بسیاری برای فعالان این بخش روشن کرده است، حال که این فضا هموار شده به نظر می‌رسد بهترین فرصت برای یک نزدیکی تاریخی میان فعالان صنعت غذا که سال‌هاست از نبود متولی واحد در رنج هستند و عموماً با بخشنامه‌های موازی ارگان‌های مختلف نیز دست و پنجه نرم می‌کنند مهیا شده است تا بتوانند زمینه‌های همکاری تاریخی میان بخش خصوصی و جهادکشاورزی که در نهایت هر دو بخش تولیدکننده یعنی کشاورز و صنعتگر غذایی منتفع خواهند شد را رقم زنند.
بی‌تردید اگر این ارتباط شکل بگیرد نه تنها مصرف‌کننده نیز منتفع خواهد شد، بلکه به‌عنوان الگویی موفق در بدنه دولت قابل مشاهده خواهد بود.

منبع: اقتصاد سبز آنلاین